Του Νίκου Μελέτη
Με κινήσεις επί του εδάφους (και της θαλάσσης) και με προβολή ακραίων θέσεων για το Κυπριακό η Τουρκία τορπιλίζει το κλίμα ελπίζοντας ότι είτε θα επιβάλει τελικά εκβιαστικά το «τουρκικό πλαίσιο» λύσης είτε το αδιέξοδο θα χρεωθεί στην ελληνοκυπριακή πλευρά και έτσι θα μπορέσει να νομιμοποιήσει τις παράλογες και αυθαίρετες αξιώσεις της για μερίδιο σε φυσικό πλούτο, που δεν της ανήκει.
Ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου έδωσε μια καλοστημένη παράσταση στα Κατεχόμενα λίγο πριν ξεκινήσει στην Νέα Υόρκη το έντονο διπλωματικό παρασκήνιο για την διαμόρφωση του πεδίου για επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, καθώς στην Νέα Υόρκη θα βρίσκονται όλοι οι πρωταγωνιστές, ο πρόεδρος Αναστασιάδης, ο Τουρκοκύπριος εκπρόσωπος Μ.Ακιντζί, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, ο τούρκος πρόεδρος Τ.Ερντογάν και πιθανόν ο πρωθυπουργός της τρίτης Εγγυήτριας Δύναμης, ο Μ. Τζόνσον και φυσικά ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιερες.
Στο Μέγαρο Μαξίμου σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Αναστασιάδης με τους υπουργούς εξωτερικών Ν. Δένδια και Ν. Χριστοδουλίδη και στενούς συνεργάτες τους θα επεξεργασθούν την τακτική των επόμενων εβδομάδων, καθώς εκτιμάται ότι και η ένταση θα συνεχισθεί και θα κλιμακωθεί και συνεπώς χρειάζεται εγρήγορση και αποτρεπτικές κινήσεις από τις δυο κυβερνήσεις,αλλά θα πρέπει να υπάρχει καλή προετοιμασία και συντονισμός εφόσον επιχειρηθεί η έναρξη νέας διαδικασίας παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες κάθε άλλο παρά προοιωνίζονται επιτυχή κατάληξη.
Η Τουρκική πλευρά θέλει να προκαταλάβει την όποια προσπάθεια συνεννόησης για συγκλίσεις και συμφωνία επι της διαδικασίας και έτσι προτείνει και επιμένει στην σύγκληση Άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για να «ξεκαθαρίσει το μοντέλο της λύσης» όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τσαβούσογλου.
Όμως η Πενταμερής Διάσκεψη που εμπλέκει τις Εγγυήτριες Δυνάμεις σύμφωνα με την πάγια μέχρι τώρα θέση της Αθήνας αφορά τις πτυχές ασφάλειας και όχι τα εσωτερικά κεφάλαια του Κυπριακού, και συνεπώς δεν είναι οι Εγγυήτριες Δυνάμεις που θα αναλάβουν να καθορίσουν το μοντέλο της λύσης αλλά οι δυο κοινότητες.
Ακόμη και για μια τέτοια άτυπη συνάντηση όμως θα πρέπει να υπάρχει μια βάση, ώστε να μην βρεθεί το Κυπριακό ξαφνικά έρμαιο των τουρκικών διαθέσεων, μια και η μέχρι τώρα αποδεκτή βάση και αφετηρία συζήτησης είναι τα ψηφίσματα του ΣΑ και οι Συμφωνίες Κορυφης.
Άτυπες επαφές είναι χρήσιμες αλλά το μοντέλο της Πενταμερούς μπορεί να επιστρατευθεί μόνον εφόσον έχει προηγηθεί η στοιχειώδης σύγκλιση μεταξύ των δυο κοινοτήτων και εφόσον υπάρχει ανάλογη προσέγγιση των Εγγυητριών Δυνάμεων στα θέματα που τις αφορούν. Το σύστημα Εγγυήσεων και εκείνο της Ασφάλειας.
Ο κ. Τσαβούσογλου και στις δηλώσεις του με τον Μ. Ακιντζί ο οποίος φαίνεται να μην έχει πια την εύνοια της Αγκυρας, εστιάσθηκαν και στο Φυσικό Αέριο ,καθώς είναι σαφής η προσπάθεια της Τουρκικής πλευράς να το εντάξει στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό. Είτε απαιτώντας εκβιαστικά την διακοπή του προγράμματος είτε απαιτώντας την αποδοχή της πρότασης Ακιντζί (που αποτελεί επανάληψη των προτάσεων του 2011 και 2012) για ισότιμο διαμοιρασμό του φυσικού αερίου μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Ο κ. Τσαβούσογλου επανέφερε την πρόταση Ακιντζί καλώντας την ελληνοκυπριακή πλευρά να την αποδεχθεί «πριν να είναι αργά», καθώς είχε προειδοποιήσει και πάλι ότι η Τουρκία σε διαφορετική περίπτωση θα συνεχίσει τις έρευνες της στην Ανατολική Μεσόγειο…
Ενδεικτικό του γεγονότος ότι η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι που αποτελούν υποχείριο της Άγκυρας, δεν ενδιαφέρονται τόσο για την εξασφάλιση μεριδίου από τα κέρδη αλλά για την γεωστρατηγική διάσταση του ελέγχου νέων πηγών ενέργειας, είναι ότι ο κ. Ακιντζί απέρριψε μια εξαιρετικά γενναιόδωρη όπως φαίνεται πρόταση του Ν. Αναστασιάδη για ίδρυση ειδικού ταμείου στο οποίο θα κατατίθενται εως και 30% των εσόδων από το φυσικό αέριο για λογαριασμό των Τουρκοκυπρίων.
Είναι προφανές ότι συμφωνία μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκοκυπριακής κοινότητας δεν μπορεί να γίνει και για ουσιαστικούς λόγους καθώς θα ισοδυναμούσε με αναβάθμιση του στάτους του ψευδοκράτους και αναγνώριση της δυνατότητας του να ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η ειδική αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ Τ.Χ.Λουτ έφυγε από την Κύπρο χωρίς να έχει πετύχει συμφωνία επί του κειμένου «όρων αναφοράς» καθώς η τουρκοκυπριακή πλευρά επιχείρησε να περάσει στο κείμενο αυτό μια σειρά ζητήματα όπως η πολιτική ισότητα με την διάσταση της αριθμητικής ισότητας και του βέτο σε κάθε απόφαση και την εκ περιτροπής προεδρία, ζητήματα όμως που είναι συνδεδεμένα με άλλα θέματα και άλλες ρυθμίσεις και δεν γίνονται αποδεκτά αυτόνομα και αυτοτελώς.
Επίσης η Τουρκική πλευρά δείχνει κάθε άλλο παρά διαθέσιμη να αποδεχθεί κατάργηση των Εγγυήσεων που αποτελεί «Κόκκινη γραμμή» για Αθήνα και Λευκωσία ενώ ούτε είναι έτοιμη να αποδεχθεί καταληκτική ημερομηνία πλήρους αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων.
Όλα αυτά διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερα αρνητικό πλαίσιο το οποίο δεν θα είναι εύκολο να ξεπερασθεί όσο κι αν προσπαθήσει στην Νέα Υόρκη ο Α. Γκουτιερες να αποσπάσει από τις δυο πλευρές συμφωνία για επανέναρξη της διαδικασίας.
Παράλληλα με τις κινήσεις στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα, η Λευκωσία όπως όλα δείχνουν θα έχει να αντιμετωπίσει ένα εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα, την επιλογή της τουρκικής πλευράς να χρησιμοποιήσει την Αμμόχωστο για επιβολή ισοδυνάμων τετελεσμένων σε σχέση με τις έρευνες της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Οι δηλώσεις Τουρκοκύπριων και τούρκων αξιωματούχων , οι συχνές παράνομες επισκέψεις του Κ.Οζερσαι στην περίκλειστη πόλη και η ξενάγηση του Μ.Τσαβουσογλου λίγο αφότου είχε δηλώσει ότι η Τουρκία θα ανοίξει ..Προξενείο στην Αμμόχωστο, δείχνουν τις προθέσεις . Υπάρχουν μάλιστα πληροφορίες ότι έχει γίνει κρούση από ξένα μεσιτικά γραφεία προς ιδιοκτήτες μεγάλων περιουσιών στα Βαρώσια ειδικά των τουριστικών κέντρων και ξενοδοχείων στην παραλία για πώληση τους σε ξένες εταιρίες.
Βεβαίως η οποιαδήποτε παρέμβαση στην Αμμόχωστο θα συνιστά κατάφωρη παραβίαση αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ και θα ανοίξει τον δρόμο για την εγκατάλειψη των προσπαθειών λύσης του Κυπριακού, καθώς η Αμμόχωστος αποτελεί μια πολύ σημαντική, για οικονομικούς, συμβολικούς και ψυχολογικούς λόγους παράμετρο της Λύσης.
