Οι πολιτικοί κρατούμενοι στις φυλακές της Λευκορωσίας μαρκάρονται με ένα κίτρινο διακριτικό με το επώνυμό τους, ενώ το καθεστώς Λουκασένκο τους τοποθετεί σε κελιά με κρατουμένους που είναι σοβαρά άρρωστοι ή με νοσούντες από COVID19,αποκαλύπτει στο Liberal ο Άλες Αλαχανόβιτς.
Ο στενός συνεργάτης της ηγέτιδας της αντιπολίτευσης στη χώρα, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, με αφορμή τη σύλληψη του αντιφρονούντα Λευκορώσου δημοσιογράφου μιλά για τον φημολογούμενο ρόλο μυστικών υπηρεσιών «γειτονικής χώρας», περιγράφει τις αβίωτες συνθήκες των πάνω από 1.000 πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές της χώρας - ένας εκ των οποίων πέθανε την Παρασκευή - και απευθύνει έκκληση στη διεθνή κοινότητα να επιβάλει σκληρές και συγκεκριμένες κυρώσεις κατά της κυβέρνησης Λουκασένκο που συνεχίζει να κυβερνά τη χώρα επί 26 χρόνια.
«Με τις διεθνείς οικονομικές κυρώσεις, αυτός ο χρόνος θα συντομευθεί, η ημερομηνία λήξης του καθεστώτος θα έρθει πιο κοντά», τονίζει ο οικονομικός σύμβουλος της επικεφαλής της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, προσθέτοντας ότι τα μέτρα θα κάνουν «τόσο τοξικό το καθεστώς της Λευκορωσίας, ώστε ακόμα και ο Πούτιν δε θα μπορεί να το υποστηρίξει».
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Σκούρα
- Ποια είναι η δική σας αντίληψη για το συμβάν με την πτήση της Raynair ;
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι το συμβάν αποτελεί παράδειγμα τρομοκρατικής ενέργειας, γιατί χρησιμοποιήθηκε στρατιωτικό αεροπλάνο για να εξαναγκαστεί αεροσκάφος της πολιτικής αεροπορίας να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του Μινσκ, το οποίο βρίσκεται σε διπλάσια απόσταση από το αεροδρόμιο του Βίλνιους, που ήταν το πιο κοντινό αεροδρόμιο. Επομένως, ήταν μια πράξη που αντίκειται στις νόμιμες διαδικασίες, και η οποία έγινε, ωστόσο, για να συλληφθεί ένας νεαρός μπλόγκερ, ένας νεαρός δημοσιογράφος, ο οποίος είναι αντίπαλος του κ. Λουκασένκο.
- Πιστεύετε ότι περισσότερες κυρώσεις κατά του καθεστώτος και κατά της Λευκορωσίας θα έχουν αποτέλεσμα, ή πρέπει να υπάρξει μια διαφορετική προσέγγιση αυτή τη φορά;
Ναι, πιστεύω, και απευθύνω έκκληση γι' αυτό, ότι πρέπει να επιβληθούν περισσότερες κυρώσεις, μαζί και οικονομικές, στο καθεστώς και στην οικονομία της Λευκορωσίας, ώστε να απελευθερωθούν οι πολιτικοί κρατούμενοι, να σταματήσει η καταπίεση και να διεξαχθούν επιτέλους δημοκρατικές προεδρικές εκλογές. Αυτά τα τρία βήματα θα οδηγούσαν στην επίλυση της πολιτικής κρίσης στη Λευκορωσία.
Προτού περάσουμε στις επόμενες ερωτήσεις, θα ήθελα να δείξω ή να εξηγήσω πως ό,τι έγινε χθες με το αεροπλάνο είναι μόνο ένα παράδειγμα του τι είναι ικανό να κάνει το καθεστώς. Αυτό το καθεστώς είναι ικανό να κάνει πολλές άλλες αθλιότητες. Την περασμένη εβδομάδα έκλεισε το μεγαλύτερο ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης, το TUT.BY, το οποίο διαβάζει τακτικά το 60% περίπου των Λευκορώσων («TUT.BY» σημαίνει «εδώ»). Αυτό έγινε την Παρασκευή.
Πάνω από 15 υπάλληλοι του μέσου, συμπεριλαμβανομένης της διοίκησης, τέθηκαν υπό κράτηση και βρίσκονται τώρα στη φυλακή. Κάποιοι άλλοι δημοσιογράφοι, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων του ανεξάρτητου μέσου TV Bielsat, τέθηκαν υπό κράτηση το Σάββατο, ενώ την Παρασκευή πέθανε ένας πολιτικός κρατούμενος σε φυλακή της Λευκορωσίας.
Απ' όσο γνωρίζω, αυτή ήταν η πρώτη περίπτωση πολιτικού κρατούμενου που πέθανε στη φυλακή. Στην πραγματικότητα πιστεύουμε ότι πρόκειται για φόνο, άμεσο ή έμμεσο.
Αυτός ο άνθρωπος καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια κάθειρξης λόγω της μοναχικής του διαμαρτυρίας σε μια επαρχιακή πόλη. Καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλακή χωρίς κανένα στοιχείο και πέθανε ξαφνικά σε ηλικία πενήντα ετών.
- Είναι νέα φαινόμενα αυτά ή αποτελούν σταθερές πρακτικές του καθεστώτος;
Τώρα είδαμε την περίπτωση του αεροπλάνου. Πριν είκοσι χρόνια το καθεστώς του Λουκασένκο μπορούσε να απαγάγει και να δολοφονεί πολιτικούς ηγέτες, το 1999, το 2001. Επρόκειτο για εξέχοντες ηγέτες της αντιπολίτευσης, όπως ο πρώην υπουργός Άμυνας, ο πρόεδρος της κεντρικής εκλογικής επιτροπής, και άλλοι. Αλλά αυτές ήταν εσωτερικές υποθέσεις και η διεθνής κοινότητα δυστυχώς δεν ήταν τότε πρόθυμη να επιβάλει κυρώσεις.
Σήμερα, η υπόθεση με το αεροπλάνο αυξάνει την ένταση σε όλο τον κόσμο, γιατί μέσα στο αεροπλάνο επέβαιναν πολίτες από 18 χώρες και αυτή τη στιγμή κανείς δεν μπορεί να είναι ασφαλής όταν διασχίζει τη Λευκορωσία, είτε στο έδαφος είτε στον αέρα, ή όταν έχει οποιαδήποτε εμπορική ή προσωπική επαφή με το λευκορωσικό καθεστώς.
- Οι περισσότερες από τις σημαντικές προσωπικότητες της λευκορωσικής αντιπολίτευσης είτε έχουν εξαναγκαστεί σε εξορία, όπως η Τιχανόφσκαγια, η οποία έχει τη βάση της στη Λιθουανία, ή έχουν φυλακιστεί, όπως αναφέρατε ή αφήσατε να εννοηθεί νωρίτερα. Κινδυνεύει η ζωή του μπλόγκερ, του Προτασέβιτς;
Ναι, κινδυνεύει η ζωή του. Όπως ανέφερα, ένας άνθρωπος πέθανε ήδη την Παρασκευή σε φυλακή της Λευκορωσίας.
Οι πολιτικοί κρατούμενοι στις φυλακές της Λευκορωσίας μαρκάρονται με ένα κίτρινο διακριτικό με το επώνυμό τους, όπως οι Εβραίοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αν θυμόμαστε την ιστορία. Ο άνθρωπος που πέθανε την Παρασκευή ήταν στην πραγματικότητα ο πρώτος που το έκανε δημοσίως γνωστό στις επιστολές του.
Επομένως, οι πολιτικοί κρατούμενοι στις λευκορωσικές φυλακές τυγχάνουν πολύ άσχημης μεταχείρισης. Η αντιμετώπισή τους άλλαξε δραστικά αυτό τον χρόνο και τον προηγούμενο. Παλαιότερα, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Μπορεί οι πολιτικοί κρατούμενοι να τύγχαναν άσχημης μεταχείρισης, αλλά όχι πάντα.
Σήμερα όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι τυγχάνουν άσχημης μεταχείρισης, γιατί το καθεστώς θέλει να ξέρουν οι υπόλοιποι ότι αν είναι εναντίον του, θα τιμωρηθούν.
Οι συνθήκες της ζωής τους θα γίνουν αβίωτες. Θα χάσουν τη δουλειά τους, θα χάσουν τα παιδιά τους, ίσως χάσουν τη ζωή τους. Έτσι, οι άνθρωποι που βρίσκονται τώρα στη φυλακή, και που είναι πάνω από χίλιοι, βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο.
Το λευκορωσικό καθεστώς έχει επιβάλλει πολύ άσχημες συνθήκες κράτησης στους πολιτικούς κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων της άρνησης χορήγησης φαρμάκων ή της παροχής ιατρικών συμβουλών όταν είναι άρρωστοι, ή της τοποθέτησής του σε κελιά με άστεγους που είναι σοβαρά άρρωστοι, ή με νοσούντες από Covid-19.
Έτσι δημιουργούν επικίνδυνες συνθήκες μέσα στις οποίες μπορεί στην κανείς πραγματικά να πεθάνει από αρρώστιες ή από άλλα προβλήματα που δε θα προέκυπταν υπό φυσιολογικές συνθήκες, αλλά μπορεί να προκύψουν λόγω της πολιτικής τους στάσης ή της ελευθερίας της έκφρασή τους.
- Είναι πιθανό το να υπήρξε εμπλοκή και άλλων κρατικών παραγόντων σε αυτή την άνευ προηγουμένου ενέργεια κρατικής τρομοκρατίας, μετά από όλα αυτά που είδαμε με την εξαναγκαστική προσγείωση του αεροπλάνου της Ryanair στο Μινσκ;
Δεν είμαι ειδικός σε θέματα ασφαλείας και δε θα ήθελα να κάνω εικασίες. Προτιμώ να αφήσω το ερώτημα σε κάποιον αρμοδιότερο να σχολιάσει.
Ωστόσο, υπάρχουν διάφορες φήμες, διάφορα ενδεχόμενα, συμπεριλαμβανομένου του ενδεχόμενου να είχαν συμμετοχή ειδικές δυνάμεις άλλης χώρας, γειτονικής της Λευκορωσίας, ιδίως αν λάβουμε υπόψη ότι τα ρωσικά κρατικά μέσα εγκωμίαζαν την επιχείρηση και, απ' όσο έχω ακούσει, μέλη του κοινοβουλίου στη Μόσχα, στη Ρωσία, επίσης εντυπωσιάστηκαν θετικά από αυτή την επιχείρηση του Λουκασένκο.
Προσωπικά βρίσκω, όχι ως ειδικός αλλά ως άνθρωπος, πολύ άθλιο και απίστευτο το να μπορεί κανείς να είναι ευτυχής για ένα τέτοιο συμβάν.
- Τι πιστεύετε ότι επιφυλάσσει το μέλλον για τη Λευκορωσία αυτή τη στιγμή; Ποια είναι η ατζέντα για τους επόμενους μήνες ή χρόνο;
Για ακόμα μια φορά θα απευθύνω έκκληση στη διεθνή κοινότητα για την επιβολή οικονομικών κυρώσεων κατά του καθεστώτος.
Γιατί, χωρίς διεθνή αντίδραση, εμείς στη Λευκορωσία δεν μπορούμε να σταματήσουμε την καταπίεση, δεν μπορούμε να βγάλουμε τους συνεργάτες μας από τη φυλακή. Όπως θα θυμάστε, κι εσείς στην Ελλάδα ζήσατε τέτοιες εποχές και πέρασε χρόνος μέχρι να καταρρεύσει το καθεστώς. Με τις διεθνείς αντιδράσεις, με τις διεθνείς οικονομικές κυρώσεις, αυτός ο χρόνος θα συντομευθεί, η ημερομηνία λήξης του καθεστώτος θα έρθει πιο κοντά.
Μετά από 26 χρόνια παραμονής του Λουκασένκο στην εξουσία, η Λευκορωσία είναι η χώρα, η οικονομία με τον μικρότερο κατώτατο μισθό, με το μικρότερο επίδομα ανεργίας στην Ευρώπη, με έναν από τους χαμηλότερους μισθούς στην Ευρώπη. Επομένως, ο Λουκασένκο είχε αρκετό χρόνο για να δείξει την αποτελεσματικότητα της πολιτικής του, αλλά δεν είναι αποτελεσματική.
Η πολιτική του οδηγεί τη Λευκορωσία στη φτώχεια, ακόμα και χωρίς καθόλου οικονομικές κυρώσεις. Επομένως, το στερεότυπο, ή η ευαισθησία κάποιων ξένων πολιτικών ότι οι οικονομικές κυρώσεις θα οδηγήσουν την κοινωνία στη φτώχεια δεν αληθεύουν, γιατί η κοινωνία βρίσκεται ήδη εκεί.
Και χωρίς οικονομικές κυρώσεις ο Λουκασένκο κάνει την κατάσταση χειρότερη. Χρειάζονται ισχυρές οικονομικές κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένου του εμπάργκο στις εξαγωγές της Λευκορωσίας στην ΕΕ πετρελαϊκών προϊόντων, λιπασμάτων ποτάσας, μεταλλικών προϊόντων και προϊόντων ξυλείας.
Αυτοί οι τέσσερις κλάδοι αντιπροσωπεύουν γύρω στο 50% των εξαγωγών της Λευκορωσίας, ή πάνω κάτω 15 με 16 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Με την απώλεια τόσων χρημάτων το καθεστώς της Λευκορωσίας θα γίνει τόσο τοξικό, ώστε ακόμα και ο Πούτιν δεν θα μπορεί να το υποστηρίξει.
Αυτή είναι η δική μας λύση, η δική μας έκκληση στη διεθνή κοινότητα. Γιατί, αλλιώς ο Λουκασένκο θα εξακολουθήσει να συμπεριφέρεται σαν τρομοκράτης και σαν κάτοχος της εξουσίας.
* Ο Αλέξανδρος Σκούρας είναι πρόεδρος του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ)
