Του Θόδωρου Σκυλακάκη*
Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την φορολογική εξόντωση της μεσαίας τάξης έχει ως σιδηρό βραχίονα την απηνή καταδίωξη όσων έχουν βρεθεί να χρωστούν στο δημόσιο. Η τεράστια και βίαιη αύξηση της φορολογίας, σε συνδυασμό με την δραματική συρρίκνωση της αξίας των περιουσιών και η εξουθενωτική οικονομική κρίση, που ξεκίνησε με την χρεοκοπία του κράτους και κατέληξε στην φτωχοποίηση των νοικοκυριών της μεσαίας τάξης, έχουν ως αποτέλεσμα να έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές στο κράτος 4,3 εκατ. φορολογούμενοι. Τόσο ο αριθμός των οφειλετών όσο και το ύψος των οφειλών αυξάνεται κάθε μήνα, ενώ αν προστεθούν και τα χρέη στα ασφαλιστικά ταμεία οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προσεγγίζουν συνολικά τα 120 δισ. ευρώ.
Τα χρέη αυτά, στην μεγάλη πλειοψηφία των φορολογουμένων, δεν προέρχονται από φοροδιαφυγή. Οι φοροφυγάδες δεν έχουν ιδιαίτερο λόγο να χρωστούν αφού δεν δηλώνουν τα έσοδά τους. Οι εντιμότεροι φορολογούμενοι και επιχειρήσεις, που δηλώνουν τα έσοδά τους και υφίστανται συνεπώς την φορολαίλαπα, είναι η πλειοψηφία όσων σήμερα καταδιώκονται.
Από τα μέτρα που λαμβάνει κράτος κατά των φορολογουμένων που χρωστούν το πιο μαζικό και απεχθές είναι οι κατασχέσεις λογαριασμών. Απροειδοποίητα, απρόσωπα με τα χρήματα των φορολογουμένων παγιδευμένα στα capital controls, το κράτος αδειάζει τους λογαριασμούς σε όλο και μεγαλύτερους αριθμούς. Ο ρυθμός προσεγγίζει πλέον τις χίλιες κατασχέσεις την ημέρα. Θύματα απλοί φορολογούμενοι και επιχειρήσεις, οι οποίοι στην συντριπτική τους πλειοψηφία προσπαθούν απλώς να ζήσουν και στο ερώτημα αν θα μείνουν με άδειους λογαριασμούς και αδυναμία να φροντίσουν την οικογένειά τους ή τους εργαζομένους τους ή θα εξοφλήσουν όσα χρωστούν στο κράτος, επιλέγουν το πρώτο.
Το ερώτημα το οποίο προκύπτει είναι αν η διάρρηξη αυτή του κοινωνικού συμβολαίου, που εξ αντικειμένου υπάρχει όταν πάνω από τους μισούς φορολογούμενους χρωστούν στο κράτος, είναι προπαντός ευθύνη των ιδίων ή του κράτους και της κυβέρνησης που το διαφεντεύει;
Πριν το απαντήσουμε οφείλουμε να διατυπώσουμε το προφανές. Ο κεντρικός σκοπός του κράτους δεν είναι ούτε να κάνει παρελάσεις στις εθνικές επετείους, ούτε να μισθοδοτεί τους υπαλλήλους του. Το κράτος υπάρχει για να υπηρετεί τους πολίτες του. Να τους προσφέρει αποτελεσματικά υπηρεσίες που οι ίδιοι δεν μπορούν μόνοι τους να εξασφαλίσουν. Να προσφέρει άμυνα, ασφάλεια, δικαιοσύνη, κοινωνική αλληλεγγύη, να διασφαλίζει αξιοπρεπείς παροχές υγείας και υψηλό επίπεδο παιδείας για όλους, επαρκείς δημόσιες υποδομές κ.λπ. και να τα κάνει αυτά με υψηλή αποτελεσματικότητα και ισονομία. Σεβόμενο το σύνταγμα και τα δικαιώματα των πολιτών του.
Το σημερινό κράτος καθημερινά διαρρηγνύει αυτό το νοητό κοινωνικό συμβόλαιο. Η αναποτελεσματικότητα του είναι παροιμιώδης. Η δημόσια διοίκηση δεν χρησιμοποιεί ως όφειλε σύγχρονη τεχνολογία, οι υπάλληλοι αρνούνται (με την ανοχή της κυβέρνησης) να αξιολογηθούν, η διαφθορά στις δομές του είναι εκτεταμένη και πάντα ατιμώρητη, η δικαιοσύνη καθυστερεί, μερικές φορές και δεκαετίες, το ρουσφέτι συνεχίζει να ζει και να βασιλεύει, οι νόμοι είναι τόσο πολλοί και αδιαφανείς ώστε να διασφαλίζουν ότι κανένας δεν μπορεί να είναι ποτέ απολύτως νόμιμος. Τα διάφορα πάρτι -π.χ. στην υγεία, ή εκείνο με τις πλαστές αναπηρικές συντάξεις- μένουν πάντα στο απυρόβλητο. Στα φαινόμενα αυτά κακής διακυβέρνησης, που κλονίζουν τις βάσεις κάθε κοινωνικού συμβολαίου, προστίθεται η απίστευτη φορολογία (που φτάνει άμεσα και έμμεσα και το 70% του εισοδήματος των πιο εργατικών και δημιουργικών) και βέβαια ο ευθέως παράνομος βιασμός των θεμελιωδών συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων των πολιτών, όπως γίνεται στην περίπτωση του ΕΝΦΙΑ.
Εκεί το κράτος -παραβιάζοντας κατάφωρα τις αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου- κλέβει τις περιουσίες εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών με τις πλαστές «αντικειμενικές αξίες». Με απάτη τους βάζει φόρο σε ανύπαρκτη περιουσία και εκβιάζει την είσπραξή του χρησιμοποιώντας το μονοπώλιο της νόμιμης βίας, που του έχουν για άλλους λόγους εκχωρήσει οι πολίτες. Κλέβει έτσι τουλάχιστον ένα εκατομμύριο πολίτες, με ποσό που ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ ετησίως. Μόνο του κάθε χρόνο κάνει όσα δεν κάνουν όλοι μαζί οι διαρρήκτες σε μια ολόκληρη δεκαετία (κάθε χρόνο στην Ελλάδα γίνονται περίπου 100 χιλ. κλοπές και διαρρήξεις).
Τέλος σε σχέση και με τα δικά του ληξιπρόθεσμα χρέη επιδεικνύει αχαρακτήριστη συμπεριφορά. Αρνείται να τα πληρώσει παραβιάζοντας ακόμα και τα περίφημα μνημόνια και παρά το γεγονός ότι οι δανειστές του δίνουν λεφτά ειδικά γιαυτό. Έχει μάλιστα δώσει στον εαυτό του «ακατάσχετο» των δικών του λογαριασμών. Για να εξασφαλίσει λέει η σχετική νομική θεωρία την ομαλή λειτουργία των υπηρεσιών που προσφέρει στους πολίτες. Αρνείται όμως να προσφέρει έναν αντίστοιχο ακατάσχετο λογαριασμό στις επιχειρήσεις (αλλά μια ψεύτικη εξαγγελία του κ. Τσίπρα στη ΔΕΘ), ώστε να εξασφαλίζουν βασικές τους λειτουργίες, όπως η πληρωμή των εργαζομένων τους.
Όσο για τους δανειστές. Αυτοί το μόνο τμήμα του ελληνικού κράτους που απαίτησαν να δουλεύει αποτελεσματικά και ανεξάρτητα από κομματικές επιρροές είναι η Στατιστική Υπηρεσία, για να μετράνε τι χρήμα υπάρχει και η Αρχή Δημοσίων Εσόδων, για να το εισπράττει. Για τα υπόλοιπα οι μεταρρυθμιστικές ευαισθησίες τους είναι εξόχως αμβλυμμένες.
Τι μπορεί να κάνει ένας νομιμόφρων πολίτης όταν το ίδιο του το κράτος παραβιάζει θεμελιωδώς το κοινωνικό συμβόλαιο επί του οποίου βασίζεται η ύπαρξή του. Άμεσα όχι πολλά πράγματα. Μπορεί αν είναι νέος και διεθνώς ανταγωνιστικός να μεταναστεύσει -όπως προτρέπει ο κ. Γαβρόγλου τους καλούς πανεπιστημιακούς-, μπορεί να καταληφθεί από δικομανία και να περιμένει μερικές δεκαετίες να βρει το δίκιο του στη δικαιοσύνη, μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά των γονιών του όπως κάνουν δεκάδες χιλιάδες κάθε χρόνο. Μπορεί να σταματήσει να παράγει και να αποφασίσει να φυτοζωεί (το όνειρο του ΣΥΡΙΖΑ για να μετατρέψει τη μεσαία τάξη σε προλετάριους πελάτες του).
Μακροπρόθεσμα όμως η δημοκρατία, ακόμα και ατελής, μας προσφέρει και μια ακόμα δυνατότητα. Να αγωνιστεί ο καθένας προσωπικά, με την ψήφο του και την πολιτική του κινητοποίηση, για να αναδείξει μια πολιτική εξουσία που αντί να τιμωρεί επιλεκτικά τους πολίτες, αφήνοντας ακατάσχετη μονάχα την αναπνοή τους, να προτιμά να «αλλάξει τα φώτα» -μέσω της νομιμότητας και του εκσυγχρονισμού- στο ίδιο το κράτος. Να το μετατρέψει από ακαμάτη, ανεπρόκοπο και αχαΐρευτο δυνάστη σε ικανό, αποτελεσματικό και έντιμο υπηρέτη.
Είναι εξόχως δύσκολο, δεν θα γίνει από τη μια μέρα στην άλλη και δεν θα προκύψει χωρίς σκληρούς πολιτικούς αγώνες. Είναι όμως ένα όραμα που αξίζει τον κόπο. Και σε τελική ανάλυση υπάρχει κάποια άλλη καλύτερη εναλλακτική;
*Ο κ. Θόδωρος Σκυλακάκης είναι Πρόεδρος της Δράσης.
