Σε κρίση, που προς το παρόν είναι ελεγχόμενη, οδηγούνται οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράν, όχι μόνο λόγω των διαφορετικών στοχεύσεων στην Συρία αλλά και λόγω του Κουρδικού, καθώς οι κινήσεις της Τεχεράνης για στήριξη του Άσαντ και το «κλείσιμο του ματιού» στην αυτόνομη κουρδική περιοχή του Βόρειου Ιράκ προκαλούν ένταση και εκνευρισμό στην Άγκυρα.
Η αντίθεση είναι σοβαρή καθώς η Τουρκία ως σουνιτική χώρα και λειτουργώντας για μεγάλο διάστημα υποστηρικτικά στην προσπάθεια των Σουνιτών από τις χώρες του Κόλπου να εμπεδώσουν την επιρροή τους στην σουνιτική κατά το πλείστον Συρία, έρχονται σε αντίθεση με το σιϊτικό Ιράν που μέσω του Άσαντ και της Χεζμπολάχ αλλά και του Σιϊτικου Ιράκ επιχειρεί να μονιμοποιήσει την παρουσία του στην περιοχή, προκαλώντας «εφιάλτες» όχι μόνο στο Ισραήλ αλλά και στην Τουρκία και τους συμμάχους της στις σουνιτικές χώρες του Κόλπου. Στο Ιράκ οι σιϊτικές πολιτοφυλακές που χρηματοδοτούνται και εκπαιδεύονται από το Ιράν ,υιοθετούν όλο και πιο απόλυτες θέσεις σε σχέση με την έντονη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στο ιρακινό έδαφος.
Πρόσφατα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου δήλωσε στο Συνέδριο Ασφάλειας του Μονάχου ότι το Ιράν «επιθυμεί να μετατρέψει την Συρία και το Ιράκ σε σιϊτικά κράτη», προσθέτοντας ότι η Τουρκία είναι ενάντια σε οποιεσδήποτε πολιτικές σεχταρισμού στην Μέση Ανατολή και έχει καλέσει το Ιράν να σταματήσει να απειλεί την σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής.
«Θα είμαστε υπομονετικοί με τις θέσεις τους», τόνισε ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Μπαχράμ Γκασεμί, διαμηνύοντας όμως ότι «υπάρχει ένα συγκεκριμένο όριο στην υπομονή μας», ενώ εκλήθη για εξηγήσεις στο ιρανικό ΥΠΕΞ ο τούρκος πρεσβευτής στην Τεχεράνη.
Ο Ιρανός αξιωματούχος μάλιστα έκανε λόγο για εκείνους «που έχουν άκαιρα όνειρα για την επανασύσταση μιας αυτοκρατορίας και έχουν λάβει ενοχλητικά, παράνομα και μη νομιμοποιημένα μέτρα και υποστήριξαν τρομοκρατικές οργανώσεις ,και δεν μπορούν αποφύγουν τις ευθύνες τους παίζοντας το blame game. Θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η ανασφάλεια και η αποσταθεροποίηση στην περιοχή δεν έχει άλλον υπεύθυνο πάρα μόνο τους ίδιους και κάποια ακόμη παρανοϊκά κράτη».
Το τελευταίο διάστημα, η αντιπαράθεση μεταξύ των δυο χωρών κλιμακώθηκε περαιτέρω. Ο εκπρόσωπος του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν απαντώντας στις δηλώσεις του Αλί Ακμπαρ Βελαγιατι, συμβούλου του Αγιατολάχ Χαμενεΐ, ότι οι «λαοί της Συρίας και του Ιράκ θα πετάξουν έξω με κλωτσιές τα τουρκικά στρατεύματα εάν η Τουρκιά δεν αποσυρθεί», τόνισε ότι η Τουρκία έχει διαρκή διάλογο με τον σημαντικό γείτονα της το Ιράν αλλά «αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία θα αγνοήσει τις προσπάθειες του Ιράν να διεισδύσει στην περιοχή.»
Η Τουρκία αντιμετωπίζει μια πραγματικά χαοτική και επικίνδυνη κατάσταση στα νότια σύνορα της, όχι μόνο από το ISIS αλλά κυρίως με την ενίσχυση του ρόλου του κουρδικού στοιχείου που κυριαρχεί, στις παραμεθόριες περιοχές τεσσάρων χωρών: Τουρκίας, Συρίας, Ιράκ και Ιράν.
Η Άγκυρα έχει αναγάγει σε μείζον ζήτημα που θα καθορίσει τις σχέσεις της με την νέα αμερικάνικη κυβέρνηση, την στάση που θα επιλέξει να κρατήσει ο Ντ. Τραμπ απέναντι στην ολοένα διευρυνόμενη συνεργασία (από το τελευταίο έτος της θητείας Ομπάμα) των ΗΠΑ με το YPG που αποτελεί τον ένοπλο βραχίονα των Κούρδων της Συρίας και συνδέεται στενά με το ΡΚΚ. Σύμφωνα μάλιστα με τα τούρκικα ΜΜΕ η Τουρκία έστειλε στην Ουάσιγκτον το μήνυμα ότι απορρίπτει κάθε ιδέα για εμπλοκή των δυνάμεων του YPG στην επιχείρηση ανακατάληψης της Ράκκας, της πρωτεύουσας των τζιχαντιστών, ενώ μάλιστα ο ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου πρότεινε από την Διάσκεψη του Μονάχου, να στείλουν οι ΗΠΑ τις ειδικές δυνάμεις του αμερικανικού Στράτου για να ηγηθούν της επιχείρησης.
Την πρόταση για συμμέτοχη των δυνάμεων του YPG μετέφερε στον αρχηγό του τουρκικού Επιτελείου στρατηγού Χουλούσι Ασκάρ ο Αμερικάνος ΑΓΕΕΘΑ Γιόζεφ Ντάνφορντ, ο οποίος δεν διατηρεί και τις καλύτερες σχέσεις με το καθεστώς Ερντογάν, καθώς στελέχη της τουρκικής ηγεσίας είχαν επιχειρήσει να εμπλέξουν τον ίδιο αλλά και τον διοικητή του CENTCOM στρατηγό Γιόζεφ Βότελ στην απόπειρα πραξικοπήματος του περασμένου Ιουλίου.
Η Τουρκία βλέπει με ιδιαίτερη ανησυχία όμως και την διείσδυση του Ιράν στην Συρία και στο Ιράκ, οπού κινδυνεύει να βρεθεί απέναντι σε ένα απολύτως μη ελεγχόμενο σκηνικό.
Πληροφορίες που δημοσιοποιήθηκαν από κουρδικά ΜΜΕ ,ανέφεραν ότι το Ιράν που μέχρι τώρα τάσσεται ρητά υπέρ της διατήρησης της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράκ (που η πλειοψηφία είναι σιϊτική), σε συνάντηση που είχαν Ιρανοί αξιωματούχοι και αντιπροσωπεία του Ιρακινού Κουρδιστάν, έδειξε «κατανόηση» για το ενδεχόμενο ανεξαρτητοποίησης της κουρδικής οντότητας, υπό την προϋπόθεση ότι «δεν θα δημιουργηθεί κατ ουδένα τρόπο απειλή για το Ιράν». Η αναφορά αυτή βεβαίως αφορά την πολυπληθή κουρδική μειονότητα που βρίσκεται στο δυτικό Ιράν στα σύνορα με την Τουρκία και το Ιράκ και που ήδη τους τελευταίους μήνες υπάρχει αναβρασμός μεταξύ των μελών της μειονότητας, που δείχνουν να μην μένουν αδιάφοροι στην γενική κινητοποίηση του κουρδικού στοιχείου στην Μέση Ανατολή. Πάντως οι συζητήσεις αυτές δεν σημαίνει ότι το Ερμαί έχει εξασφαλίσει πράσινο φως για την Ανεξαρτητοποίηση και είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μ. Μπαρζανί ματαίωσε επίσκεψη του στην Τεχεράνη επειδή οι Ιρανοί αρνήθηκαν να έχουν στην διάρκεια των συναντήσεων, δίπλα στην ιρανική και την κουρδική σημαία.
Όμως η Άγκυρα έχει ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα να αντιμετωπίσει, καθώς η Μόσχα, ενώ έχει αποκατασταθεί μια έστω και δύσκολη σχέση μεταξύ των δυο χωρών, φιλοξένησε την περασμένη εβδομάδα για την επέτειο σύλληψης του Οτσαλάν, ένα μεγάλο συνέδριο με εκπροσώπους όλων των κουρδικών ομάδων και οργανώσεων που πρόσκεινται στο ΡΚΚ και στο PYD (της Συρίας), ενώ συμμετείχε και το PUK (Πατριωτική Ένωση Κουρδιστάν) από το Ιράκ αλλά και εκπρόσωποι του κούρδων του Ιράν.
Το θέμα του συνεδρίου ήταν «ο πόλεμος και οι νέες δομές στην Μέση Ανατολή» και οι συζητήσεις εστιάσθηκαν στο πως η κρίση μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή συνόρων στην περιοχή και εθνική ολοκλήρωση του κουρδικού έθνους, προκαλούν ακόμη μεγαλύτερη ένταση και εκνευρισμό στην Άγκυρα…
Ν.Μ.
