Του Αλέξανδρου Δρίβα*
Οι περιφερειακές εκλογές της Γερμανίας, αποτελούν μια πολύ σημαντική εξέλιξη τόσο για τη Γερμανία, όσο και για την Ευρώπη και βέβαια, για την Ελλάδα. Τα αποτελέσματα των περιφερειακών εκλογών της Γερμανίας, δεν συνιστούν (δυστυχώς) μόνο μια εκλογική ήττα για την Άνγκελα Μέρκελ αλλά πολλαπλές και πολύπτυχες ήττες που σηματοδοτούν μια ακόμη επικίνδυνη στροφή του Βερολίνου που αναπόφευκτα, επηρεάζει όλο το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, του οποίου το μέλλον τίθεται εν αμφιβόλω για πρώτη φορά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η γερμανική υποχωρητικότητα που γίνεται με το μαρτύριο της σταγόνας.
Το Βερολίνο, από τις αρχές της τελευταίας δεκαετίας του 20ου αιώνα προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τα οφέλη του Ψυχρού Πολέμου (ως Δυτική Γερμανία) και να γίνει η χώρα που θα καθόριζε το ευρωπαϊκό μέλλον. Το μεγάλο στρατηγικό λάθος της Γερμανίας, ήταν για άλλη μια φορά (ιστορικά) η μονοδιάστατη πρόσληψη των διεθνών εξελίξεων. Η «άνθιση» του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε διεθνή κλίμακα, δημιούργησε στη γερμανική ελίτ την εντύπωση (κυρίως στην εποχή Μέρκελ) πως η Γερμανία θα μπορούσε σε συνδυασμό με τη βιομηχανική της δύναμη, να κάνει την Ευρώπη μια περιφέρεια του Βερολίνου, τόσο σε οικονομικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Το παράλληλο στρατηγικό ολίσθημα που ακολούθησε την παραπάνω «οικονομικοποιημένη» αντίληψη, ήταν η άνευ σχεδιασμού διεύρυνση της Ε.Ε που δημιούργησε μια ασύμμετρη, ασύμφωνη και αντιφατική Ε.Ε.
Η Γερμανία, δεν είναι η μοναδική υπεύθυνη για ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη, είναι όμως η πρώτη υπεύθυνη. Η πολιτική παρουσία της Γαλλίας, (της άλλης μεγάλης ευρωπαϊκής δύναμης) όλα αυτά τα χρόνια, ήταν συνυπεύθυνη, καθώς και των κρατών-μελών, που δεν αντιλήφθηκαν οτι συμμετείχαν συνειδητά σε ένα οικοδόμημα που είχε λίγες πιθανότητες να μην εξελιχθεί σε «Βαβέλ». Οι ΗΠΑ είχαν διαμηνύσει αρκετές φορές από την κρίση χρέους και την αρχή της αστάθειας της Ευρωζώνης, πως πρέπει να λάβει χώρα μια συνολική λύση η οποία θα σταθεροποιούσε την Ευρώπη, σε μια περίοδο που τόσο η Ανατολική Ασία, οι σχέσεις Δύσης-Ρωσίας και οι αραβικοί αναβρασμοί, έρχονταν πάλι στο προσκήνιο, αυτή τη φορά, σε ένα άλλο, πολύ πιο ρευστό διεθνές σύστημα. Η γερμανική αδράνεια στο κομμάτι που αφορούσε τα ζητήματα που συντελούσαν στους τριγμούς της ΕΖ, συνεχίστηκε στο ζήτημα της Ουκρανίας και στη θολή αντίληψη του Βερολίνου για το ποιές πρέπει να είναι οι σχέσεις Ε.Ε με τη Ρωσία. Η μεταναστευτική κρίση, συνέπεσε τελικά μαζί με τα παραπάνω ενώ προστέθηκε και το Brexit στην ατζέντα της πολύπαθης Ε.Ε.
Το Βερολίνο, προκειμένου να διατηρήσει το κοινωνικό του κράτος και να διασώσει τις χρηματοπιστωτικές μαύρες τρύπες, εξάντλησε οικονομικά το Νότο, ο οποίος τώρα, είναι ο γεωπολιτικά απαραίτητος χώρος. Η μονήρης στρατηγική Βερολίνου-Βρυξελλών, συμπαρασύρει το αντιστρόφως ανάλογο «μοίρασμα» των ζημιών, χωρίς να έχουν μοιραστεί...οφέλη!
Η Γερμανία ωστόσο, υπέπεσε σε ένα ακόμη σφάλμα, το οποίο ξεκίνησε πολιτικά να πληρώνει η κυβέρνηση Μέρκελ με τις περιφερειακές εκλογές της 13ης Μαρτίου. Οι σχέσεις Γερμανίας-Τουρκίας και ακολούθως, Ε.Ε-Τουρκίας και ο συνδυασμός αυτών με το μεταναστευτικό, άφησε απότοκο ένα πιθανό deja vu άλλων, πολύ επικίνδυνων εποχών. Την άνοδο του AfD. Το ΑfD, στη Γερμανία, έχει (τηρουμένων των αναλογιών και συγκριτικά) πολύ μεγαλύτερη ισχύ και επιρροή από το αντίστοιχο της Λεπέν στη Γαλλία. Το γερμανικό κόμμα, είχε 18% ποσοστό απήχησης-αποδοχής στη νεολαία, πριν καν εμφανιστεί στην Ευρώπη το μεταναστευτικό. Όλα αυτά, σε μια περίοδο οικονομικής ακμής της Γερμανίας. Τα μέτωπα για το Βερολίνο, μοιάζουν ατελείωτα και σε υφή, εξόχως διλημματικά. Ο Κύριος Σόϊμπλε και η Καγκελάριος, κατανοούν με επώδυνο τρόπο (και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη) πως οι μονομέρειες και οι χωρίς ευελιξία στρατηγικοί σχεδιασμοί που λάμβαναν χώρα σε άλλες εποχές, δεν μπορούν να λάβουν χώρα σήμερα, που η συνεργασία είναι απαραίτητη.
Τι έρχεται για την Ελλάδα;
Η έλλειψη διορατικότητας της ελληνικής πολιτικής ζωής, ακολουθείται από την διοικητική ανικανότητα. Πέραν της δεινής διαπραγματευτικής θέσης της χώρας μας από το 2009, οι Έλληνες κυβερνώντες, έδειξαν να μην καταλαβαίνουν την εξέλιξη της ελληνικής και ευρωπαϊκής περίπτωσης αλλά και που αυτές, αναπόφευκτα τέμονταν. Η σημερινή κυβέρνηση, ακολούθησε το δόγμα «να έχουμε καλή σχέση με την Καγκελάριο». Όλο το μεταναστευτικό ζήτημα και η έξαρσή του τους τελευταίους 3 μήνες, στηρίχθηκε όχι σε κάποια ελληνική θέση και υπεράσπισή της, αλλά στο αν θα κερδίσει η Καγκελάριος τις περιφερειακές εκλογές. Το AfD, εκπροσωπείται στα μισά γερμανικά κρατίδια πλέον. Η δυναμική του, πιθανόν να εκτοξευθεί άμεσα, καθώς αναμένεται μια κακή «ευρωπαϊκή» συμφωνία με την Τουρκία αλλά και οι καλές κλιματικές συνθήκες των μηνών που έρχονται, πρόκειται να αυξήσουν τις ροές μεταναστών και προσφύγων.
Τι απαιτεί η μείωση της ισχύος του ΑfD από πλευράς Μέρκελ; Την αφοσίωση της Μέρκελ σε πολλά ακραία αιτήματα αυτού, προκειμένου να δείξει η πρώτη στον γερμανικό λαό, πως το ακραίο κόμμα, είναι περιττό στην πολιτική ζωή της Γερμανίας. Η ελληνική κυβέρνηση, θα χάσει την όψιμη γερμανική στήριξη στο θέμα της αξιολόγησης ή/και στο ζήτημα των «ανοικτών» ή «κλειστών» συνόρων. Η μόνη ελπίδα να μπορέσει η Ελλάδα να έχει όφελος, είναι να γίνει η Γερμανία το ίδιο αδιάλλακτη στα αιτήματα της Τουρκίας προς αυτήν και την Ε.Ε. Βέβαια, το ολέθριο σφάλμα της Μέρκελ, ήταν να στηρίξει προεκλογικά τον Ερντογάν, πιστεύοντας έτσι οτι εκείνος θα είναι διαλλακτικός στο μεταναστευτικό. Το Βερολίνο, ήταν άκαμπτο εκεί που δεν έπρεπε να είναι (σε εταίρους όπως η Ελλάδα) και διαλλακτικό/κατευναστικό εκεί που θα έπρεπε να υπερασπίζεται με ζέση τα ευρωπαϊκά συμφέροντα (βλ. Τουρκία).
Η Κυριακή... και 13 που φέρνει πλέον στο νου τρομακτικά σενάρια.
Η άνοδος της ακροδεξιάς στη Βόρεια (και στην Κεντρική) Ευρώπη, αυξάνεται σταθερά εδώ και μια περίπου δεκαετία. Η ακροδεξιά, δεν είναι πλέον τάση, δεν συνδέεται (αποδεδειγμένα πλέον) μόνο με την οικονομική εξαθλίωση και εμφανίζεται σε χώρες που διέθεταν μεγάλη ισχύ αφομοίωσης αλλοδαπών, ισχυρό κοινωνικό κράτος και πρόσβαση σε ποιοτικές παροχές. Η ξενοφοβία πλέον, έχει μπει ξανά για τα καλά στη Γερμανία η οποία σε ενδεχόμενο πανικό υποχωρητικότητας (ήτοι ματαίωσης των αρχικών οικονομικών και πολιτικών της στόχων εντός και εκτός Ε.Ε) μπορεί να βρει ελκυστικά, επικίνδυνα αφηγήματα που έπνιξαν στο αίμα την Γηραιά Ήπειρο μέσα σε τριάντα χρόνια.
Μια αδύναμη –πολιτικά- κυβέρνηση της Γερμανίας, που έχει μπροστά της πλέον τις ομοσπονδιακές εκλογές, με μια Καγκελάριο η οποία ανοίγει πλέον και άλλο ένα μέτωπο (γι' αυτή πιο σοβαρό, καθώς αφορά το πολιτικό της μέλλον) καθιστά απρόβλεπτες όλες τις εξελίξεις. Το ζήτημα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, το Βrexit, το μεταναστευτικό/προσφυγικό αλλά και η πολυπόθητη συνολική λύση των ζητημάτων που αφορούν την ΕΖ και το οικονομικό μέλλον των κρατών-μελών της Ε.Ε, θα προσλαμβάνονται από την κυβέρνηση Μέρκελ με –αναπόφευκτα- έχοντας σαν βασική παράμετρο την δυναμική άνοδο του ΑfD. Καθοριστικό ρόλο στη μάχη μεταξύ Μέρκελ και ΑfD, αναμένεται να έχει ο ο αντι-Καγκελάριος Γκάμπριελ ο οποίος φαίνεται να είναι ο πιο συνετός πολιτικός της γερμανικής πολιτικής ζωής και καλείται να αποδείξει οτι μπορεί να είναι η σοβαρή εναλλακτική λύση τόσο στα γερμανικά, όσο και στα ευρωπαϊκά πράγματα των επόμενων ετών.
* Ο κ. Αλέξανδρος Δρίβας είναι Υποψήφιος Διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Παν/μιο Πελοποννήσου - συντονιστής στο Παρατηρητήριο Ανατολικής Μεσογείου στον Τομέα Ρωσίας Ευρασίας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΤΟ.ΡΕ.ΝΕ).
