Του Κώστα Μήλα*
«Η καθαρή έξοδος στις αγορές ενώ εξακολουθούμε να βρισκόμαστε στον πιστοληπτικό σκουπιδότοπο είναι σαν να οδηγούμε σε αυτοκινητόδρομο χωρίς να φοράμε, εν γνώσει μας, ζώνη ασφαλείας»
Οι κυβερνώντες επιμένουν ότι η χώρα μας θα ακολουθήσει πολιτική «καθαρής» εξόδου στις χρηματοοικονομικές αγορές εντός του 2018. Κάτι που μάλλον δεν πείθει τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Στουρνάρα ο οποίος συνιστά μία «προληπτική γραμμή στήριξης». Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι κατά πόσον είναι εφικτή μία «καθαρή» έξοδος.
Ξεκινώ με την επισήμανση ότι οι κυβερνώντες στηρίζουν μέρος του σκεπτικού τους στην μεγάλη αποκλιμάκωση του 10-ετούς κόστους δανεισμού μας. Η εικόνα όμως δεν είναι τόσο ρόδινη εάν ληφθεί υπόψιν το πόσο δανειζόμαστε σε σχέση με το «risk-free» 10-ετές επιτόκιο της Γερμανίας. Πράγματι, από το Γράφημα 1, το 10-ετές spread είναι σαφώς χαμηλότερο από εκείνο της κρίσης (περίοδος 2010-2016) αλλά παραμένει κοντά στα επίπεδα του 1998, προτού δηλαδή εξασφαλίσουμε την είσοδο μας στην Ευρωζώνη! Με άλλα λόγια δεν πρέπει να πανηγυρίζουμε για την επιστροφή στην «κανονικότητα» καθώς αυτή (δυστυχώς) αναφέρεται στην προ-Ευρωζώνης εποχή...
Σε κάθε περίπτωση, μια καθαρή έξοδος προϋποθέτει τα ακόλουθα:
1. Μία εξαιρετικά γενναία πιστοληπτική αναβάθμιση της Ελλάδας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης έτσι ώστε να ξεφύγουμε από την περιοχή των junk bonds. Και τούτο, επειδή η «καθαρή» έξοδος στις αγορές ενώ εξακολουθούμε να βρισκόμαστε στον πιστοληπτικό «σκουπιδότοπο» είναι σαν να οδηγούμε σε αυτοκινητόδρομο χωρίς να φοράμε, εν γνώσει μας, ζώνη ασφαλείας.
Η Standard & Poor's μας κατατάσσει σήμερα στην βαθμίδα Β-. Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε αναβάθμιση 6 βαθμίδων, εντός του 2018, για έξοδο από τα junk bonds. Κατά την γνώμη μου αυτό δεν είναι εφικτό. Πρόσφατη ακαδημαϊκή μελέτη του γράφοντος (μαζί με τον διδακτορικό φοιτητή Περικλή Μπουμπάρη από το Πανεπιστήμιο του Liverpool και τον Καθηγητή Θεόδωρο Παναγιωτίδη από το Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας) στο επιστημονικό περιοδικό Journal of International Money and Finance συμπεραίνει ότι (α) μία μεγάλη άνοδος της ανταγωνιστικότητα τιμών στην χώρα μας, (β) επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών, και (γ) αύξηση του ρυθμού οικονομικής μας ανάπτυξης στο προβλεπόμενο από την Τράπεζα της Ελλάδος 2,4% για το 2018 δεν μπορούν να μας οδηγήσουν, το 2018, εκτός των junk bonds από την Standard&Poor's.
2. Σημειώνω επιπλέον ότι, ακόμα και στο βαθμό που τα προαναφερθέντα (α), (β) και (γ) συμβούν, ένα επιπλέον «κούρεμα» του ελληνικού χρέους από το 180,17% του ΑΕΠ το 2017 στο 144,17% του ΑΕΠ το 2018 (δηλαδή μια απομείωση του χρέους μας κατά 36 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ η οποία όμως δεν βρίσκεται στο «τραπέζι των διαπραγματεύσεων») δεν είναι ικανή (πάλι από τις εκτιμήσεις μας στο περιοδικό Journal of International Money and Finance) να μας εξασφαλίσει τις 6 βαθμίδες πιστοληπτικής αναβάθμισης που χρειαζόμαστε!
Συνεπώς η «καθαρή» έξοδος στις αγορές αποτελεί όνειρο «θερινής νυκτός». Κάτι που εξηγεί γιατί ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας κ. Στουρνάρας προκρίνει την «προληπτική γραμμή στήριξης».
*O κ. Κώστας Μήλας, Καθηγητής και Πρόεδρος του Ερευνητικού Τομέα στο Τμήμα Οικονομικών, Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής, University of Liverpool.
