Του Νίκου Μελέτη
Η στροφή της Τουρκίας όλο και περισσότερο προς τον αυταρχισμό και η οικοδόμηση ενός ανελεύθερου καθεστώτος, οι ηλεκτρισμένες σχέσεις της με την Δύση και η φιλοδοξία της να διαδραματίσει έναν περιφερειακό ρόλο σε κρίσιμες περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια, η Κεντρική Ασία, η Ανατολική Μεσόγειος, με στόχους που δεν συμβαδίζουν πάντοτε με εκείνους των Συμμάχων, κάνει πιο ξεκάθαρο για τον Τ. Ερντογάν τον στόχο της πλήρους αυτάρκειας των εξοπλισμών των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Τα όσα συμβαίνουν τις ημέρες αυτές με την παρέμβαση της Γερουσίας και του Κογκρέσου φέρνουν και πάλι στην επικαιρότητα το σχέδιο κατασκευής του τουρκικού μαχητικού 5ης γενιάς TF-X με την συνδρομή της Βρετανίας.
Παρά τα προβλήματα που έχουν προκύψει στην υλοποίηση του, το πρόγραμμα αυτό, αποτελεί ένα ακόμη μήνυμα εναντίον του εφησυχασμού που επικρατεί στην Αθήνα, άλλοτε με τις διαβεβαιώσεις σύμμαχων περί «αναβάθμισης του στρατηγικού ρόλου της χώρας» και άλλοτε με τις ειδήσεις περί ακύρωσης η αναβολής της παράδοσης των F-35 στην Τουρκία.
Η τουρκική απειλή είναι εδώ για να μείνει και γίνεται όλο και πιο επικίνδυνη, καθώς σταδιακά ανατρέπεται πλήρως η όποια ισορροπία δυνάμεων υπήρχε στο Αιγαίο και στην Μέση Ανατολή.
Όπως ανέφερε σε δημοσίευμα του στο National Interest ο Sebastien Roblin η Τουρκία ακολουθεί την τακτική χωρών όπως η Ινδία, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία όπου εκτός από την προμήθεια υπερσύγχρονων μαχητικών από το εξωτερικό, έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν την δική τους παραγωγή μαχητικών. Η Τουρκία εξέτασε αρχικά την δυνατότητα συμμετοχής στο πρόγραμμα των κορεατικών μαχητικών KF-X, αλλά οι συνομιλίες δεν προχώρησαν καθώς η Σεούλ δεν ήταν διατεθειμένη να μοιρασθεί την τεχνολογία της με την Τουρκία.
Έτσι η Τουρκία για πολιτικούς, οικονομικούς και στρατηγικούς λόγους έχει επιλέξει να αναζητήσει τρόπους κατασκευής και προώθησης των δικών της μαχητικών, που σε συνδυασμό με τα F-35 θα της προσφέρουν υπεροπλία στον αέρα.
Η πολιτική κατάσταση στην Τουρκία και οι περιορισμοί που επιβάλλονται στην μεταφορά και αμυντικής τεχνολογίας από δυτικές συμμάχους χώρες, οι αυταρχικές πολιτικές και η έλλειψη σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων ,δίνουν επείγουσα μορφή στην προσπάθεια αυτή της τουρκικής ηγεσίας για ανάπτυξη εγχώριας υψηλού επιπέδου και εξελιγμένης αμυντικής τεχνολογίας.
Ήδη η Turkish Aerospace Industries (TAI) αναμένεται να παρουσιάσει το πρώτο πρωτότυπο του TF-X το 2023 με την πρώτη γραμμή παραγωγής έως και 250 μαχητικών να μπαίνει μπροστά το 2029 με στόχο τα πρώτα τέτοιου είδους μαχητικά να ενταχθούν στην Τουρκική Πολεμική Αεροπορία από το 2031 αντικαθιστώντας τον στόλο των 245 F-16.
H TAI παρά τα τεράστια βήματα που έχει κάνει τα τελευταία χρόνια δεν έχει κατασκευάσει παρά ένα μόνο ελαφρύ εκπαιδευτικό αεροσκάφος (Hurkus) και έτσι υποχρεωτικά θα πρέπει να συμπράξει και με ξένες εταιρίες για να μπορέσει να υλοποιηθεί το σχέδιο των TF-X.
Το σχέδιο των TF-X που είναι κρίσιμης σημασίας για την Τουρκία αλλά ιδιαίτερα σημαντικό και για την Βρετανία, φαίνεται ότι αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα, κυρίως λόγω της επιδίωξης της Τουρκίας να αποκτήσει πρόσβαση και τον έλεγχο σε ευαίσθητη τεχνολογία, όπως ανέφερε και άρθρο των Financial Times.
Ενώ είχε δοθεί η εντύπωση ότι η διαμάχη λόγω της άρνησης της Εταιρίας Rolls-Royce να προσφέρει πρόσβαση της τουρκικής εταιρίας που θα αναλάμβανε την συμπαραγωγή των κινητήρων σε εξειδικευμένη τεχνολογία είχαν ξεπερασθεί, τα προβλήματα παρουσιάσθηκαν και πάλι και πάλι και πλέον θα κληθούν σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο οι δυο χώρες να ξεπεράσουν τα εμπόδια.
Για την Βρετανία που θέλει να ανεβάσει το ύψος των εμπορικών ανταλλαγών με την Τουρκία και με το TF-X θα βρει την ευκαιρία να διατηρήσει ζωντανή την δική της πολεμική αεροπορική βιομηχανία, καθώς το πρόγραμμα των TYPHOON οδηγείται στο τέλος του στα μέσα της επόμενης δεκαετίας, η σημασία του προγράμματος είναι μεγάλη Η ίδια η κ.Μέι τον Ιανουάριο του 2017 είχε αναφερθεί με θερμά λόγια για την σημασία του project αυτού για την εμβάθυνση των βρετανοτουρκικων σχέσεων, την δημιουργία θέσεων εργασίας και στις δυο χώρας και στην ευημερία των δυο χωρών.
Οι Τούρκοι όμως ήθελαν μεταφορά ευαίσθητης τεχνολογίας από την Rolls-Royce στην TR Motor, μια εταιρία που ελέγχεται κατά 55% από ΒΜC.Η βρετανική εταιρία για λόγους ασφαλείας αρνείται να ικανοποιήσει το αίτημά των Τούρκων και έτσι τώρα θα πρέπει τις επόμενες ημέρες όταν συναντηθούν οι Υπουργοί Άμυνας των δυο χώρων να βρουν λύση σε ένα πρόβλημα που μπορεί να υπονομεύσει και πάντως να καθυστερήσει το φιλόδοξο αυτό σχέδιο.
Σύμφωνα με τους FT, η Rolls-Royce δεν θέλει ένας μελλοντικός, πιθανός ανταγωνιστής της να αποκτήσει όχι μόνο πρόσβαση αλλά και τα «δικαιώματα» μιας τεχνολογίας την οποία θα μπορούσε κατόπιν να χρησιμοποιήσει εκτός του συγκεκριμένου προγράμματος
Εάν δεν βρεθεί λύση θα τεθεί σε κίνδυνο το πρόγραμμα βάσει του οποίου η εταιρία BAE Systems, που πέρυσι υπέγραψε συμβόλαιο 100 εκατ. (βρετανικών) λιρών με την τουρκική ΤΑΙ, για την κατασκευή του TF-X και έχει ήδη 200 μηχανικούς να δουλεύουν στο πρόγραμμα.
Η βρετανική εταιρία πιστεύει ότι θα βρεθεί λύση και αμέσως μετά τις εκλογές θα στείλει αντιπροσωπεία της στην Άγκυρα για συνομιλίες
Όταν ο κ. Ερντογάν πριν ένα μήνα είχε επισκεφθεί το Λονδίνο είχε υπάρξει προσύμφωνο μεταξύ των δυο πλευρών και υπήρχε χρονοδιάγραμμα για την τελική συμφωνία μέχρι τις 31 Ιουλίου.
Όμως αμέσως μετά υπαναχώρησε η τουρκική πλευρά που επέμεινε να έχει τον έλεγχο του προγράμματος των κινητήρων η TR MOTOR της οποίας η θυγατρική BMC παράγει Vans, λεωφορεία και στρατιωτικά οχήματα. Η εταιρία ελέγχεται κατά 49,9% από το Υπουργείο Άμυνας του Κατάρ, ενώ το 25% ανήκει στον Ethem Sancak, στενό φίλο του Ταγιπ Ερντογάν.
Ο γενικός διευθυντής της BMC Power Osman Dur δήλωσε ότι τα δικαιώματα της τεχνολογίας θα πρέπει να μείνουν στην Τουρκία και θα ανήκουν στην SMM (την Υποδιεύθυνση Αμυντικών Βιομηχανιών) και ότι η συμμετοχή του Κατάρ στην εταιρία είναι θετικό γεγονός ότι θα υπάρχει η προοπτική πώλησης μαχητικών και στο Κατάρ. Πρόσθεσε τέλος ότι «το σημαντικό για εμάς είναι ότι θέλουμε το πρόγραμμα να είναι δικό μας. Επιδιώκουμε να γίνουμε ανεξάρτητοι παραγωγοί αμυντικού υλικού. Δεν θέλουμε να μας μπαίνουν περιορισμοί από ξένους..».
Για την Βρετανία είναι σημαντικό να μείνει στο παιγνίδι των εξελιγμένων αμυντικών εξοπλισμών. Η Γαλλία και η Γερμανία ανακοίνωσαν την ανάπτυξη νέου μαχητικού και υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα και η Βρετανία. Μετά το Brexit, όμως μάλλον είναι δύσκολο.
Και αυτό είναι το ιδανικό περιβάλλον για την Τουρκία και τον Ταγιπ Ερντογάν να κορυφώσουν τους εκβιασμούς τους, ώστε να κερδίσουν την πρόσβαση σε υψηλή και ευαίσθητη τεχνολογία…
Share
