Καθώς κλείνει το 2020, πολλοί από μας ανυπομονούμε να τελειώσει αυτό το annus horribilis κατά το οποίο σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πέθαναν από την πανδημία και η παγκόσμια οικονομία κυριολεκτικά κατέρρευσε. Το 2021 είναι χρονιά ανάκαμψης και αισιοδοξίας, κυρίως χάρη στο εμβόλιο για τον COVID-19 που θα ανοίξει το δρόμο για την μαζική ανοσία που απαιτείται για να επιστρέψουμε στην κανονικότητα. Είναι επίσης η χρονιά που θα αρχίσουν να εισρέουν στην Ελλάδα σημαντικοί πόροι από την ΕΕ και να εφαρμόζονται μεταρρυθμίσεις που θα βελτιώσουν την αναπτυξιακή προοπτική της Ελληνικής οικονομίας.
Οι περισσότερες εκτιμήσεις για το 2021 τοποθετούν τον ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 5%, με το ΑΕΠ να μην ανακάμπτει στο επίπεδο του 2019 πριν από το 2022. Αυτή η πρόβλεψη λαμβάνει υπόψη το "μπόνους ανάπτυξης" που δίνει η χαμηλή βάση εκκίνησης του 2020, αλλά η «θεωρία του ελατηρίου» που πρέσβευε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ σίγουρα δεν θα εξασφαλίσει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στη συνέχεια. Χρειάζονται βαθιές τομές για να αποκτήσει η Ελλάδα μία ανοικτή, σύγχρονη και σταθερά αναπτυσσόμενη οικονομία, όπου τα οφέλη της ανάπτυξης μοιράζονται δίκαια.
Η έκθεση Πισσαρίδη περιλαμβάνει δέσμη προτάσεων για τις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να εφαρμοστούν ώστε να υλοποιηθεί αυτό το όραμα. Περιγράφει τις αγκυλώσεις που εμποδίζουν την αναπτυξιακή τροχιά, παραθέτει μία σειρά από δείκτες όπου η Ελλάδα κατατάσσεται χαμηλά διεθνώς, και προτείνει μέτρα για το άλμα που χρειάζεται να κάνει η ελληνική οικονομία ώστε να συγκλίνει με τους Ευρωπαϊκούς μέσους όρους σε ανταγωνιστικότητα και φερεγγυότητα. Τονίζει την ανάγκη μεταρρυθμίσεων σε πολλά μέτωπα: συντάξεις, φορολογία, εκπαίδευση, δικαιοσύνη, δημόσια διοίκηση, ρυθμιστικό πλαίσιο, χρηματοπιστωτικό σύστημα, υποδομές και καινοτομία, λαμβάνοντας υπόψη τους τομείς στους οποίους η Ελλάδα υστερεί σε σχέση με τις χώρες με τις οποίες ανταγωνίζεται.
Σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο θα παίξουν τα διαθέσιμα εργαλεία για την χρηματοδότηση της οικονομίας. Οι μαζικές αγορές ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με το πρόγραμμα έκτακτης ρευστότητας PEPP βοηθάει την Ελλάδα προσωρινά να δανείζεται με τα χαμηλότερα επιτόκια στην ιστορία της. Ακόμη σημαντικότερα είναι τα 32 δισ. ευρώ που θα εισρεύσουν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι το 2026, από τα οποία περίπου 19 δισ. θα είναι επιχορηγήσεις.
Το Ελληνικό Προσχέδιο Δράσης για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου προτείνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις και υποδομές για να υποστηριχθεί η ανάπτυξη διαμορφώνοντας ένα εξωστρεφές, ανταγωνιστικό μοντέλο, πράσινο και ψηφιακό, όπως προτείνει η επιτροπή Πισσαρίδη. Η επιτυχία του σχεδίου τελεί υπό την αίρεση της αποτελεσματικής εφαρμογής μίας κρίσιμης μάζας μέτρων για βιώσιμη ανάπτυξη.
Τα εμπόδια πολλά: αργοκίνητη δημόσια διοίκηση, ολιγοπωλιακή διάρθρωση ενεργειακής αγοράς, υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, συνδικαλιστικές και συντεχνιακές αντιδράσεις, έλλειψη πολιτικής συναίνεσης σε εμβληματικές αλλαγές που ξεπερνούν τον χρονικό ορίζοντα μίας κυβέρνησης. Όλα αυτά υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων με συνέπεια, χωρίς εκπτώσεις και πισωγυρίσματα. Είναι στο χέρι μας να οικοδομήσουμε μία οικονομία πιο βιώσιμη, εύπορη και δίκαιη από αυτή που είχαμε πριν την πανδημία.
* Η Mιράντα Ξαφά είναι Senior scholar, Centre for International Governance Innovation (CIGI) και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ)
