Με ρωτούν συνέχεια: Θα αντέξουμε; Θορυβημένοι από τις δυο κεραμίδες που έπεσαν απότομα και ταυτόχρονα πάνω στο ξένοιαστο κεφάλι μας, οι συνέλληνες αρχίζουν να αναρωτιούνται αν διαθέτουμε τις ατομικές και τις εθνικές αντοχές για να ανταπεξέλθουμε σ’ αυτόν τον διμέτωπο που μας έλαχε. Έβρος και κορονοϊός μαζί. Και ρωτούν, ενώ ήδη ξέρουν την απάντηση. Προφανώς θα αντέξουμε.
Στον Έβρο ξοδεύουμε πολύτιμους οικονομικούς πόρους και καταπονούμε το ανθρώπινο δυναμικό μας. Ενδέχεται δε αυτό να συνεχιστεί για πολύ καιρό, μήνες ας πούμε ή και χρόνια ακόμα. Τίποτα δεν αποκλείει την δημιουργία από τον Ερντογάν μιας βαλκανικής Γάζας, όπου ένας μόνιμος φράχτης θα χωρίζει αυτούς που θέλουν να πάνε στην Ευρώπη απ’ αυτούς που αρνούνται να τους δεχτούν. Αν γίνει κάτι τέτοιο, τότε θα έχουμε μια διαρκή εστία έντασης στα σύνορα μας και μια μόνιμη απειλή εισβολής μαζών στην επικράτεια μας, μαζών που ο όγκος τους μπορεί να μας ισοπεδώσει.
Παράλληλα, ο κορονοϊός εξελίσσεται σε πραγματική απειλή για την οικονομία μας. Πάνω που πηγαίναμε να απογειωθούμε αυτός πάτησε φρένο, ίσως να έβαλε και όπισθεν. Η αγορά αρχίζει να νεκρώνει, η κατανάλωση πέφτει, ο τουρισμός ζορίζεται άσχημα, παρά το γεγονός ότι ούτε κατά διάνοια δεν έχουμε πάθει την ζημιά της Ιταλίας. Η κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα, αλλά τι να σου κάνει η αναστολή καταβολής ΦΠΑ όταν πέσει ο τζίρος σου κατά 60-70%;
Και ξαναγυρίζουμε στο αρχικό ερώτημα: Αντέχουμε; Συμπαθάτε με. Αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή. Θα το αντέξουμε κι αυτό ή μάλλον κι αυτά. Τι θα μπορούσαμε δηλαδή να κάνουμε; Ν’ ανοίξουμε τα σύνορα; Μα τότε το πρόβλημα θα δεκαπλασιαζόταν και η οικονομική ζημιά θα εκατονταπλασιαζόταν. Μέσα σε μια βδομάδα θα έμπαιναν μισό εκατομμύριο μετανάστες στην επικράτεια, τι θα ους κάναμε άραγε; Θα ρίχναμε δακρυγόνα στους Σκοπιανούς, υποβοηθώντας να περάσουν τους φράκτες προς βορρά, όπως κάνουν τώρα οι Τούρκοι στον Έβρο; Αστεία πράγματα. Καμιά άλλη επιλογή δεν έχουμε παρά να στυλώσουμε τα πόδια στον Έβρο, όσο κι αν μας κοστίσει, όσο κι αν μας καταπονήσει.
Όσο για τον κορονοϊό, τι νόημα έχει η ερώτηση αν αντέχουμε; Προφανώς η οικονομική ζημιά θα είναι εμφανής, μετρήσιμη και όχι ισομερώς κατανεμημένη. Άλλοι θα πάθουν μεγαλύτερη ζημιά, άλλοι μικρότεροι, το σύνολο της εθνικής οικονομίας προφανώς θα μπει σε μια πρέσα που διόλου ανάγκη δεν είχαμε μετά από δέκα χρόνια κρίσης. Και μάλιστα είναι από τις ελάχιστες φορές που το κακό αυτό δεν κουβαλά κανένα καλό, θυμάστε ας πούμε ότι κάποιοι έλεγαν ότι η κρίση ενδέχεται να μας συνετίσει. Ο ιός δεν φέρνει τίποτα ευεργετικό μέσα στην μαυρίλα του.
Πολύ θα θελα να σας πω κάτι αισιόδοξο. Ας πούμε να υιοθετήσω την πρόβλεψη ορισμένων ότι ο κορονοϊός θα μας βοηθήσει στην διαπραγμάτευση για τα πλεονάσματα. Είπε, αλλά όταν όλοι χάνουν χρήματα, κανένας δεν χαρίζει στον διπλανό του. Άλλοι ελπίζουν ότι η κρίση στον Έβρο θα φέρει επιτέλους την Ευρώπη πιο κοντά μας στο σύνολο των εθνικών μας θεμάτων, καθώς ο Ερντογάν αποκαλύπτει τον πραγματικό του ρόλο. Ούτε αυτό το πιστεύω. Μόνιμα προβλήματα θα έχουμε κι από κει, δεν βλέπω τρόπο να αλλάξει η αναθεωρητική πολιτική των γειτόνων.
Όμως δεν έχουμε άλλη επιλογή. Κατά πάσα πιθανότητα θα ξεχάσουμε αυτά που περιμέναμε ως παροχές απ’ την κυβέρνηση και θα χρειαστεί άλλος ένας τουλάχιστον χρόνος υπομονή. Δείτε κι έτσι, τόσα περάσαμε, αυτά θα μας γονατίσουν;
