(Φωτ. Από την προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας, που έλαβε χώρα στις 24 και 25 Ιουνίου 2015, στις Βρυξέλλες. Στην αυριανή Σύνοδο στη Βαρσοβία οι ηγέτες της Συμμαχίας καλούνται να αντιμετωπίσουν μια σκληρή και συνάμα ενοχλητική πραγματικότητα, ότι η ειρήνη, η ασφάλεια και η δημοκρατική σταθερότητα στην Ευρώπη δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται θέσφατα.)
Του Δημήτρη Τσαϊλά*
Από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι ΗΠΑ έχουν υποστηρίξει σθεναρά το σχέδιο της ευρωπαϊκής οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης, με σκοπό να διασφαλιστεί η ειρήνη μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της ηπείρου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χτίστηκε πάνω στις στάχτες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ως ένας οικονομικός κατ' αρχήν και μετέπειτα και πολιτικός μηχανισμός με αμυντικό βραχίονα το ΝΑΤΟ που υπερασπίστηκε την ασφάλεια της. Για όλη τη Δύση ήταν η μεγάλη ελπίδα, που έδινε την πεποίθηση ότι η Ένωση θα οδηγήσει την ήπειρο στην ειρήνη, την ευημερία και την αλληλεγγύη. Ότι είναι ένας πόλος έλξης για άλλες χώρες που επιδιώκουν τη δημοκρατία.
Είναι αντιληπτό ότι η Ε.Ε., όπως υπάρχει σήμερα, δεν είναι μια εφεύρεση των Ευρωπαίων, αλλά ένα κατασκεύασμα των ΗΠΑ, έτσι ώστε να διατηρήσουν την Ευρώπη υπό τον έλεγχό τους και να δημιουργήσουν μια ουδέτερη ζώνη έναντι της Σοβιετικής Ένωσης. Δούλεψε μέχρι στιγμής, αλλά πόσο ακόμη αυτή η ιδέα θα μπορεί να εξακολουθεί να επικρατεί, αφού βρισκόμαστε στη διαδρομή μιας περιόδου όπου τα έθνη της παγκόσμιας κοινότητας ξεδιπλώνουν την ισχύ τους και στον χώρο ενδιαφέροντος της Ελλάδος, τη Νατιο-ανατολική Μεσόγειο, έχουμε ανακατατάξεις και αστάθεια.
Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ θα τονισθεί η ενότητα και η αναθέρμανση της συνεργασίας
Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ και ανάμεσα σ' αυτούς και η ελληνική αποστολή, που συναντώνται σήμερα και αύριο στη Βαρσοβία για την 27η σύνοδο κορυφής στις 8 και 9 Ιουλίου, θα κληθούν να αντιμετωπίσουν προκλήσεις που είναι μάλλον οι μεγαλύτερες για την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ευρώπη απ' ό,τι σε οποιαδήποτε στιγμή μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Οι ηγέτες της Συμμαχίας καλούνται να αντιμετωπίσουν μια σκληρή και συνάμα ενοχλητική πραγματικότητα, ότι η ειρήνη, η ασφάλεια και η δημοκρατική σταθερότητα στην Ευρώπη δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται θέσφατα. Τέσσερις είναι οι θεμελιώδεις στρατηγικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν:
- η αναδυόμενη ρωσική ισχύς,
- η διαβρωμένη σταθερότητα στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, Μεσόγειο και Β. Αφρική,
- η αποδυναμωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα τώρα μετά την υπερψήφιση για απόσχιση της Βρετανίας και
- οι ασταθείς ηγεσίες της Αμερικής και της Ευρώπης, που απειλούν το σύνολο της κοινότητας, και κατ' επέκταση την παγκόσμια ασφάλεια.
Το ΝΑΤΟ χρειάζεται περισσότερο από ποτέ μια αποφασιστική πολιτική ηγεσία που να έχει την ικανότητα να υποστηρίξει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική, ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία ισχύος και οι σκοποί της Συμμαχίας. Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ πρέπει να συμφωνήσουν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ για μια φιλόδοξη δέσμη μέτρων με σκοπό την ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Ρωσία, τη σταθεροποίηση και ενίσχυση της στρατιωτικής ικανότητας της Συμμαχίας κατά τα επόμενα έτη στην περιοχή της Νοτιοανατολικής και ευρύτερης Μεσογείου. Τα έθνη του ΝΑΤΟ πρέπει να διασφαλίσουν, όπως έκαναν κατά την ίδρυση του το 1949, την προστασία και την υπεράσπιση της Ευρώπης με κανόνες διεθνούς τάξης και δικαίου βασισμένους στις προκλήσεις του παρόντος χρόνου.
Απειλές και προκλήσεις
Συνοπτικά έχουμε την ανατολική πρόκληση που ο Ρώσος Πρόεδρος, Vladimir Putin (ΦΩΤ.), με ρεαλισμό δημιούργησε με τη μαζική έξοδο της Ρωσίας προς τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Επίσης τις βάναυσες τρομοκρατικές επιθέσεις στις δυτικές κοινωνίες και οπουδήποτε αλλού. Ωστόσο υφίστανται και οι απειλές για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και τον ευρωπαϊκό διχασμό που δημιουργούν κυρίως οι λαϊκίστικες και αποσχιστικές κυβερνήσεις εκμεταλλευόμενες το μεταναστευτικό πρόβλημα, οι οποίες δεν θα πρέπει να αξιολογηθούν ξεχωριστά η μια από την άλλη. Βέβαια αυτός ο συνδυασμός μπορεί να είναι τρομακτικός. Αλλά ο φόβος δεν είναι η απάντηση. Στη Βαρσοβία, οι ηγέτες της Συμμαχίας πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις με τολμηρές νέες πρωτοβουλίες που να απαλλάξουν τους φόβους των πληθυσμών τους.
Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να κλιμακώσει αλλά να προσπαθήσει να επιτύχει σημαντικές βελτιώσεις στις σχέσεις ΝΑΤΟ - Ρωσίας σε ένα περιβάλλον όπου οι κίνδυνοι μιας επίθεσης να μειωθούν στο ελάχιστο. Η ενίσχυση της αποτροπής των συμμάχων του ΝΑΤΟ στην κεντρική Ευρώπη απαιτεί μέτρα στα ανατολικά σύνορα κατά μήκος της περιφέρειας της Ρωσίας στη Γεωργία, τη Μολδαβία και ιδιαίτερα στην Ουκρανία. Με άλλα λόγια, η αποτροπή της Κεντρικής Ευρώπης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πολιτική του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, τη Μολδαβία και τη Γεωργία.
Τζιχάντ στη Μεσόγειο;
Η Αίγυπτος, η Λιβύη, η Συρία και άλλες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και της Βορείου Αφρικής έχουν επηρεαστεί από δυνάμεις ισλαμιστών και αυτό δεν αποτελεί καλό οιωνό για τις θαλάσσιες μεταφορές στην περιοχή. Μάλιστα τώρα που διαβάζονται αυτές οι γραμμές, μονάδες των ευρωπαϊκών και των διεθνών δυνάμεων προσπαθούν να εντοπίσουν στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο φορτηγά - πλοία γεμάτα όπλα, που προορίζονται για τους τζιχανιστές στη Λιβύη.
Στο σήμερα, σημειώνουμε τη συνεχή ανάπτυξη των «σύγχρονων Βερβερίνων» στις ακτές της Βόρειας Αφρικής, της Διώρυγας του Σουέζ, της Ερυθράς Θάλασσας και του Κόλπου του Άντεν, αφού αντιμετωπίζουμε και πάλι την επιστροφή της θαλάσσιας τρομοκρατίας με την παρουσία των ισλαμικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων της ISIS και της Al-Qaeda. Οι ιστορικές αναλογίες είναι προσεκτικές και αποφεύγω να κάνω άμεσες συγκρίσεις μεταξύ της αυξανόμενης θαλάσσιας τρομοκρατίας. Απλά αναφέρθηκα στη Μπαρμπαριά, με σκοπό την αφύπνιση των ναυτικών ενστίκτων της περιοχής. Να δώσω την απαιτούμενη έμφαση στην ελευθερία της ναυσιπλοΐας στις Θάλασσες με σκοπό να πιεσθεί το ΝΑΤΟ από την ελληνική αντιπροσωπεία, όχι μόνο για κοινές περιπολίες, αλλά να προχωρήσει σε εμπάργκο όπλων κατά της Σαουδικής Αραβίας, που υποστηρίζει ομάδες τζιχαντιστών που είναι υπεύθυνες στην αποσταθεροποίηση της Ε.Ε. και των νότιων γειτονικών χωρών.
Ο «ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ» ΤΩΝ «ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΒΕΡΒΕΡΙΝΩΝ»
Συμπεράσματα
- Σημαντική για τα ελληνικά συμφέροντα θα είναι η «Προβολή σταθερότητας» από πλευράς ΝΑΤΟ στη νότια πτέρυγα. Η Συμμαχία χρειάζεται να αναζωογονηθεί και να προτείνει μια στρατηγική «ολοκληρωμένης υποστήριξης».
- Το ΝΑΤΟ είχε σημαντική συμμετοχή στο νότιο τομέα, για παράδειγμα: η ISAF στο Αφγανιστάν, η επιχείρηση Unified Protector στη Λιβύη, η επιχείρηση Active Endeavor στη Μεσόγειο, η επιχείρηση Ocean Shield στις ακτές της Σομαλίας, τις εκπαιδευτικές αποστολές στο Ιράκ, την πυραυλική άμυνα στην Τουρκία και σε άλλες νότιες περιοχές της Συμμαχίας. Αλλά ακόμα δεν έχει μια συνεκτική συμφωνημένη στρατηγική για τη νότια πτέρυγα.
- Η μεταναστευτική κρίση και οι υποκινημένες από τον ISIS τρομοκρατικές επιθέσεις χρειάζεται να γίνει είναι κύριο μέλημά της Συμμαχίας.
- Οι συγκρούσεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν έχουν δημιουργήσει μια έλλειψη προθυμίας για μια εκ νέου συμμετοχή μεγάλου αριθμού στρατιωτικών επίγειων δυνάμεων στις επιχειρήσεις σταθεροποίησης της Μέσης Ανατολής και Β. Αφρικής.
- Η υποστήριξη της ευρωπαϊκής επιχείρησης Sophia στην Κεντρική Μεσόγειο αλλά και της ναυτικής επιχείρησης στο Αιγαίο είναι επιβεβλημένη.
- Η Ελλάδα πρέπει να επιμείνει στην ανάπτυξη μιας συνεκτικής στρατηγικής όπου να αναγνωρίζονται οι πολλαπλές προκλήσεις που προέρχονται από τη νότια πτέρυγα και να πλέξει μαζί με τους Συμμάχους μια συνεπή προσέγγιση για να επιτύχουμε ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός.
Αναμένεται να επιτευχθεί μια σημαντική πρόοδος στο επόμενο διήμερο, στη σύνοδο κορυφής της Βαρσοβίας. Βέβαια οι ανάγκες και οι στρατηγικές θα ολοκληρωθούν τα επόμενα χρόνια, ωστόσο χρειάζεται να ενισχύσουμε τον ρόλο μας στη Συμμαχία, που είναι ένα σημαντικό διεθνές όργανο για την παγκόσμια σταθερότητα.
(Φωτ.: Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Πάνος Καμμένος, μαζί με το γενικό γραμματέα του NATO, Jens Stoltenberg. Η Ελλάδα πρέπει να επιμείνει στην ανάπτυξη μιας συνεκτικής στρατηγικής όπου να αναγνωρίζονται οι πολλαπλές προκλήσεις που προέρχονται από τη νότια πτέρυγα και να πλέξει μαζί με τους Συμμάχους μια συνεπή προσέγγιση για να επιτύχουμε ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός.)
* Ο κ. Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Υποναύαρχος ΠΝ ε.α.
Διαβάστε ακόμα:
- Συνάντηση Τσίπρα-Ομπάμα, στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ
