Του Θεόδωρου Τόνα*
Με αφορμή πριν από λίγες ημέρες την επίσκεψη στη ΔΕΘ, πολλοί μπορεί να οδηγήσατε στο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου της ΠΑΘΕ από την Κατερίνης μέχρι την Θεσσαλονίκη. Είναι δύσκολο για έναν οδηγό, που κινείται σε αυτή τη διαδρομή να μην προσέξει την κακή κατάσταση και την επικινδυνότητα των τελευταίων 35 χιλιόμετρων πριν την Θεσσαλονίκη.
Ενώ ο δρόμος από την Αθήνα μέχρι 35 χιλιόμετρα πριν την Θεσσαλονίκη είναι σχεδόν άψογος, καθώς το οδόστρωμα είναι σε πολύ καλή κατάσταση, με πολύ καλή οριζόντια και κάθετη σήμανση, με καθαρούς χώρους στάθμευσης, χωρίς σκουπίδια και άγρια βλάστηση, ξαφνικά εισέρχεσαι σε ένα δρόμο με λακκούβες, σαμαράκια, άσφαλτο φθαρμένη και γεμάτη μπαλώματα, ελλιπέστατη οριζόντια και κάθετη σήμανση, κατεστραμμένες ή φθαρμένες πλευρικές μπάρες, βρώμικους χώρους στάθμευσης χωρίς τουαλέτες και άγρια βλάστηση. Ε λοιπόν αυτή η αντίθεση, από την μια μεριά ένας δρόμος φροντισμένος καλοσυντηρημένος και από την άλλη ένας δρόμος σχεδόν εγκαταλελειμμένος, περιέχει έναν συμβολισμό που συμβολίζει την διαφορά της κρατικής από την ιδιωτική επιχειρηματικότητα.
Όπως είναι γνωστό, εδώ και πολλά χρόνια οι περισσότεροι αυτοκινητόδρομοι έχουν παραχωρηθεί με μακροχρόνιες συμβάσεις σε ιδιωτικές εταιρίες, οι οποίες έχουν αναλάβει την συντήρηση τους με αντάλλαγμα την είσπραξη των διοδίων. Τα 35 αυτά χιλιόμετρα που προανέφερα, αποτελούν τμήμα της Εγνατίας Οδού, τον τελευταίο αυτοκινητόδρομο υπό κρατική διαχείριση.
Δυστυχώς τα συντεχνιακά συμφέροντα και οι ιδεοληψίες της σημερινής κυβέρνησης, που στρέφονται εναντίον της επιχειρηματικότητας του ιδιωτικού τομέα και θεωρούν ιερή αγελάδα τις επιχειρήσεις του δημοσίου, δεν επέτρεψαν ακόμη την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού. Το αποτέλεσμα είναι αυτό το χάλι, που σας περιέγραψα παραπάνω.
Βέβαια κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί: Παραχωρήσεις αλλά με ποιο κόστος; Μόνο ο ανταγωνισμός της ελεύθερης αγοράς μεταξύ των κατασκευαστικών εταιριών, που διαχειρίζονται αυτοκινητόδρομους, μπορεί στο μέλλον να περιορίσει το κόστος κατασκευής και συντήρησης προς όφελος των πολιτών. Πρέπει να θυμόμαστε ότι και οι δημόσιοι δρόμοι δεν είναι “τζάμπα”, μάλλον αναλογικά μας κοστίζουν περισσότερο, απλώς όμως επειδή το κόστος τους πληρώνεται μόνο από τους φόρους μας (όχι άμεσα με διόδια), ο λογαριασμός χάνεται μέσα στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Στην εποχή μας όμως τα δεδομένα υπάρχουν, αρκεί να τα μετρήσουμε και να συγκρίνουμε την σχέση κόστους ωφέλειας. Θα ήταν χρήσιμο, τόσο οι εταιρίες διαχείρισης των αυτοκινητοδρόμων, όσο και οι αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες που ασχολούνται με την συντήρηση εθνικών και επαρχιακών οδών, να δώσουν στη δημοσιότητα στατιστικά στοιχεία, που αφορούν το κόστος συντήρησης και λειτουργίας τους.
Όλα αυτά βέβαια δεν θα έμπαινα στον κόπο να τα γράψω αν δεν υπήρχε και μια άλλη πολύ σημαντική παράμετρος, που έχει να κάνει με την ασφάλεια και την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Ποιος μπορεί πραγματικά να υπολογίσει το κόστος σε ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν ή καταστράφηκαν εξ αιτίας των κακοτεχνιών, του φθαρμένου οδοστρώματος, της ελλιπούς σήμανσης, της απουσίας προστατευτικών μέσων;
Βλέποντας την κατάσταση της δημόσιας περιουσίας (βλέπε Ολυμπιακά ακίνητα και κάθε λογής ακίνητα του δημοσίου, που τα διαχειρίζεται το ίδιο) διαπιστώνουμε πως το κρατικό είναι συνώνυμο της ανευθυνότητας, της αδιαφορίας και της εγκατάλειψης. Ίσως από τα λίγα πράγματα στη χώρα μας σήμερα, που μας θυμίζουν ότι ζούμε σε μία ανεπτυγμένη και ευημερούσα ευρωπαϊκή χώρα και μας κάνουν να ξεχνούμε τη χρεοκοπία μας, είναι οι υπερσύγχρονοι “ιδιωτικοί” αυτοκινητόδρομοι.
Τα 35 αυτά τελευταία χιλιόμετρα μένουν να μας θυμίζουν τον κρατισμό και την χρεοκοπία, στην οποία αυτός μας οδήγησε.
*Ο κ. Θεόδωρος Τόνας είναι δικηγόρος.
