Photo by Stringer/Getty Images/Ideal Image
Γράφει ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης*
Τα τελευταία γεγονότα στην Τουρκία, με το αποτυχημένο πραξικόπημα και τις εξ αυτού εξελίξεις, με τις χιλιάδες συλλήψεις, φυλακίσεις και τους πάσης φύσεως διωγμούς και ευτελισμούς των συμμετασχόντων με οιαδήποτε τρόπο στο πραξικόπημα, ή διακείμενων φιλικά ή συμμετείχαν στο κίνημα (Hizmet, «Υπηρεσία»), του Γκιουλέν είναι γνωστά και ευρέως προβεβλημένα από όλα τα ΜΜΕ. Εδώ θα εξετάσουμε έναν βασικό παράγοντα της εθνικής υπόστασης της Τουρκίας, τις Τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (για συντομία Τουρκικός στρατός, Turk ordusu), που πρωταγωνιστούσε σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και εθνικής υπόστασης της Τουρκικής δημοκρατίας, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ από το 1922 και μέχρι σήμερα, που όλα αυτά άλλαξαν.
Η Βαρβαρότητα, η Ταπείνωση…
Την επομένη του πραξικοπήματος, όταν τα πάντα είχαν τελειώσει και ο τουρκικός στρατός ή τουλάχιστον τα τμήματα που συμμετείχαν είχε «ηττηθεί» από τις ισλαμικές πολιτοφυλακές του προέδρου Τατζίπ Ερντογάν, το φως της ημέρας μας αποκάλυψε σκηνές απίστευτες, πρωτόγνωρες, απαράδεκτες για ένα στράτευμα και για τους πολίτες της χώρας που ανήκει ο στρατός. Οι σκηνές συμπεριλάμβαναν εικόνες ντροπής, φρίκης, αίματος, βαρβαρότητας και κατέρριψαν μυθεύματα και αντιλήψεις περί Τουρκίας, πολιτισμού, δημοκρατικής συνείδησης, του μεγάλου έθνους και του ανίκητου (;) στρατού της, το στήριγμα του έθνους σε κάθε επιβουλή. Οι εικόνες και τα βίντεο μας μετέδωσαν με καταιγιστικούς ρυθμούς την κατάρρευση των τουρκικών μύθων και μας αποκάλυψαν τις μεγάλες αδυναμίες και διαφορές που υποκρύπτονταν στην τουρκική πολυπολιτισμική και πολυεθνική Βαβέλ, που το Κεμαλικό σύστημα διακυβέρνησης και μέχρις ενός σημείου η 14ετής διακυβέρνηση Ερντογάν είχαν επιμελώς αποκρύψει.
Photo by Stringer/Getty Images/Ideal Image
Οι στρατιώτες του «ένδοξου» τουρκικού στρατού (Turk ordusu) που συμμετείχαν στο πραξικόπημα έλαβαν εντολή, προφανώς από προϊστάμενα κλιμάκια να παραδοθούν, σε ποιους και με ποιο τρόπο, ακόμη δεν είναι σαφές. Ποιος έδωσε την εντολή να αφήσουν κάτω τον εξοπλισμό των και τα όπλα των, να κατέλθουν των αρμάτων και να παραδοθούν με τα χέρια ψηλά σε αλλαλάζοντες πολίτες, (Ισλαμιστές οπαδοί του ΑΚΡ), οι οποίοι εκ των υστέρων έκαναν πλιάτσικο αρπάζοντας όπλα, γυλεούς κλπ. και αφού συλλάβουν τους άοπλους «μαχητές!», να προβούν σε πράξεις υψίστης βαρβαρότητας, κτηνωδίας, ταπείνωσης και εγκληματικότητας. Ξεγύμνωσαν τους στρατιώτες, τους συγκέντρωσαν σε σωρούς και άρχισαν τα λιντσαρίσματα, τους εξευτελισμούς, τις προσωπικές ταπεινώσεις και ξυλοδαρμούς, φθάνοντας μέχρι και αποκεφαλισμού ενός εξ αυτών, σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ, υπό το άγρυπνο βλέμμα της απαθούς και μη ενεργούσης ως όφειλε τουρκικής αστυνομίας. Και αν κάποιος ισχυριστεί ότι ήταν μεμονωμένα γεγονότα και έγιναν «εν βρασμώ ψυχής» κάποιων θερμοκέφαλων «ισλαμιστών δημοκρατών» (sic), (αδόκιμος όρος που δεν υφίσταται), τι να πει κανείς για την συνέχεια των γεγονότων. Και πάλι οι καταιγιστικές εικόνες και τα βίντεο της ντροπής, με τον on camera εξευτελισμό ανωτάτων αξιωματικών (εν ενεργεία και εν αποστρατεία) και με τα σημάδια βασανισμού τόσο εμφανή, που δεν σου άφηναν περιθώριο να εκφράσεις έστω και κάποια αδύναμη έστω δικαιολογία, για αυτά που με θράσος παρουσίαζαν οι νικητές, αδιαφορώντας για την παγκόσμια κριτική που θα προκαλούσαν, θυμίζοντάς μας την φράση του Γαλάτη Βρέννου, Vae Victis, «Ουαί τοις ηττημένοις». Εικόνες πρωτόγνωρες και συνάμα αποκαλυπτικές της δομής και της αντίληψης της τουρκικής κοινωνίας και ταυτόχρονα αποκαλυπτικό πεδίο μελλοντικών εξελίξεων.
Photo by Anadolu Agency/Getty Images/Ideal Image
Η Ελληνική Εθνική Αντίληψη...
Ο όρκος των αρχαίων Αθηναίων εφήβων, που έδιδαν οι Αθηναίοι έφηβοι κατά την ενηλικίωσή του, όταν έπαιρναν τα όπλα, που γράφτηκε από τον ίδιο τον Σόλωνα, το νομοθέτη άρχιζε ως εξής:
«Ου καταισχυνώ όπλα τα ιερά,
ουδ' εγκαταλείψω τον παραστάτην,
ότω αν στοιχίσω … »
Δηλαδή «Δε θα ντροπιάσω τα όπλα τα ιερά, ούτε θα εγκαταλείψω το συμμαχητή μου, με οποιονδήποτε κι αν ταχθώ στη γραμμή…..».
Η παράδοση αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα και έχει ενσωματωθεί στα εθνικά ιδεώδη και στις παραδόσεις των Ελλήνων, ώστε έχουμε άπειρα παραδείγματα στην ιστορία του Ελληνικού έθνους, που οι Έλληνες και ο Ελληνικός στρατός εφαρμόζουν την υψηλή αυτή εθνική αντίληψη. Και μετά λόγου γνώσης και απόλυτης βεβαιότητος, δεν υπήρχε περίπτωση Έλληνα ηγήτορα, οιουδήποτε κλιμακίου, που θα διέταζε την εγκατάλειψη των όπλων των ιερών, την εγκατάλειψη του συμμαχητή του στρατιώτη και θα παρέδιδε το τμήμα του στην οργή του όχλου, όσες διαταγές και αν ελάμβανε, ότι και αν συνέβαινε, ότι και αν επακολουθούσε. Και αυτή η ενσυνείδητη αντίληψη ηγεσίας έλκει την καταγωγή της από την αρχαιότητα και τον όρκο των αρχαίων Αθηναίων εφήβων του 5ου π.Χ. αιώνα μέχρι σήμερα. Και αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά του Ελληνικού και Τουρκικού στρατού, που δεν αντιλαμβάνονται οι Ελληνικές πολιτικές ηγεσίες τις τελευταίες δεκαετίες, με την εθνοκτόνο «Πολιτική Κατευνασμού», που εφαρμόζουν απέναντι στην Τουρκία.
Ο Μέγας Ναπολέων διατύπωσε λακωνικά «L' armee, c' est la nation», ήτοι «Ο Στρατός είναι το Έθνος». Οπότε, εάν το «Έθνος είναι ένα καθημερινό δημοψήφισμα», κατά την περίφημο ρήση του Ερνέστου Ρενάν, τότε ο Στρατός είναι η καθημερινή πραγμάτωση της Εθνικής Ενότητας. Σε ότι μας αφορά ο Ελληνικός Στρατός υπήρξε ιστορικά, ως εκ της φύσης, προέλευσης και σύνθεσής του, ο γνησιότερος εκπρόσωπος του Έθνους και της Εθνικής μας Ενότητας.
Συμπεράσματα-Εκτιμήσεις
Έτσι με βάση όλα αυτά που διαδραματίσθηκαν προ ολίγων ημερών στην Τουρκία προκύπτουν τα εύλογα ερωτήματα τι σημαίνουν όλα αυτά και τι συμπεράσματα προκύπτουν; Ο ουδέτερος αναλυτής θα διαπιστώσει:
• Ο Τουρκικός στρατός, δημιούργημα του Μουσταφά Κεμάλ ήταν μια σκόπιμα υπερτιμημένη αντίληψη, που κατέρρευσε ως χάρτινος πύργος στο πραξικόπημα.
• Ο συνδετικός ιστός του Τουρκικού στρατού δεν υπήρχε ποτέ, καθόσον δεν υπήρχαν οι εθνοτικές και εθνικές ιδέες και αντιλήψεις, απαραίτητο συστατικό, για συμπαγή εθνικό στρατό.
• Ο Τουρκικός στρατός στηρίχθηκε στην κυριαρχία επί της πολυπολιτισμικής, πολυεθνικής και ουδέποτε ενωμένης τουρκικής κοινωνίας, με διαρκείς παρεμβάσεις στα πολιτικά και όχι μόνο δρώμενα του τουρκικού κράτους, διατηρώντας έτσι τον μύθο του.
• Οι τουρκικές ηγεσίες απεδείχθησαν κατώτερες των περιστάσεων, ανίκανες να δράσουν αυτοβούλως και με πρωτοβουλία, όταν οι συνθήκες και οι διαμορφούμενες καταστάσεις επιβάλλουν τούτο, όπως στην περίπτωση του πραξικοπήματος, εγκαταλείποντας στην κυριολεξία τα διοικούντα τμήματα στην μοίρα των και στο οργισμένο πλήθος. Κάτι αδιανόητο για Έλληνες ηγήτορες και επιμένω να το τονίζω αυτό.
• Ο μεγάλος αριθμός συλληφθέντων Αξιωματικών και δη διοικήσεων, αποστερεί από τον Τουρκικό στρατό το 1/3 των ικανών ανωτέρων Αξιωματικών, κενό δυσαναπλήρωτο, ήτοι επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην μαχητική ικανότητα.
• Το τραύμα που υπάρχει σήμερα στις πληγωμένες Τουρκικές ένοπλες δυνάμεις είναι βαθύ και θα παραμείνει για πολύ. Έχει μείνει στίγμα στις ψυχές και στην συνείδηση όχι μόνο των στρατιωτικών, αλλά και των Τούρκων πολιτών, εκτός των φανατικών ισλαμιστών, που έχουν μόνο μία συνείδηση, την θρησκευτική.
• Ο διχασμός, η καχυποψία, το μίσος, ο διαχωρισμός σε «νομιμόφρονες καθεστωτικούς» και σε Κεμαλικούς, η «Γκιουλενικούς», η έλλειψη εμπείρων ηγετών (λόγω της σύλληψής των),η παντελής έλλειψη ηθικού, αποτελούν σήμερα το διαλυτικό στοιχείο εντός του Τουρκικού στρατού, που έχει ως αποτέλεσμα το να έχει μειωθεί δραματικά η μαχητική ισχύς και η μαχητική ικανότητα σε τέτοιο βαθμό, ώστε θα χρειαστούν πολλά χρόνια (για ορισμένους αναλυτές από 5 έως 10 χρόνια), για να βρεθεί στην προ πραξικοπήματος κατάσταση.
• Το σαράκι που θα τρώει καθημερινά τις ψυχές των Τούρκων θα περιμένει να βρει δικαίωση, μόνο με τον τρόπο που αυτοί ξέρουν. Έτσι τίποτα να μην αποκλείεται για το μέλλον.
• Η μείωση της μαχητικής ικανότητας του Τουρκικού στρατού θα αναγκάσει την Τουρκία να αναθεωρήσει την εθνική της στρατηγική, καθόσον είναι δεδομένο ότι δεν θα μπορεί άμεσα να αντιμετωπίσει πολλές απειλές ταυτόχρονα και σε περισσότερα του ενός μέτωπα, με κίνδυνο να υποστεί εθνικές ήττες.
Η Τουρκία καλείται πλέον να αποδείξει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις που έρχονται, ήτοι το Κουρδικό στο εσωτερικό, την πολιτική ήττα στην Συρία, το έτοιμο σχεδόν κράτος του Κουρδιστάν (YPG) στην Βόρεια Συρία, τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ (ραγδαία επιδεινούμενες) και το ΝΑΤΟ, τις σχέσεις της με την Ε.Ε., με τους γείτονές της κλπ, πάνω σε μια νέα βάση δεδομένων. Με έναν πληγωμένο και με μειωμένη μαχητική ικανότητα στρατό, με ένα καθεστώς απολυταρχικό και ανελεύθερο, με μια Ισλαμικού τύπου «δημοκρατία» κατά το όραμα του Σουλτάνου και με προβλήματα με όλους του γείτονες. Σε ότι μας αφορά, θα πρέπει να αλλάξουμε αντίληψη και συμπεριφορά, να εφαρμόσουμε Πολιτική Ανάσχεσης και όχι Κατευνασμού, όπως μέχρι τώρα, καθόσον η γείτονα χώρα απεδείχθη περίτρανα ότι είναι ένας γίγαντα με σαθρά πήλινα πόδια, που δεν πρέπει να φοβόμαστε και οι αδυναμίες του έγιναν απολύτως φανερές στις γέφυρες του Βοσπόρου, με ημίγυμνους τρομαγμένους στρατιώτες, ένα πρωινό της 16ης Ιουλίου.
*Ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης είναι Αντγος (ε.α.), Tactical Intelligence School (US Army), Μεταπτυχιακό στην Γεωπολιτική Ανάλυση του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αρθρογράφος και συνδιαχειριστής του www.analystsforchange.org
