Της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου
Δύο είναι τα γεγονότα που στιγμάτισαν τους νεολαίους της περιόδου 1989-1993 που πολιτικοποιούνταν υπέρ της πρώτης σοβαρής προσπάθειας για τον εκσυγχρονισμό της χώρας: η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη και η πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Η δολοφονία του Μπακογιάννη ήταν το απόλυτο σοκ. Μεγαλωμένοι στην ασφαλή, δημοκρατική και ελεύθερη Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, η ιδέα ότι κάποιος και δη αιρετός θα μπορούσε να δολοφονηθεί για την πολιτική ήταν εκτός του δικού μας πεδίου του επιστητού. Οι γονείς μας που είχαν διαμορφώσει πολιτική συνείδηση με τα γεγονότα που προηγήθηκαν και επακολούθησαν της δολοφονίας του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη, είχαν φτιάξει για εμάς, τα παιδιά τους, μια κοινωνία ασφάλειας, ευημερίας και πάνω απ'όλα ελευθερίας. Μπορεί η πολιτική αντιπαράθεση να ήταν οξύτατη αλλά δεν είχαμε ιδέα για την επιρροή του πολιτικού κλίματος στη διαμόρφωση των γεγονότων.
Δεν είναι τυχαίο που όσοι πολιτικοποιηθήκαμε εκείνη την περίοδο, στο πλαίσιο της “φιλελεύθερης Νέας Δημοκρατίας” του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, κρατάμε μια πολύ συγκεκριμένη στάση απέναντι στα πολιτικά πράγματα έκτοτε και πρώτα απ'όλα γίναμε σταθεροί πολέμιοι της πολιτικής βίας και της ρητορικής μίσους που οδηγεί σε αυτή. Είχαμε την ατυχία να δούμε αρκετά νωρίς που μπορούν να οδηγήσουν τα λόγια, πώς το μίσος οπλίζει χέρια, πώς το αίμα σε περίοδο ειρήνης και καθεστώς δημοκρατίας διαλύει την κοινωνία.
Ο άνθρωπος που είχε δολοφονηθεί ήταν ένας άνθρωπος του Κέντρου που πολέμησε τη Χούντα με τον τρόπο που ήξερε καλύτερα, ένας απλός, λαϊκός Έλληνας που είχε διανύσει ένα μακρύ δρόμο από το Καρπενήσι μέχρι τα έδρανα της Βουλής. Ήταν ένας της τάξης μας. Και οι φασίστες της 17Νοέμβρη επέλεξαν αυτόν να δολοφονήσουν για να εκφοβίσουν τους μετριοπαθείς Έλληνες της μεσαίας τάξης, τους συναινετικούς, όσους είδαν την προκοπή της χώρας να περνά μέσα από την υπέρβαση ιστορικών διχασμών. Στο πρόσωπο του Μπακογιάννη οι δολοφόνοι θέλησαν να απαξιώσουν όσους βλέπουν την δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό ως ικανή και αναγκαία συνθήκη της ατομικής τους ευημερίας.
30 χρόνια μετά και στο κλείσιμο ενός δεκαετούς κύκλου που στιγμάτισε ο διχασμός με εμφυλιοπολεμικούς όρους του αντιμνημονίου, η είσοδος στη Βουλή ενός ναζιστικού κόμματος, η δολοφονία του Παύλου Φύσσα, το παράνομο και διχαστικό δημοψήφισμα, οι επιθέσεις στον Τύπο και τη Δικαιοσύνη, ήταν η μνήμη του Παύλου Μπακογιάννη που ενέπνευσε κάποιους από εμάς να βρούμε το κουράγιο και να στοιχηθούμε στη σωστή πλευρά της ιστορίας.
Όλα αυτά τα χρόνια ήταν διαρκώς στη σκέψη μας και τις συζητήσεις μας. Ένας τόσο άδικος θάνατος έγινε για τη γενιά μας η πνευματική της ασπίδα, η αιτία που δεν ενδώσαμε σε καμία φάση της προηγούμενης δεκαετίας στη ρητορική του μίσους και τη λογική του διχασμού. Δεν θα τον ξεχάσουμε ποτέ.
