(Φωτ.: Κομπανί, τον περασμένο Ιούνιο. Κούρδος μαχητής στα ερείπια της πόλης μετά την επίθεση που πραγματοποίησε στην περιοχή το ISIS).
Του Στέλιου Φενέκου*
Κάνοντας την ανασκόπηση της χρονιάς που πέρασε, διαπιστώνουμε ότι το ζήτημα της Συρίας και οι προεκτάσεις του στο προσφυγικό, στις τρομοκρατικές δράσεις στη Γαλλία, σε άλλες χώρες καθώς και στην υποβόσκουσα σύγκρουση της Ρωσίας με τη Τουρκία ήταν αυτό που μας αφήνει τις πικρότερες αναμνήσεις. Η διευθέτησή του καθυστερεί και θα συνεχίσει να επηρεάζει δυσμενώς όλο τον κόσμο, γιατί τα λάθη στην αντιμετώπισή του συνεχίζονται. Συγκεκριμένα:
1. Αν και ο ΟΗΕ πήρε μία ιστορική απόφαση, που επιτρέπει στις χώρες που εμπλέκονται στη περιοχή να συνεργαστούν εναντίον του τρομοκρατικού μορφώματος της ISIS, εν τούτοις η απόφαση είναι «μισή». Επικεντρώνεται στην απειλή των τρομοκρατών μόνο στη περιοχή της Συρίας, ενώ θα έπρεπε να την συνδέσει με το υπάρχον πλαίσιο αποφάσεων για την τρομοκρατία, διευρύνοντας το κατάλληλα, όπου κι αν δρουν η ISIS με τα παρακλάδια της. Γιατί ακόμη και αν οι τρομοκράτες αντιμετωπισθούν στη Συρία, κάπου αλλού θα καταφύγουν και θα συνεχίσουν να τρομοκρατούν. Η απόφαση αυτή του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών οριοθέτησε ξεκάθαρα μία εποχή «συν-ανταγωνισμού», όπου μέσα στο ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον δημιουργούνται οι ευνοϊκές συνθήκες για άμεση συνεργασία των κύριων ανταγωνιστών και κοινό σχεδιασμό για σημαντικά ζητήματα της παγκόσμιας ασφάλειας. Όλοι μας ελπίζουμε στη στενή συνεργασία Ρωσίας - ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης κυρίως, αλλά και της Τουρκίας και των αραβικών κρατών που ήδη συμμετείχαν στη διεθνή πρωτοβουλία που έχει σχηματισθεί. Εν τούτοις, καθυστερεί σημαντικά η ολοκληρωμένη επιχειρησιακή συνεργασία για τη βέλτιστη υλοποίηση της απόφασης του ΟΗΕ.
2. Οι ΗΠΑ, που έχουν θέσει ως σκοπό για όλες τις χώρες (ή… σχεδόν όλες!!!) της διευρυμένης Μέσης Ανατολής (από την Αλγερία μέχρι το Ιράν) την αποκαθήλωση των αυταρχικών - δικτατοριών με κάθε τρόπο, έχουν ευρύτερους στόχους από την απλή καταπολέμηση της ISIS, με πρωτεύοντα την απομάκρυνση του καθεστώτος Άσαντ και μαζί μ' αυτό και τη μείωση της ρωσικής επιρροής στη περιοχή. Όμως δεν αρκούνται σε αυτά, αλλά θέλουν και την αποδυνάμωση κάθε ισχυρής κρατικής οντότητας στην περιοχή που θα μπορούσε να κυριαρχήσει, ώστε να συντηρούνται συγκρούσεις μεταξύ τους και να επιβάλλεται έτσι η αμερικανική στρατιωτική παρουσία. Τον σκοπό αυτό υποστηρίζουν και οι Ισραηλινοί, αφού μειώνεται η δυνητική μελλοντικά απειλή προς το Ισραήλ, με πολύ χαμηλότερο κόστος γι'' αυτούς. Ταυτόχρονα η δημιουργία Κουρδικού κράτους εξακολουθεί να είναι στη στρατηγική ατζέντα των ΗΠΑ, προκειμένου να έχουν πρόσφορους συμμάχους, διατεθειμένους να μάχονται κατά περίπτωση για τα συμφέροντά τους.
3. Η Ρωσία, με την αποφασιστικότητα που δείχνει, κυριαρχεί επιχειρησιακά, επιτιθέμενη όχι μόνο στην ISIS, αλλά και στις αντιμαχόμενες δυνάμεις της αντιπολίτευσης στον Άσαντ. Έχει ως στόχο να σώσει το καθεστώς του, αλλά κυρίως επιδιώκει να μην χάσει τα στρατιωτικά και πολιτικά ερείσματά της στην περιοχή. Αυτή η αποτελεσματικότητα των δράσεων της επιφέρει σημαντικές πιέσεις στους λοιπούς συμμετέχοντες, ώστε να επιδιώξουν ταχύτερα μία συμβιβαστική πολιτική διευθέτηση του προβλήματος διακυβέρνησης στη Συρία, όπως δείχνει και η πρόσφατη συναφής απόφαση του ΣΑ/ΟΗΕ.
4. Η Τουρκία είναι ο μόνιμος, γνωστός, θρασύδειλος ανατολίτης προβοκάτορας, με μία διεφθαρμένη εξουσία, που όταν βρίσκει ευκαιρία και κενό εξουσίας αποθρασύνεται, προσπαθώντας να εκμεταλλευθεί κυνικά όλες τις γεωπολιτικές συγκρούσεις, τις οποίες δεν διστάζει να υποδαυλίσει προς όφελός του. Ένας απόλυτα αναξιόπιστος σύμμαχος για οιονδήποτε, που θα συμμαχούσε με οιονδήποτε. Δεν επιθυμεί να διασωθεί το καθεστώς Άσαντ, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποτρέψει τη δημιουργία κουρδικού κράτους και να αποκτήσει ερείσματα σε μία πολυκερματισμένη Συρία.
5. Προβοκατόρικος και αποσταθεροποιητικός είναι και ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας, προνομιακού συμμάχου μέχρι τώρα των ΗΠΑ, που, όπως αποδεικνύεται, το καθεστώς της έχει αποκεφαλίσει πολύ περισσότερους ανθρώπους και από τους τρομοκράτες της ISIS. Συνεργάζεται για την αποκαθήλωση του Άσαντ και παραμένουν αδιευκρίνιστες και υπόγειες οι σχέσεις της με την ISIS.
6. Η Ε.Ε. απλώς είναι ανύπαρκτη στη διαμάχη, καθηλωμένη και από το προσφυγικό ζήτημα. Άγεται και σύρεται πότε υπό τη χειραγώγηση του ΝΑΤΟ, πότε ανάλογα με τα ευκαιριακά συμφέροντα της Γερμανίας και της Γαλλίας, που οπωσδήποτε δεν θα ήθελαν τη γεω-στρατηγική ενίσχυση της Ρωσίας στο μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης.
7. Η ονομασία που έχει κυριαρχήσει να χρησιμοποιείται για την ISIS ως «ισλαμικό κράτος» είναι τελείως εσφαλμένη, αφού έτσι τους αναγνωρίζεται έμμεσα κρατική οντότητα και εδαφική κυριαρχία. Οι προσδιορισμοί «ισλαμιστές» ή «τζιχαντιστές» είναι επίσης εσφαλμένοι, αφού έτσι τους αναγνωρίζεται άμεσα θρησκευτικός χαρακτήρας που μπορεί να λειτουργεί συνεκτικά προβάλλοντας τον αγώνα για τη προστασία του Ισλάμ (τζιχάντ), ενώ στην ουσία είναι μία τρομοκρατική δολοφονική οργάνωση που απειλεί την ασφάλεια και την ειρήνη όλου του κόσμου και τίποτε περισσότερο.
8. Ένα από τα κορυφαία ερωτήματα που προκύπτουν για τους πρόσφυγες και πρέπει να προβληματίσουν είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που εγκαταλείπουν τη χώρα είναι ηλικίας 18-40 χρόνων, ενώ θα μπορούσαν να συστρατευθούν εναντίον της ISIS και να πολεμήσουν για τη χώρα τους. Οι λόγοι είναι πολλοί και κυρίως η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τον Άσαντ αλλά και προς τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Παρ' όλα αυτά, η φυγή τους μοιάζει αδικαιολόγητη στα μάτια όσων κατά καιρούς πολέμησαν για τα ιδανικά τους, για τις οικογένειες, την ελευθερία τους και την ασφάλεια της χώρας τους, όταν αυτά απειλούντο. Η ελευθερία κερδίζεται με αγώνες και η φυγή ποτέ δεν είναι λύση.
9. Τέλος θα πρέπει να τεθεί ως απαραίτητη ρήτρα υποδοχής των προσφύγων ότι η άδεια παραμονής στις χώρες της Ευρώπης είναι προσωρινή και ότι θα πρέπει να επιστρέψουν όλοι οι πρόσφυγες στη χώρα τους μετά τη λήξη των συγκρούσεων και την εγκαθίδρυση κυβέρνησης διεθνούς αποδοχής στη Συρία. Διαφορετικά δημιουργείται τεράστια εθνολογική και θρησκευτική διαφοροποίηση στη περιοχή, εις βάρος των μετριοπαθών κοινοτήτων και της σταθερότητας στη περιοχή.
* Ο κ. Στέλιος Φενέκος είναι Πρόεδρος της «Κοινωνίας Αξιών».
