Του Νίκου Μελέτη
Το ναυάγιο του Κραν Μοντάνα ήταν η κατάληξη της διαδικασίας που ξεκίνησε το 2008 (Χριστόφιας -Ταλάτ) και ανατέθηκε τελικώς στα χέρια των δυο πιο συνεπών υποστηρικτών της Λύσης: του Νίκου Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζι.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι εάν δεν κατόρθωσαν οι «ομογάλακτοι» Ταλάτ-Χριστόφιας και οι πιο μετριοπαθείς Αναστασιάδης-Ακιντζι να επιτύχουν την συμφωνία για λύση του κυπριακού, πιθανότατα δύσκολα θα βρεθεί και πάλι τέτοια συναστρία.
Το βασικό νέο δεδομένο είναι ότι η Τουρκία αγνόησε και τις πιο σημαντικές παραχωρήσεις του Νίκου Αναστασιάδη επιδιώκοντας να τα πάρει «όλα» στο Κυπριακό.
Από πέρυσι τον Σεπτέμβριο, ο κ. Αναστασιάδης με ένα προβληματικό θλιβερό σερί αυτοαναίρεσης και καθημερινής εγκατάλειψης δεσμεύσεων, επιχείρησε να κρατήσει την διαδικασία ζωντανή. Αναίρεσε την δέσμευση του και συναντήθηκε χωρίς προϋποθέσεις στην Νέα Υόρκη με τον Μ. Ακιντζι και τον ΓΓ του ΟΗΕ, δέχθηκε για πρώτη φορά Πενταμερή θέτοντας προϋποθέσεις (δείπνο 1η Δεκεμβρίου), παρέβλεψε τις προϋποθέσεις για προηγούμενη πρόοδο στο Εδαφικό και στην ασφάλεια και δέχθηκε να μεταβεί στην Γενεύη τον Ιανουάριο χωρίς να έχει προηγηθεί καμία πρόοδος, δέχθηκε να επαναρχίσουν οι συνομιλίες χωρίς να υπάρχουν προϋποθέσεις σύγκλισης, δέχθηκε τέλος την κορύφωση της Διαδικασίας με νέα Διάσκεψη στο Κραν Μοντανά, ενώ δεν είχε τηρηθεί ουδεμία από τις προϋποθέσεις που εκ νέου ο ίδιος έθεσε.
Υπάρχει η εξήγηση ότι ο κ. Αναστασιάδης υπέρμαχος της Λύσης θέλησε με κάθε τρόπο να επιδείξει την καλή διάθεση του προκειμένου ακόμη και σε περίπτωση αποτυχίας να αποφύγει η Κύπρος το blame game.
Όμως όλη αυτή η στρατηγική αλλοπρόσαλλη σε πολλές πτυχές της (όπως η τελευταία κατάθεση εγγράφου στις συνομιλίες, που έγινε παρά τις διαφωνίες του Εθνικού Συμβουλίου και στενών συνεργατών του Προέδρου και τις διακριτικές επιφυλάξεις της Αθήνας) απέδειξε τελικά ότι ακόμη και μεγάλες υποχωρήσεις σε ουσιαστικές πτυχές του Κυπριακού ούτε το blame game μπορεί να αποτρέψουν, ούτε πολύ περισσότερο να επιτύχουν λύση δελεάζοντας την Τουρκία ώστε να εγκαταλείψει την σκληρή γραμμή.
Ο τούρκος υπουργός εξωτερικών Μ. Τσαβουσογλου που δεν φημίζεται για τις ικανότητες του, απροκάλυπτα σε μια από τις συναντήσεις με τον Νίκο Κοτζιά παρουσία και του Ε. Άιντε αποκάλυψε τι εννοούσε από την αρχή της διαδικασίας όταν έλεγε ότι αυτή είναι η «τελευταία και τελική» Διάσκεψη.
Ο τούρκος υπουργός εξωτερικών εξήγησε ότι από την στιγμή που μετά τις 14 Ιουλίου αρχίσει η γεώτρηση στο Οικόπεδο 11 της Κυπριακής ΑΟΖ και εφόσον η Τουρκία έχει δηλώσει ότι θα αντιδράσει, η Διάσκεψη είναι η τελευταία, καθώς νέα δεδομένα θα δημιουργηθούν.
Αντί να εθελοτυφλούμε το Κραν Μοντανά αποτελεί το παγωμένο ντους που μας βγάζει από τον λήθαργο ετών, των εύκολων συνθημάτων πίσω από τα οποία οχυρωνόμαστε.
Στο Κραν Μοντανά, αποδεικνύεται πράγματι ότι οι συγκεκριμένες παράμετροι του ΟΗΕ επί των οποίων επιδιώκεται η Λύση ,έχουν προφανώς ξεπερασθεί. Την Τουρκία πια δεν την ενδιαφέρει μια πραγματική Δικοινοτική Ομοσπονδία, έστω Διζωνική, με μια κυριαρχία, με ουσιαστική πολιτική ισότητα, με μια νέα Κύπρο κανονικό κυρίαρχο κράτος, μέλος της Ε.Ε.
Κυρίως όμως αποκαλύφθηκε στο Κραν Μοντανά ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει να λυθεί το Κυπριακό εάν το υφιστάμενο πλαίσιο δεν «ξεχειλώσει» αρκετά, ώστε να οδηγήσει σε νόθα υβριδική κρατική οντότητα στην οποία θα διατηρεί έμμεσο έλεγχο μέσω του υποχείριου τουρκοκυπριακού συνιστώντος κρατιδίου, θα διασφαλίζει δια της πλαγίας οδού εμπλοκή στις εσωτερικές υποθέσεις της Ε.Ε., την απευθείας πρόσβαση χωρίς προϋποθέσεις στις ενεργειακές πηγές της Κύπρου και τελικά την παραμονή της Κύπρου υπό την στρατιωτική κηδεμονία της Άγκυρας .
Ο Νίκος Κοτζιας από την αρχή επέλεξε να επιβάλλει στην διαδικασία το θέμα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας. Ορισμένοι επέκριναν τον Έλληνα υπουργό γιατί υποτίθεται ανέδειξε το ζήτημα αυτό για να θέσει σε δύσκολη θέση την Τουρκία και επομένως να δυσκολέψει και την Λύση.
Με εκπτώσεις στην Ασφάλεια, πίστευαν ότι η Τουρκία θα ικανοποιούνταν, απαιτώντας λιγότερες παραχωρήσεις των Ελληνοκυπρίων στα εσωτερικά θέματα.
Και τα δυο ήταν λάθος.
Το υφιστάμενο καθεστώς των Συνθηκών Εγγυήσεων και Συμμαχίας αφορά τα στρατηγικά συμφέροντα της Ελλάδας και αποτελεί ύψιστο θέμα Αρχών. Εξάλλου είναι και το μόνο ζήτημα που και ο ΓΓ του ΟΗΕ ,αλλά και η Ε.Ε. και αυτοί ακόμη οι Βρετανοί αποδέχθηκαν τελικά, ότι δεν μπορεί να διατηρηθούν τα παρεμβατικά δικαιώματα εις βάρος ενός κυρίαρχου κράτους μέλους του ΟΗΕ και της Ε.Ε.
Πέραν αυτού όμως ο κ. Κοτζιάς εξήγησε διεξοδικά το αναχρονιστικό και αντίθετο με βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ ,καθεστώς των Εγγυήσεων και επεσήμανε κάτι που πολλοί στην Αθήνα θέλουν να ξεχνούν: «κανένας πρωθυπουργός και καμία ελληνική Βουλή δεν πρόκειται ποτέ να αναγνωρίσει Παρεμβατικά Δικαιώματα στην Τουρκία για την επανενωμένης Κύπρου, που με αυτό τον τρόπο θα νομιμοποιούσε πλέον κάθε στρατιωτική η άλλου τύπου παρέμβαση της Τουρκίας στο νησί.
Θα βλέπαμε τα τουρκικά τανκς να περνούν με σημαία τους την υπογραφή του Έλληνα πρωθυπουργού στα παρεμβατικά δικαιώματα» φέρεται να είπε στην Διάσκεψη ο κ. Κοτζιάς και μάλιστα ζήτησε από τον τούρκο συνάδελφο του να εξηγήσει ποια ασφάλεια θα εμπεδώνει στο νησί η τουρκική στρατιωτική δύναμη (που η Τουρκία ζητά να παραμείνει εσαεί) όταν «η ίδια η τουρκική κυβέρνηση ομολογεί ότι δεν μπορεί να ελέγξει πλήρως τους τούρκους στρατιωτικούς».
Όσο για τις εσωτερικές πτυχές, οι τελευταίες παραχωρήσεις του Ν. Αναστασιάδη που υποβλήθηκαν μάλιστα γραπτώς ,κάθε άλλο παρά συγκίνησαν την τουρκική πλευρά ,που δεν μπήκε καν στον κόπο να υποβάλλει γραπτώς προτάσεις ,αφήνοντας (με την συμβολή και κάποιων ελληνοκυπριακών ΜΜΕ) να πλανάται γενικώς και αορίστως η «πληροφορία» ότι είναι έτοιμη για κινήσεις ,οι οποίες φυσικά ποτέ δεν έγιναν. Για την τουρκοκυπριακή δεν τίθεται θέμα γιατί ο κ. Ακιντζί ήταν σκιά του Μ. Τσαβούσογλου σε όλη την διάρκεια της Διάσκεψης.
Αυτή είναι η νέα πραγματικότητα που πρέπει και οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε
Η μονιμοποίηση και αποδοχή τους στάτους κβο έχει κόστος
Η λύση θα έχει κόστος
Η οριστικοποίηση της διχοτόμησης θα έχει κόστος μεγάλο.
Η κακή λύση είναι προφανές ότι θα έχει επίσης μεγάλο κόστος.
Δωρεάν λύση στο Κυπριακό δεν υπάρχει και σαφώς δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποδεχθούμε ως Λύση αυτή που συντηρεί τους ανοικτούς λογαριασμούς του παρελθόντος και ανοίγει και νέους λογαριασμούς για το μέλλον.
Οι επιλογές θα έπρεπε να ανήκουν αποκλειστικά στους Κυπρίους, Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Δυστυχώς, υπάρχει και η Τουρκία και με αυτή την Τουρκία δεν πρέπει να ελπίζουμε ότι θα υπάρξει σύντομα λύση του Κυπριακού.
