Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Το πρωτογενές προϊόν των αγορών είναι το χρήμα. Δεν υπάρχει κάποια παραγωγική διαδικασία πίσω από τους μηχανισμούς τους. Μέσα από κάθε συναλλαγή προκύπτει άμεσο κέρδος ή ζημία. Παρακολουθώντας τις μεταβολές των τιμών στις οθόνες των συναλλαγών, οι συναλλασσόμενοι στις αγορές αποτιμούν κάθε στιγμή τα χαρτοφυλάκιά τους, υπολογίζουν τα κέρδη και τις ζημίες τους, οι brokers υπολογίζουν τις προμήθειές τους, oι fund managers υπολογίζουν τα bonuses και οι επιχειρήσεις εκτιμούν τη δυνατότητα πρόσβασής τους σε κεφάλαια. Αυτή η μικρή εισαγωγή γίνεται σε μια προσπάθεια κατανόησης της δυναμικής, των ηθών και των εθίμων των αγορών. Ο κόσμος των αγορών δεν είναι κόσμος αγγέλων. Είναι ένας κόσμος κερδοσκοπίας, χειραγώγησης, παραπληροφόρησης, ένα σύγχρονο παζάρι, που υπόκειται βέβαια σε κανονισμούς, σε ελέγχους και σε ντιρεκτίβες, που όμως παρακάμπτονται με σχετική ευκολία.
H χρηματιστηριακή ιστορία είναι γεμάτη με παραδείγματα καταπάτησης της χρηματιστηριακής νομοθεσίας, χρήσης εμπιστευτικών πληροφοριών, ευφάνταστης παραπληροφόρησης, μη δημοσίευσης υποχρεωτικών πληροφοριακών δελτίων, ακραίων κερδοσκοπικών κινήσεων. Αυτό δεν είναι το ανησυχητικό. Στην Ελλάδα ανησυχητικό είναι το γεγονός της ατιμωρησίας των χρηματιστηριακών παραβάσεων και της έλλειψης επαρκών μηχανισμών ελέγχου και πάταξης των αδικημάτων. Πέραν αυτών των δεδομένων, οι κυβερνητικές παρεμβάσεις δρουν καταλυτικά στα χρηματιστηριακά δρώμενα. Ας θυμηθούμε τις κυβερνητικές ανακοινώσεις για τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, τις παλινωδίες για την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ, της ΔΕΗ, αλλά και τις ανακολουθίες σε μεγάλα projects που έχουν επιπτώσεις σε εισηγμένες εταιρίες όπως στην περίπτωση του Ελληνικού.
Επομένως, εκτός από την κερδοσκοπία που από τη φύση της κυριαρχεί στις αγορές, υπάρχουν κυβερνητικές παρεμβάσεις και ένας εποπτικός μηχανισμός που λειτουργεί με ανεπαρκέστατο τρόπο. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ελέγχει τις Εταιρείες Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών, για την πληρότητα των φακέλων των πελατών τους και επιβάλλει πρόστιμα αν λείπει ένα τυπικό παραστατικό. Ασκεί ελέγχους σε ελάσσονα θέματα και δεν παρακολουθεί τα μείζονα. Και φυσικά υπάρχει μια σημαντική χρονική υστέρηση στους ελέγχους και την επιβολή των προστίμων. Τα δε πρόστιμα είναι πολλές φορές δυσανάλογα μικρά, σε σχέση με το όφελος που αποκομίζουν όσοι εκδηλώνουν παραβατικές συμπεριφορές.
Αυτή είναι η πραγματικότητα που πρέπει να έχουν υπ' όψιν τους οι εμπλεκόμενοι στις αγορές. Οι μηχανισμοί ελέγχου και επιβολής των νόμων είναι ασθενείς. Καθένας είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για την έκθεσή του στον κίνδυνο, στο ρίσκο, στα κέρδη και τις ζημίες. Ο κόσμος των αγορών δεν είναι κόσμος αγγέλων.
* Αναδημοσίευση από τον «Φιλελεύθερο» της Τετάρτης 9 Μαΐου.
