Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς την σημειολογική εξέλιξη της λέξης "επενδυτής" για την Αριστερά, στην διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Στην δεκαετία του ''70 ο επενδυτής ήταν κάτι μεταξύ εγκληματία και βιαστή. Αν υπήρχε περίπτωση να συλληφθεί για τις ειδεχθείς πράξεις του, θα κατέληγε σίγουρα σε κάποιο κέντρο κράτησης για παραδειγματισμό. Στην δεκαετία του ''80 η αρνητική σημασία του όρου αμβλύνθηκε, αφού εισήχθη η πατρωνία του είδους από το κράτος. Ο επενδυτής ταυτίστηκε με τον κρατισμό και απαλλάχθηκε από την "εγκληματική" του φύση...
Όσα μεσολάβησαν στις επόμενες δεκαετίες (ΕΣΠΑ, ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, προγράμματα χρηματοδότησης, δάνεια κτλ) άρχισαν να μεταλλάσσουν το είδος του επενδυτή, σε συμπαθέστερο πρότυπο, μιας και πολλοί αριστεροί έγιναν και οι ίδιοι "επενδυτές" , με τις πλάτες του κράτους...
Επειδή όμως, η ιδεολογία νερό δεν γίνεται, εν όψει της διεκδίκησης της εξουσίας, πριν το 2015, οι επενδύσεις (κρατικοδίαιτες και μη) δαιμονοποιήθηκαν και πάλι. Στο πρώτο εξάμηνο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οι επενδυτές, έπρεπε να διαθέτουν τουλάχιστον μία αριστερή καταγωγή. Όλοι θυμόμαστε τις γονυκλισίες Λαφαζάνη στον Ρώσο εκπρόσωπο της Gazprom...
Tώρα, που ο Αλέξης Τσίπρας εντάχθηκε πλήρως στο καπιταλιστικό καθεστώς της Δύσης, ο επενδυτής φαντάζει πλέον, σωτήρας της οικονομίας. Και καθημερινά μονοπωλεί τις επικλήσεις των υπουργών και του ίδιου του πρωθυπουργού. Με την διαφορά ότι το μόνο που άλλαξε είναι η ρητορική και όχι η στροφή προς την πραγματικότητα.
Σε μια στιγμή λοιπόν, που ο Πρωθυπουργός απευθύνει κάλεσμα στους επενδυτές και μιλά για βελτίωση της οικονομίας, τα στοιχεία της έκθεσης “Doing Business 2019” για 190 χώρες, δείχνουν το ακριβώς αντίθετο. Καταγράφουν βουτιά της Ελλάδας στη παγκόσμια κατάταξη κατά πέντε ολόκληρες θέσεις, από την 67η πέρυσι στην 72η φέτος. Η Ελλάδα υποχωρεί για 4η συνεχόμενη χρονιά και βρίσκεται κάτω από χώρες όπως το Βιετνάμ, το Περού, η Κολομβία, η Αλβανία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία ως προς το επιχειρηματικό περιβάλλον.
Σε σύνολο 10 κριτηρίων που εξετάζει η έκθεση για να αξιολογήσει το πλαίσιο του επιχειρείν, η θέση της Ελλάδας επιδεινώθηκε σε… 8 από αυτά, ενώ σε ένα παρέμεινε σταθερή και μόνο σε ένα βελτιώθηκε.
Από τα παραπάνω, θα πρέπει κανείς να αναρωτηθεί ποιο είναι αυτό το επιχειρηματικό περιβάλλον και ποιες συνθήκες ευνοούν το επενδυτικό ενδιαφέρον. Για να σκεφτεί αμέσως, ότι κανένα περιβάλλον δεν δημιουργείται αν δεν υπάρχουν συνθήκες επιβίωσης των οργανισμών και κανένα έμβιο ον δεν αναπτύσσεται αν δεν υπάρχει κίνητρο ανάπτυξης.
Επίσης είναι άξιον απορίας που ο Αλέξης Τσίπρας άλλαξε τη ρητορική του, ενώ οι οπαδοί του συνεχίζουν να αντικρίζουν με αδιαφορία και καχυποψία το άγνωστο για τους ίδιους, πρόσωπο των επενδυτών. Είναι προφανές ότι δεν το κάνει για αυτούς. Οι επικλήσεις του σε ιδιωτικές επενδύσεις, γίνονται μόνο για τα αυτιά των δανειστών, επειδή η κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να δηλώσει ότι ακολουθεί το γράμμα της συμφωνίας για ανάπτυξη και παραγωγή πλεονάσματος.
Σε όλες τις κλίμακες των διεθνών ερευνών προσεγγίζουμε ή βρισκόμαστε ήδη στις τελευταίες θέσεις. Αυτό όμως, δεν μας ανησυχεί ακόμα, αφού κανείς δεν μας ζητά εξηγήσεις ή δεν μας ωθεί σε αδιέξοδο.
Η εμπιστοσύνη των επενδυτών είναι θετική συνάρτηση της φερεγγυότητας των κυβερνώντων. Σύμφωνα με το πρόσφατο Competitiveness Report (2018) του World Economic Forum, η Ελλάδα κατατάσσεται, σε θέματα διαφάνειας του κρατικού προϋπολογισμού στην 90η θέση (μεταξύ 140 χωρών). Πώς λοιπόν να πείσουμε τους επίδοξους επενδυτές να μας εμπιστευθούν όταν αδυνατούμε, ως κράτος, να είμαστε απόλυτα διαφανείς στα «του οίκου μας»;
Προσωπικά, νομίζω ότι δεν έχουμε πιάσει ακόμα πάτο. Ότι υπάρχει κι άλλο περιθώριο μέχρι να καταποντιστούμε στα αζήτητα των αγορών. Με αυτούς τους θεσμούς, με αυτά τα κίνητρα και με αυτή την αντεπιχειρηματική κουλτούρα της εξουσίας, δύσκολα θα αποφύγουμε ένα νέο μνημόνιο ή μία νέα κατάρρευση της οικονομίας...
