Του Νικήτα Παπαντωνίου
Ο τραπεζικός και ο ενεργειακός τομέας ίσως είναι από τους πιο ρυθμισμένους στις σύγχρονες δυτικές οικονομίες. Η σημαντικότητά τους σε συνδυασμό με την μεγάλη ένταση κεφαλαίου που χρειάζονται για την λειτουργία τους, τους βάζουν στο «μικροσκόπιο» των τοπικών και Ευρωπαϊκών αρχών.
Στην Ευρώπη των 27+1 (Βρετανία) σε 12 από τις 28 χώρες το κράτος παρεμβαίνει γενικώς ή ειδικώς στις τιμές που προκύπτουν στον τελικό καταναλωτή. Στην Ελλάδα από την 30/06/2013 οι τιμές προμήθειας ρυθμίζονται από το Υπουργείο Ενέργειας και από την ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και διαμορφώνονται ελεύθερα.
Στην Ελλάδα έχουμε 19 εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας (με συγχώνευση της Μυτιληναίος και της Protergia). Αυτό που κάνει να ξεχωρίζει την Ελληνική αγορά από τις περισσότερες υπόλοιπες Ευρωπαϊκές, δεν είναι τόσο ο μεγάλος αριθμός προμηθευτών όσο η ηχηρή παρουσία ενός προμηθευτή, αυτού της ΔΕΗ. Με εξαίρεση κάποιες μικρές χώρες όπως η Μάλτα και η Κύπρος όπου υπάρχει ένας προμηθευτής (μονοπώλιο) και την Γαλλία όπου η EDF έχει κυρίαρχη θέση, στις υπόλοιπες χώρες οι κύριοι προμηθευτές είναι από 2-8 παρέχοντας αφενός επιλογές στον καταναλωτή όσο και ανταγωνισμό στο ευαίσθητο πεδίο των τιμών. Εδώ άρχίζει το μεγάλο θέμα της απελευθέρωσης της ηλεκτρικής ενέργειας στην χώρας μας όπου η ΔΕΗ έχει για τον Ιούλιο του 2017 έχει μερίδιο αγοράς 85.72% ελαφρά αυξημένο κατά 0.22% σε σχέση με τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Το ζητούμενο για την Ελληνική αγορά με βάση την γνωστή μνημονιακή υποχρέωση είναι το ποσοστό αυτό να πέσει στο 50% ως το 2020 με τα προφανή οφέλη που θα δημιουργηθούν στους οικιακούς και επαγγελματικούς καταναλωτές.
Η Ελληνική αγορά χωρίζεται πρακτικά σε 4 clusters εταιρειών προμήθειας ενέργειας. Οι κατηγοριοποίηση έχει να κάνει τόσο με το μέγεθος όσο και και με τα χαρακτηριστικά των εταιρειών. Η κατηγοριοποίηση είναι η εξής:
1. Ο κυρίαρχος παίκτης η ΔΕΗ
2. Καθετοποιημένες εταιρείες παραγωγής και προμήθειας ενέργειας με μερίδια αγοράς γύρω στο 3% (Protergia, Elpedison και Ήρωνας)
3. Μικροί προμηθευτές με μερίδια αγοράς μέχρι ή κοντά του 1% (Watt + Volt, Green κ.α)
4. Μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε άλλους κλάδους της οικονομίας όπως ο ΟΤΕ και ο Τιτάνας όπου οι θυγατρικές εταιρείες ενέργειας έχουν κύριο σκοπό την παροχή υπηρεσιών ενέργειας στις μητρικές και για αυτό ακόμη έχουν μικρά μερίδια αγοράς.
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η επισκόπηση της αγοράς ενέργειας για τον μήνα Ιούλιο 2017.
Πηγή: Μηνιαίο Report ΛΑΓΗΕ (Ιούλιος 2017)
Με τα σημερινά δεδομένα η μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ στο 50% με βάση την μνημονιακή συμφωνία θα γίνει με την πώληση μέρος του πελατολογίου της ΔΕΗ. Βλέποντας το μέλλον υπάρχουν δυο βασικά πιθανά σενάρια και κάποιοι συνδυασμοί αυτών. Το πρώτο σενάριο είναι οι υπάρχοντες βασικοί παίκτες να πάρουν ένα μεγάλο μέρος του πελατολογίου και να μετασχηματισθεί η Ελληνική αγορά σε μία αγορά 3-4 μεγάλων παικτών οι οποίοι θα αγοράσουν και ένα μεγάλο μέρος των μικρών παρόχων. Στο άλλο σενάριο η είσοδος καινούργιων παικτών θα αλλάξει την «γεωμετρία της αγοράς» καθώς ένα μέρος του 35% της αγοράς θα πάει σε καινούργια «χέρια» ενώ σαν 3ο σενάριο υπάρχει ένας συνδυασμός των δύο βασικών σεναρίων, γεγονός που και πάλι θα αλλάξει την εικόνα της αγοράς οδηγώντας την σε ένα πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Το 2020 δεν είναι τόσο μακριά, οπότε σύντομα θα υπάρχουν εξελίξεις.
* Ο κ. Νικήτας Παπαντωνίου είναι πρώην CFO της Nobacco, στέλεχος σε εταιρεία ενέργειας και αναλυτής της Eurobank και νυν σύμβουλος στο ΕΒΕΑ, πολιτικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, που έχει περάσει από τη διαδικασία του Μητρώου Πολιτικών Στελεχών μετέχοντας στις επιτροπές Οικονομίας, Ανάπτυξης και Ενέργειας.
