Του Πάρη Μπίνου*
Η ελευθερία είναι ένας από τους βασικούς σκοπούς μιας σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ελευθερία στην επιλογή και ευκαιρίες για τους νέους. Το ελληνικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης διέπετε σήμερα από τις παραπάνω κατευθύνσεις ή «τα τούβλα» της ιδεολογικής προκατάληψης χτίζουν τοίχους άρνησης της πραγματικότητας; Μήπως αυτό το κυρίαρχο ακόμα και σήμερα, «σιδηρούν παραπέτασμα» της συντήρησης, της οπισθοδρόμησης, μαζί με τους εκφραστές του, βυθίζει στο σκοτάδι και το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα τα κατάφερε και πάλι. Είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που αρνείται την πραγματικότητα, περιχαρακωμένη πίσω από τον τοίχο της ιδεολογικής προκατάληψης. Το «ηθικό πλεονέκτημα» των οικοδόμων της οπισθοδρόμησης, έχει μετατραπεί σε ένα βαθιά συντηρητικό και αντιμεταρρυθμιστικό «ιδεολογικό μειονέκτημα», που συμπαρασύρει το παρόν και το μέλλον της νέας γενιάς. Ακούγεται συχνά από τους «οικοδόμους της οπισθοδρόμησης», το επιχείρημα ότι στην ουσία δεν υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια στο κόσμο. Όμως, άλλο η μη-επιτυχία και άλλο η ανυπαρξία. Ενδεικτικά, μόνο σε χώρες της Δ. Ευρώπης λειτουργούν περί τα 140 ιδιωτικά πανεπιστήμια (πηγή hca.gr), ενώ ακόμα και ο οργανισμός CEPES της OUNESKO έχει αναλάβει την επέκταση της έρευνας για την ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση. Ακόμα και οι παλαιοί θιασώτες των σοσιαλιστικών συστημάτων στην Αν. Ευρώπη, σήμερα ασπάζονται την σημασία της ύπαρξης ιδιωτικών πανεπιστημίων, αφού σε όλες αυτές τις χώρες υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Η εποχή που μια θέση θεωρούνταν εκ προοιμίου προοδευτική όταν απλά και μόνο εκφέρονταν από συγκεκριμένους ιδεολογικούς χώρους τελείωσε. Σήμερα, ο πολίτης που υπερ-φορολογείται θέλει να κρίνει συγκεκριμένες θέσεις αντί ιδεολογημάτων, προτάσεις επί συγκεκριμένων προβλημάτων και κυρίως η εφαρμογή της πολιτικής στη καθημερινότητα είναι που χαρακτηρίζει το τί είναι προοδευτικό και τι συντηρητικό. Ποια είναι λοιπόν σήμερα η κατάσταση στην ανώτατη εκπαίδευση, την οποία αρνούνται να αντικρίσουν οι «οικοδόμοι της οπισθοδρόμησης»? Γιατί χτίζουν γραφεία καθηγητών, πρυτάνεων και μειοψηφίες απολαμβάνουν μιας ιδιότυπης κρατικής ανοχής στις παρανομίες του κοινού ποινικού δικαίου στις οποίες αρέσκονται να επιδίδονται εντός των ελληνικών ιδρυμάτων? Γιατί καλλιεργείται ένα κλίμα φόβου στο ελληνικό πανεπιστήμιο;
Η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι αρνούνται τη κατάργηση των παραγράφων 5 και 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος, διότι αυτό θα είναι άλλη μια παραδοχή της ιδεολογικής τους πτώχευσης. Μια πτώχευση που διέπει όλο το φάσμα της καθημερινότητας και απλά θα επιβεβαιωθεί και μέσα στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης. Τα τείχη που υψώνουν ακόμα και σήμερα στο ελληνικό πανεπιστήμιο είναι το τελευταίο εμπόδιο πριν δουν όλοι ότι ο «βασιλιάς είναι γυμνός». Γυμνός από ιδεολογικά επιχειρήματα, γυμνός και οπισθοδρομικός, ένας κανονικός δικτατορίσκος που κρατά όμηρο το ελληνικό πανεπιστήμιο και μαζί την ελληνική νεολαία που διωκόμενη στη πατρίδα της θριαμβεύει στο εξωτερικό.
Πλέον των 35.000 Ελλήνων βρίσκονται για σπουδές εκτός Ελλάδος, χωρίς να συνυπολογίσουμε όσους πληρώνουν προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε ιδρύματα του εξωτερικού, μιας και στην Ελλάδα ποινικοποιούνται κάθε είδους δίδακτρα. Αρνούνται το ιδιωτικό πανεπιστήμιο, ενώ την ίδια ώρα αναγνωρίζουν, μετά από επιβολή προστίμων της ΕΕ, τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων Κολεγίων. Γνωρίζουν πως με απόφαση του ΣτΕ 2287/2001 και με βάση την παράγραφο 7 του άρθρου 16 του Συντάγματος, επιτρέπεται η λειτουργία ιδιωτικών ανώτερων σχολών με απόφαση του Υπ. Παιδείας. Άλλωστε, με το ΠΔ 38/2010 και τους Ν. 3696/2008, Ν. 3919/2011, Ν. 3328/2005, Ν. 3845/2010, την απόφαση του ΣτΕ 853/2010 η Ελλάδα αναγνωρίζει τα Κολέγια που λειτουργούν σε συνεργασία με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, έστω και μόνο σε επίπεδο αναγνώρισης επαγγελματικών και όχι ακαδημαϊκών δικαιωμάτων.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερή η υποκρισία της εφαρμοζόμενης πολιτικής και το μέγεθος του πολιτικού τσαρλατανισμού των «οικοδόμων της οπισθοδρόμησης». Έφτιαξαν μια πραγματικότητα χωρίς ίχνος λογικής. Αναγνωρίζουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, μέσω ΔΟΑΤΑΠ, των αποφοίτων ξένων ιδρυμάτων, ενώ απαγορεύουν εντός χώρας την λειτουργία τους. Έτσι, απόφοιτος των κολεγίων μπορεί να λάβει εκτός Ελλάδος ακόμα και διδακτορικό τίτλο από το Harvard ή να γίνει καθηγητής του Yale, αλλά στην Ελλάδα να θεωρείται απόφοιτος λυκείου…Αυτή τη πραγματικότητα έχει αντιληφθεί ο μέσος πολίτης. Σε έρευνα της εταιρείας «διαΝΕΟσις» (Φεβρουάριος 2016), η πλειονότητα των Ελλήνων τάσσεται υπέρ της λειτουργίας μη κρατικών πανεπιστημίων σε ποσοστό που αγγίζει το 60%. Τα αποτελέσματα φανερώνουν πως η κοινωνία έχει αντιληφθεί πια το μέγεθος του λαϊκισμού των αρνητών της προόδου.
Είναι οι ίδιοι που αρνούνται την αυτονομία των πανεπιστημίων, αρνούνται την στροφή των ιδρυμάτων προς αναζήτηση νέων πηγών εσόδων. Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης για τα έτη 2011-2015, ο επιχειρηματικός τομέας αναδεικνύεται 2η μεγαλύτερη πηγή εσόδων για έρευνα και ανάπτυξη στην Ελλάδα με το εξαιρετικό ποσό των 534 εκατ. ευρώ. Την ίδια ώρα, οι πηγές της ΕΕ έρχονται μόλις στην 3η θέση. Τα στοιχεία μιλούν. Η πραγματικότητα είναι αμείλικτη και υπεράνω ιδεολογικών αγκυλώσεων. Γιατί να μην στηριχθεί το ελληνικό πανεπιστήμιο στον υπάρχοντα επιχειρηματικό τομέα, λαμβάνοντας στήριξη για την εξαιρετικά υψηλού επιπέδου έρευνα που μπορεί να παράξει βασιζόμενο στο εξαιρετικό δυναμικό του;
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Κολεγίων περί τα 6 εκατ. ευρώ υπολογίζεται η δαπάνη για ίδρυση και λειτουργία ενός μικρού ιδιωτικού ανώτατου ιδρύματος, το οποίο θα δώσει επιπλέον επιλογές στον Έλληνα νέο και θα προσφέρει νέες θέσεις εργασίας στο ερευνητικό προσωπικό της χώρας. Πολλοί φορείς και του εξωτερικού και του εσωτερικού, μπορούν να αναλάβουν μια τέτοια προσπάθεια με το κόστος αυτό. Το σίγουρο είναι όμως, ότι κανένας σοβαρός φορέας δεν θα δώσει χρήματα στο ελληνικό ΑΕΙ των καταλήψεων, της αναξιοκρατίας, της αδιαφάνειας, της οικογενειοκρατίας και της οικοδόμησης τοίχων που απομονώνουν και περιχαρακώνουν τα ιδιοτελή προσωπικά συμφέροντα και τις ιδεολογίες της οπισθοδρόμησης. Στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο έρμαιο των «τούβλων» της περιχαράκωσης και της ιδεοληψίας. Η συνταγματική απαγόρευση, απομεινάρι της χουντικής περιόδου είναι καιρός να κατεδαφιστεί. Ένα εκσυγχρονισμένο και ανταγωνιστικό δημόσιο πανεπιστήμιο δεν έχει να φοβηθεί τα πολύ λίγα πιθανά ιδιωτικά πανεπιστήμια, αντιθέτως έχει να κερδίσει. Πρώτα και κυρίως για λόγους επιλογής, για λόγους ελευθερίας, η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων πρέπει να γίνει πλέον πραγματικότητα. Η αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί τη κατάλληλη στιγμή, για να σπάσουν οι τοίχοι της οπισθοδρόμησης στο ελληνικό πανεπιστήμιο.
* Ο κ. Πάρης Μπίνος, MA MS PhD, Διδάκτορας Τμήματος Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής, Παν. Μακεδονίας και Διδάσκων ιδιωτικού πανεπιστημίου εξωτερικού.
