Ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία [2]

Του Κυριάκου Αθανασιάδη

Μία συζήτηση με τους ιδιοκτήτες τεσσάρων ανεξάρτητων βιβλιοπωλείων. Σήμερα: Booktalks και Μυθιστορία.

• Κατερίνα Μαλακατέ & Άγης Αθανασιάδης / Booktalks (Αρτέμιδος 47 & Αγίου Αλεξάνδρου 58, Παλαιό Φάληρο)

- Πόσα χρόνια τώρα λειτουργεί το Booktalks;

- To Booktalks λειτουργεί περίπου πέντε χρόνια, ανοίξαμε τον Δεκέμβρη του 2013.

- Ποια ήταν τα προβλήματα που έπρεπε να λύσετε τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του;

- Το βιβλιοπωλείο μας λειτουργεί και ως καφέ. Τα βασικά μας προβλήματα είχαν να κάνουν με την ατελείωτη γραφειοκρατία, τη δυσκολία να ανοίξει μια επιχείρηση υγειονομικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα. Μας πήρε κοντά έξι μήνες για να ολοκληρωθούν όλες τις οι διαδικασίες. Κι έπειτα οι φόροι και οι εισφορές για τους ελεύθερους επαγγελματίες είναι δυσβάστακτοι, δεν αφήνουν χώρο σε μια νεαρή επιχείρηση.

- Ποια είναι αυτά που παραμένουν ανοιχτά;

- Η φορολογία είναι το κυριότερο πρόβλημα.

- Ποια είναι η γνώμη σας για την Ενιαία Τιμή Βιβλίου;

- Η κουβέντα για την Ενιαία Τιμή Βιβλίου είναι μεγάλη. Η πείρα έχει δείξει πως προστατεύει την αγορά βιβλίου στο σύνολό της, για αυτό εξάλλου ισχύει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Χάρη σε αυτήν, τα μικρότερα βιβλιοπωλεία μπορούν να επιβιώσουν, και δεν δημιουργούνται ολιγοπώλια. Έτσι οι τιμές κρατούνται χαμηλά λόγω του ανταγωνισμού, και το επίπεδο των εκδόσεων υψηλό, μιας και κανείς δεν μπορεί να επιβάλλει μόνο τις ευπώλητες εκδοτικές επιλογές.

- Συνεργάζεστε με όλους τους εκδότες;

- Συνεργαζόμαστε με πολλούς εκδότες απευθείας. Με κάποιους μικρότερους, η συνεργασία γίνεται μέσω χονδρεμπόρου-προμηθευτή. Πάντως έχουμε βιβλία όλων των εκδοτικών οίκων.

- Έχετε χαλάσει τις σχέσεις σας με κάποιους εκδότες εξαιτίας κάποιων πολιτικών τους στις πωλήσεις ή από δικό σας σφάλμα στρατηγικής ή προώθησης;

- Ναι, έχει συμβεί και αυτό. Οι συνεργασίες δεν είναι πάντοτε αγαστές και ο χώρος του βιβλίου δεν είναι αγγελικά πλασμένος. Πάντως σε τέτοιες περιπτώσεις απλά το βιβλιοπωλείο προμηθεύεται τα βιβλία από κάποιον ενδιάμεσο προμηθευτή.

- Είναι το βιβλιοπωλείο μία επιχείρηση όπως όλες οι άλλες;

- Στα δικά μας μάτια, σίγουρα όχι. Το βιβλιοπωλείο ήταν όνειρο ζωής, για να το ανοίξουμε παρατήσαμε τις δουλειές μας, ανατρέψαμε την καθημερινότητά μας. Το βιβλιοπωλείο απαιτεί να αγαπάς πολύ τα βιβλία και την ανάγνωση, για να μπορέσεις να αντισταθείς στις οικονομικές αντιξοότητες. Από την άλλη, απαιτεί επιχειρησιακό πνεύμα όπως κάθε επιχείρηση, και πολλές φορές οι επιλογές έρχονται σε αντίθεση με προσωπικά γούστα — αλλά είναι αναγκαίες για την επιβίωσή μας.

- Τι παραπάνω προσφέρετε από ένα μεγάλο, καλά οργανωμένο βιβλιοπωλείο;

- Η εξυπηρέτηση είναι το βασικό πλεονέκτημα ενός μικρού βιβλιοπωλείου. Ο αναγνώστης που μας επισκέπτεται έχει προσωπική επαφή μαζί μας, μπορούμε να προτείνουμε βιβλία, να συζητήσουμε για βιβλία, ακόμα και να ανακαλύψουμε βιβλία μαζί. Το Booktalks έχει πιστό κοινό, τόσο για τις καλές του τιμές, όσο και για τις αναγνωστικές του προτάσεις.

- Και τι λιγότερο;

- Δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε την ποικιλία που έχει ένα μεγαλύτερο βιβλιοπωλείο, αναγκαστικά οι τίτλοι μας είναι επιλεγμένοι. Πάντως, μπορούμε να παραγγείλουμε όποιο βιβλίο χρειάζεται ο πελάτης και να το έχει σε σύντομο χρονικό διάστημα.

- Ανοίξατε σχεδόν πάνω στα μισά της Κρίσης. Πώς διαμορφώθηκαν οι καταναλωτικές συνήθειες των αναγνωστών από το ξέσπασμα της Κρίσης μέχρι σήμερα και πόσο άλλαξαν οι προτιμήσεις τους;

- Εμείς θεωρούμε το βιβλίο είδος πρώτης ανάγκης, όμως το κοινό δεν φαίνεται να συμμερίζεται απόλυτα την άποψή μας. Οι καταναλωτικές συνήθειες των αναγνωστών έχουν αλλάξει ριζικά, οι πιο πολλοί αποζητούν τις προσφορές, σκέφτονται διπλά πριν πάρουν τις νέες κυκλοφορίες, μειώνουν δραστικά τις αγορές τους. Βιβλία που τιμώνται πάνω από 20 ευρώ είναι πλέον πολύ δύσκολο να πουληθούν.

- Θα μπορούσε να συντηρηθεί το Booktalks χωρίς τις παρουσιάσεις που κάνετε εδώ, σχεδόν καθημερινά;

- Το Booktalks θα μπορούσε να συντηρηθεί, αλλά σίγουρα θα δυσκολευόταν. Οι παρουσιάσεις βοηθούν να μάθει ο κόσμος για βιβλία που διαφορετικά δεν θα ανακάλυπτε, να γνωρίσει το καφέ μας, το βιβλιοπωλείο μας, να γίνει μέρος μιας ευρύτερης κουλτούρας ανάγνωσης.

- Πείτε μας δέκα ανθρώπους που παρουσίασαν εδώ δουλειά τους ή συζήτησαν για διάφορα θέματα με το κοινό.

- Γ. Μαυρογορδάτος, Σ. Καλύβας, Μαρία Ευθυμίου, Α. Κορτώ, Ρ. Γαλανάκη, Χ. Βλαβιανός, Μ. Φάις, Ν. Παναγιωτόπουλος, Α. Πανσέληνος, Ν. Μάντης, Ν. Δαβέττας, Δ. Παπαμάρκος, Γ. Ξανθούλης και πολλοί άλλοι.

- Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συντηρηθεί ένας τέτοιος χώρος; Τι θυσίες απαιτεί; Εντέλει, αξίζει τον κόπο;

- Είναι δύσκολο, ειδικά εν μέσω Κρίσης. Απαιτεί ατελείωτες ώρες προσωπικής εργασίας, μεγάλη αγάπη για το βιβλίο, αντοχή στην οικονομική δυσπραγία. Δεν αξίζει τον κόπο αν κάποιος δεν αγαπά τα βιβλία, δεν είναι μια καλή οικονομική επένδυση. Αξίζει τον κόπο αν κάποιος είναι σαν κι εμάς, ζει και ανασαίνει για την ανάγνωση. Τότε όλοι οι κόποι και όλες οι θυσίες είναι δικαιολογημένες και δεν τις σκεφτόμαστε καν.

- Πόσο σάς βοηθούν τα social media στην επικοινωνία του καταστήματος;

- Τα social media μας βοήθησαν από την αρχή. Το Booktalks ήταν βιώσιμο από την πρώτη μέρα γιατί μας πλαισίωσαν οι διαδικτυακοί μας φίλοι, εκείνοι που ένιωθαν κοντά μας από τα blog αλλά και την παρουσία μας στο διαδικτυακό ραδιόφωνο του Αmagi. Ακόμα και τώρα το ίντερνετ παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη βιωσιμότητα του Booktalks, διαδικτυακά είναι φανερή η αγάπη μας για τα βιβλία και το κοινό την εκτιμά.

- Πώς βλέπετε το Booktalks σε 5 και σε 10 χρόνια από σήμερα;

- Θέλουμε κάποια στιγμή να λειτουργήσει το e-shop μας και να ανταγωνίζεται ή να ξεπερνά τις πωλήσεις του μαγαζιού, αλλά ειλικρινά δεν κάνουμε τόσο μακροχρόνια όνειρα. Μας αρκεί να υπάρχει και να ευημερεί το Booktalks, να ξεπερνάμε τις μικρές ή μεγάλες κρίσεις και να μπορούμε να συνεχίσουμε να ασχολούμαστε με αυτό που αγαπάμε.

• Τζίνα Άρχοντα & Στέλλα Μόσχου / Μυθιστορία (Βαφοπούλου 20, Θεσσαλονίκη)

- Πόσα χρόνια τώρα λειτουργεί η Μυθιστορία;

- 25 χρόνια.

- Ποια ήταν τα προβλήματα που έπρεπε να λύσετε τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της;

- Η Μυθιστορία λειτουργούσε ήδη πέντε χρόνια, όταν την αναλάβαμε, οπότε είχε το κοινό της. Ίσως ένα πρόβλημά της να είναι το ότι δεν βρίσκεται στο κέντρο, ούτε καν σε κεντρικό δρόμο, βρίσκεται όμως σε μια γειτονιά που διαβάζει, παρά το ότι τα τελευταία χρόνια έχει χτυπηθεί άσχημα από την κρίση.

- Ποια είναι αυτά που παραμένουν ανοιχτά;

- Το οικονομικό.

- Ποια είναι η γνώμη σας για την Ενιαία Τιμή Βιβλίου;

- Προσπαθούμε να αποφασίσουμε! Μπορεί να βοηθά για τον αθέμιτο ανταγωνισμό, αλλά ας πούμε ότι δεν τη θεωρούμε και τόσο ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του βιβλίου.

- Συνεργάζεστε με όλους τους εκδότες;

- Έχουμε βιβλία σχεδόν όλων των εκδόσεων. Με μερικούς συνεργαζόμαστε απευθείας, των υπόλοιπων τα παίρνουμε από χονδρέμπορο.

- Έχετε χαλάσει τις σχέσεις σας με κάποιους εκδότες εξαιτίας κάποιων πολιτικών τους στις πωλήσεις ή από δικό σας σφάλμα στρατηγικής ή προώθησης;

- Όχι.

- Είναι το βιβλιοπωλείο μία επιχείρηση όπως όλες οι άλλες;

- Είναι, με τις ιδιαιτερότητες που έχει ή κάθε επιχείρηση.

- Τι παραπάνω προσφέρετε από ένα μεγάλο, καλά οργανωμένο βιβλιοπωλείο;

- Προσωπική επαφή, καλύτερη γνώση των πελατών μας, ευκολίες στην πληρωμή.

- Και τι λιγότερο;

- Ποικιλία.

- Πώς διαμορφώθηκαν οι καταναλωτικές συνήθειες των αναγνωστών από το ξέσπασμα της Κρίσης μέχρι σήμερα και πόσο άλλαξαν οι προτιμήσεις τους;

- Οι προτιμήσεις δεν άλλαξαν πολύ. Οι καταναλωτικές συνήθειες όμως άλλαξαν σε μερικούς δραματικά. Θέλουν να πάρουν βιβλία, αλλά δεν μπορούν.

- Θα μπορούσε να συντηρηθεί η Μυθιστορία χωρίς τις παρουσιάσεις που κάνετε εδώ, σχεδόν καθημερινά;

- Μάλλον όχι.

- Πείτε μας δέκα ανθρώπους που παρουσίασαν εδώ δουλειά τους ή συζήτησαν για διάφορα θέματα με το κοινό.

- Παναγιώτης Αγαπητός, Νικόλας Σεβαστάκης, Εύη Καρκίτη, Θανάσης Τριαρίδης, Μαρία Κουγιουμτζή, Ισίδωρος Ζουργός, Κέλλυ Μαλαμάτου, Γιώργος Γκόζης, Πέτρος Μαρτινίδης.

- Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συντηρηθεί ένας τέτοιος χώρος; Τι θυσίες απαιτεί; Εντέλει, αξίζει τον κόπο;

- Είναι τόσο δύσκολο, όσο για κάθε άνθρωπο που προσπαθεί με τη δουλειά του, αυτή την εποχή. Ένα παραπάνω το βιβλίο, που και κρίση περνά εδώ και χρόνια και δεν είμαστε λαός που διαβάζει. Απαιτεί αφοσίωση, μεγάλο άγχος για την κάθε μέρα που έρχεται, πολύ τρέξιμο για να συμμαζευτούν τα ασυμμάζευτα και, ναι, αξίζει τον κόπο — κι άλλο τόσο!

- Πόσο σάς βοηθούν τα social media στην επικοινωνία του καταστήματος;

- Πολύ.

- Πώς βλέπετε τη Μυθιστορία σε 5 και σε 10 χρόνια από σήμερα;

- Ακόμα εδώ!