Να εξαντλήσει τις δυνατότητες για το ρίξιμο των τόνων, το χαμήλωμα της έντασης στα ελληνοτουρκικά αλλά και την αποκατάσταση διαύλων με την Άγκυρα μετά και την παρέμβαση του προέδρου Μπάιντεν, θέλει η Αθήνα. Το στίγμα έδωσε ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη δείχνοντας και πάλι τον δρόμο του διαλόγου στην Τουρκία αλλά και εκφράζοντας την εκτίμηση για «ήρεμα νερά στο Αιγαίο».
Η κυβέρνηση πλέον υιοθετεί ένα δίπολο στο οποίο θα κινείται το επόμενο διάστημα: επιμένει στην ανάγκη διαύλων και ανοικτής πόρτας διαλόγου βάσει του διεθνούς δικαίου και συγχρόνως υπάρχει πλήρης κινητοποίηση για συντεταμένη ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας. Η επιδίωξη του διαλόγου δεν σημαίνει όπως διευκρίνισε ο ίδιος ο πρωθυπουργός ότι η Ελλάδα δεν θα θέτει το θέμα της τουρκικής προκλητικότητας και αναθεωρητισμού τόσο στην Ε.Ε όσο και σε όλα τα διεθνή φόρα.
Και το επαναλαμβάνει αυτό ο Έλληνας πρωθυπουργός, προκειμένου να αποφευχθούν νέες ..παρεξηγήσεις εκ μέρους του κ. Ερντογάν ο οποίος θεώρησε ότι επειδή γευμάτισε με τον κ. Μητσοτάκη στην Κωνσταντινούπολη και προφανώς συμφώνησαν να έχουν απευθείας επαφές η Ελλάδα θα έφθανε στο σημείο να παραιτηθεί από όσα πλεονεκτήματα της προσφέρει η ιδιότητα της ως μέλους της Ε.Ε, η σχέση της με τις ΗΠΑ και με άλλους περιφερειακούς Συμμάχους.
Παρά το «Μητσοτάκης γιοκ» και όσα έχουν ακουστεί εναντίον της Ελλάδας ο Έλληνας πρωθυπουργός επέμεινε και χθες να τείνει «χείρα διαλόγου» στην τουρκική πλευρά, ενός διαλόγου στη βάση του διεθνούς δικαίου φυσικά και όχι χωρίς πλαίσιο και χωρίς σημεία αναφοράς στη διεθνή νομιμότητα, θέλοντας και αυτό να καταγραφεί ώστε να διαφανεί ποιος κρατάει κλειστή την πόρτα του διαλόγου, επιλέγοντας την ένταση. Είχε ενδιαφέρον μάλιστα η χθεσινή τοποθέτηση του πρωθυπουργού ότι η Ελλάδα δεν έχει συμφέρον από μια Τουρκία απομονωμένη που δεν συνομιλεί.
Συγχρόνως η Αθήνα συνεχίζει το πρόγραμμα ενίσχυσης της ελληνικής αποτρεπτικής ισχύος καθώς αυτό δεν λειτουργεί μόνο στρατιωτικά απέναντι Τουρκία αλλά και διπλωματικά είναι πολύ διαφορετικοί οι συσχετισμοί σε ένα τραπέζι του διαλόγου, όταν γίνεται με όρους ισορροπίας ισχύος. Και στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η απόφαση της Αθήνας για αγορά νέων μαχητικών, αυτή τη φορά 20 F35 με προοπτική αγοράς μιας ακόμη μοίρας, με την αγορά αυτή να τοποθετείται από τον πρωθυπουργό όχι πριν το 2027 όταν θα υπάρχει δημοσιονομικό περιθώριο.
Ο κ. Ερντογάν πάντως απογοήτευσε όσους πίστευαν ότι επειδή δεν έθεσε το θέμα της αποστρατικοποίησης, όπως απειλούσε, στη Σύνοδο Κορυφής, ότι ίσως το βγάλει από την ατζέντα του. Στη συνέντευξη τύπου χθες το απόγευμα στη Μαδρίτη αναφέρθηκε στην ατζέντα αυτή με ήπιους τόνους, αλλά μάλλον ήταν και για λόγους διάθεσης καθώς με τον ίδιο ήπιο τόνο απάντησε και σε πολύ αιχμηρές και σκληρές ερωτήσεις ξένων δημοσιογράφων που κατηγόρησαν ευθέως την κυβέρνηση του για το έλλειμμα δημοκρατίας τις διώξεις δημοσιογράφων και ακτιβιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.α.
Ο Τούρκος πρόεδρος πάντως θέλησε να θυμίσει το θέμα της αποστρατικοποίησης και συγχρόνως με αφορμή τη σύσταση του προέδρου Μπάιντεν για σταθερότητα στο Αιγαίο να επιχειρήσει να αλλοιώσει την εικόνα. Λίγο πολύ κατηγόρησε την Ελλάδα για την ένταση.
«Όσο δεν προκαλεί η Ελλάδα ούτε η Τουρκία θέλει να προκαλεί» είπε χαρακτηριστικά προσθέτοντας ότι τα ελληνικά μαχητικά παραβιάζουν τον τουρκικό εναέριο χώρο και η Τουρκία υποχρεώνεται να αντιδρά. Προφανώς, αυτή ήταν και η απάντηση που έδωσε στον πρόεδρο Μπάιντεν για την ένταση στο Αιγαίο θέλοντας αν όχι να επιρρίψει εξ ολοκλήρου την ευθύνη στην Ελλάδα τουλάχιστον να επιμερίσει τις ευθύνες…
Η εκτίμηση πάντως της κυβέρνησης ότι οι δηλώσεις Ερντογάν και η κλιμάκωση με το θέμα της αποστρατικοποίησης των νησιών γίνεται για το εσωτερικό ακροατήριο, είναι λανθασμένη και αποπροσανατολίζει από τη διεκδικητική ατζέντα που ξεδιπλώνει εδώ και χρόνια ο Τούρκος πρόεδρος. Μια ατζέντα που όλο και διευρύνεται και σαφώς δεν «μικραίνει» μετά τις εκάστοτε εκλογές στην Τουρκία.
Μείζον θέμα παραμένει πλέον η αγορά νέων και αναβάθμιση παλιών F16 από την Τουρκία. Ο κ. Ερντογάν κέρδισε μια δημόσια δήλωση στήριξης από τον Αμερικανό πρόεδρο κάτι που μπορεί να το χρησιμοποιήσει και στο εσωτερικό, ώστε να πείσει ότι τελικά και η Ουάσιγκτον υποχωρεί στις πιέσεις του και ότι πάντως η αμερικανική κυβέρνηση είναι στο θέμα αυτό στο πλευρό του κ. Ερντογάν.
Και έτσι απομένει το «κακό» Κογκρέσο που αντιδρά
Θα ήταν εξάλλου παρά πολύ δυσάρεστο για τον κ. Ερντογάν να έχει επιστρέψει στην Άγκυρα που έχει ήδη γίνει γνωστή η δρομολόγηση της παραγγελίας F35 από την Ελλάδα (από το πρόγραμμα του οποίου έχει αποκλειστεί η Τουρκία) και ο ίδιος να μην έχει εξασφαλίσει μια δημόσια δέσμευση για τα F16.
Βεβαίως θα πρέπει να περάσει από τις συμπληγάδες της Γερουσίας και της Βουλής των ΗΠΑ και φαίνεται ότι δεν το βάζει κάτω καθώς ανακοίνωσε ότι τις επόμενες ημέρες τουρκική αποστολή θα ταξιδέψει στην Ουάσιγκτον για να πείσει μέλη του Κογκρέσου από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα να αλλάξουν στάση. Για αυτό τον σκοπό η Τουρκία έχει προσλάβει και λομπίστες δαπανώντας μεγάλα ποσά.
Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης στις χθεσινές δηλώσεις του έκανε ένα ακόμη έστω και μισό άνοιγμα προς τον Τ. Ερντογάν δηλώνοντας ότι οι ανησυχίες της Τουρκίας για την τρομοκρατία είναι κατανοητές κάτι που προφανώς αφορά το PΚΚ. Όμως αμέσως μετά έσπευσε να επισημάνει ότι δεν μπορεί να χαρακτηρίζονται τρομοκράτες ομάδες που έδωσαν τη μεγάλη μάχη για την αντιμετώπιση του ISIS αναφορά που φωτογράφιζε τους Κούρδους της Συρίας, τους πιο στενούς συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή, που ο κ. Ερντογάν θεωρεί τρομοκράτες.
Η Ελλάδα έκανε και χθες εκ νέου τα ανοίγματα της προς την Τουρκία σε μια συγκυρία δύσκολη με τον Ερντογάν να φορτώνει την ατζέντα των διεκδικήσεων και την απουσία «πρόθυμων μεσολαβητών» όπως ήταν το καλοκαίρι του 2020 η Α. Μέρκελ. Στην Αθήνα ελπίζουν ότι η παραίνεση του Μπάιντεν για «σταθερότητα στο Αιγαίο» θα εισακουσθεί από την Τουρκία και πάντως οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι και η Αθήνα είναι έτοιμη να συνεχίσει να μην δίνει εύκολες ευκαιρίες στην Τουρκία για την πρόκληση εντάσεων.
Εξάλλου το αμέσως επόμενο διάστημα θα κριθεί και η πειθώ του Προέδρου Μπάιντεν αλλά και οι πραγματικές διαθέσεις του Προέδρου Ερντογάν.
