Οι άνθρωποι στην Ευρώπη συνήθισαν εδώ και πολλές δεκαετίες στις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές της Δεξιάς και της Αριστεράς. Αυτό σήμερα δεν υπάρχει. Λίγο η παγκοσμιοποίηση, λίγο η αλλαγή των εργασιακών σχέσεων (κι όχι μόνο) που επιφέρει η νέα ψηφιακή εποχή, χάσαμε τις σταθερές μας. Η νέα αντίθεση είναι μεταξύ λαϊκισμού και κάτι άλλου. Κι ενώ γνωρίζουμε τον λαϊκισμό, ψάχνουμε να βρούμε τι είναι αυτό το άλλο...
Είναι αυτό το “άλλο” ο Μακρόν; Κι αν ναι, τι ακριβώς είναι αυτό που εκπροσωπεί; Μία αναδιάταξη των δυνάμεων του παραδοσιακού κόσμου απέναντι στις σκοτεινές δυνάμεις του λαϊκισμού; Είναι δηλαδή το παλιό που έρχεται για να αντιμετωπίσει το νέο; Και πόσο νέο είναι το νέο αν είναι ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και προσπαθεί να μας επιστρέψει στην εποχή των παππούδων μας;
Είναι αλήθεια ότι έχουμε λίγο μπερδευτεί. Ποιοι εκπροσωπούν ποιους, ποιοι είναι από δώθε, ποιοι από κείθε και ούτω καθεξής. Χαρακτηριστικό των ταραγμένων καιρών μας είναι η εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ και η υποδοχή της από το κοινό της Ευρώπης. Αλήθεια, οι Φιλελεύθεροι ήσαν υπέρ ή εναντίον του Τραμπ; Κι οι Αριστεροί;
Για την πορεία της ανθρωπότητας δεν πρέπει να έχουμε ιδιαίτερη αγωνία. Υπό την έννοια ότι η ίδια η ζωή θα ψάξει και θα αναζητήσει τις νέες ισορροπίες. Είναι σαν κι αυτό που μου έλεγε ένας παλιός συνδικαλιστής που κάποια στιγμή αποφάσισε να “κρεμάσει τα όπλα” και να ασχοληθεί με μία επιχείρηση: “Θανάση, ο σοσιαλισμός είναι υπόθεση του 3.000. Μέχρι τότε θα πρέπει να βρούμε κάτι να κάνουμε”. Καλά αυτός έφυγε νωρίς! Κατά τον ίδιο τρόπο θα μπορούσε κανείς να σημειώσει ότι η Ευρώπη θα βρει τον δρόμο της κάποια στιγμή, αλλά μέχρι τότε κάπως πρέπει τα πράγματα να εξελιχτούν.
Για να επιστρέψουμε στην συζήτησή μας, ο Μακρόν προσφέρθηκε στο κοινό ως το αντίδοτο στον λαϊκισμό. Σαν να λέμε ότι ο Μακρόν δεν είναι λαϊκιστής. Σύμφωνοι! Ο Μακρόν δεν είναι αυτό που εκπροσωπεί η Λεπέν ή ο Μελανσόν. Και τι είναι; Το αντίθετό τους ή απλά μία άλλη όψη ενός συστήματος που αναζητά απλά ρόλους σε μία μεταβατική εποχή; Με άλλα λόγια, έχει ο Μακρόν τις απαντήσεις για τα ερωτήματα που βασανίζουν σήμερα τον μέσο Ευρωπαίο; Εκείνον που φοβάται και δικαιολογημένα ότι ο κινέζικος δράκος θα καταπιεί τις δουλειές τους και τα εισοδήματά τους; Πολύ φοβόμαστε πως όχι. Αν υπήρχε απάντηση θα την είχατε σίγουρα ακούσει. Η βασική γραμμή του Μακρόν είναι μία πρόταση για την ανάληψη της εξουσίας, για την διαχείριση της κυβέρνησης και όχι κάτι περισσότερο.
Ο Μακρόν έχει δημιουργήσει ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα, κάτι σαν την Νέα Δημοκρατία. Υπάρχουν μέσα Φιλελεύθεροι, Δεξιοί, μέχρι και σοσιαλδημοκράτες. Αποτελεί αυτό από μόνο του πρόταση για την Ευρώπη; Θα φανεί στο επόμενο χρονικό διάστημα, αλλά κατά πάσα πιθανότητα όχι! Κι όσοι έχουν επενδύσει στην “μεταρρύθμιση” είναι πιθανόν να απογοητευτούν. Δεν λύνονται τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Γαλλία εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης επειδή βρέθηκε στον δρόμο της ένας Μακρόν. Εκείνο που μπορεί να γίνει είναι η πιθανή απογοήτευση στην συνέχεια να δώσει πρόσθετους πόντους στους λαϊκιστές.
Στην Ελλάδα ακόμη δεν είδαμε τι θα γίνει στην Γαλλία και ψάχνουμε τον Έλληνα Μακρόν! Πριν λίγο καιρό κάποιοι άλλοι έψαχναν τον Τραμπ και σε λίγο καιρό είναι πιθανόν να ψάχνουν τον Έλληνα Κόρμπιν. Κάπου εδώ αρχίζει το μπλέξιμο. Δηλαδή οι οπαδοί της εξόδου από την Ευρώπη είναι οι “λαϊκιστές” και ο Κόρμπιν ο “καλός”; Αν στην Ελλάδα αναζητούν έναν Κόρμπιν, τον έχουν. Είναι ο Αλέξης Τσίπρας!
Το σημαντικό για μας είναι ότι η δική μας κρίση δεν έχει τόση σχέση με εκείνη της υπόλοιπης Ευρώπης. Εμείς δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μόνο την παγκοσμιοποίηση, αλλά και πολλά άλλα θέματα που δεν τα έχουμε αντιμετωπίσει τα τελευταία 2.500 χρόνια. Κι ενώ στην Γαλλία ανακάλυψαν ένα νέο πολυσυλλεκτικό κόμμα ως απάντηση στην κατάρρευση των παλιών παραδοσιακών δομών, στην Ελλάδα έτυχε και τα στοιχεία αυτά τα έχει ενσωματώσει η Νέα Δημοκρατία. Και λοιπόν; Φτάνει αυτό; Είναι ικανή απάντηση στα προβλήματα της χώρας; Ασφαλώς και όχι! Αποτελεί σίγουρα μία πρόταση για τις δυνάμεις εκείνες που αναζητούν έναν τρόπο για να προσεγγίσουν και πάλι την εξουσία, αλλά το να πούμε εξ ορισμού ότι αυτό είναι αρκετό, δεν είναι αληθές. Ούτε και μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι στην Νέα Δημοκρατία δεν υπάρχει λαϊκισμός!
Εκείνο που μπορεί κανείς να υποστηρίξει είναι ότι στην ελληνική περίπτωση η ανασυγκρότηση της Οικονομίας είναι ένας ρεαλιστικός στόχος που είναι απόλυτα απαραίτητος για την ίδια την σωτηρία της χώρας. Έχουν κι άλλοι οικονομικά προβλήματα, αλλά η δική μας κατάσταση δεν έχει όμοιά της στην Ευρώπη. Κι αυτό μπορεί, τελικά, από μειονέκτημα να γυρίσει σε πλεονέκτημα. Ακριβώς επειδή η χώρα χρειάζεται κάποιες νίκες για να πάρει τα πάνω της και είναι πιο εύκολο να κτίσει κανείς ένα νέο κτίριο σε μία βομβαρδισμένη πόλη από το να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει το σμήνος των βομβαρδιστικών που πλησιάζουν.
Το σωστό ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι το ποιος είναι ο Έλληνας Μακρόν. Πολύ απλά διότι δεν υπάρχει και δεν πρόκειται να υπάρξει. Το σωστό ερώτημα είναι ποιος θα βάλει δύο – τρεις στόχους γα να τους πετύχει και να πάμε παρακάτω. Δεν ξέρουμε αν η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει. Αυτή είναι μία συζήτηση που για μας έχει αυτή την στιγμή θεωρητική σημασία. Εμάς μας νοιάζει να επιβιώσουμε μέχρι την επόμενη ημέρα και ύστερα μέχρι την άλλη και ώσπου να μπορέσουμε να σταθούμε στα πόδια μας και να αρχίσουμε και πάλι να τρέχουμε.
Εκείνο πάντως που δεν πρέπει να γίνει είναι να προσπαθήσει κάποιος Έλληνας να αντιγράψει τον Μακρόν. Δεν έχουμε σχέση με εκείνο τον κόσμο. Στην Ελλάδα δεν είναι αρκετό να προσπαθήσει ο επόμενος πρωθυπουργός απλά να κυβερνήσει. Το προσπάθησε και ο Τσίπρας και απέτυχε παταγωδώς. Ένα κάρο που τρέχει στην κατηφόρα με σπασμένα φρένα δεν χρειάζεται εκείνη την ώρα κάποιον που να ξέρει πως ξεκινάει το κάρο ή να έχει θαυμάσιες ιδέες για το πως το κάρο θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερες ανέσεις σε μία βόλτα στην παραλία. Εκείνη την ώρα χρειάζεται κάποιον που να ξέρει πως να σταματήσει το όχημα ή έστω πως θα γλιτώσουν οι άτυχοι επιβάτες του.
Θανάσης Μαυρίδης
