Του Νίκου Μελέτη
Προσπάθειες για προώθηση μορφής «διπλής ονομασίας» για την ΠΓΔΜ είναι σε εξέλιξη, καθώς η ήπια εικόνα που εκπέμπει η νέα σκοπιανή κυβέρνηση, διευκολύνει τους παράγοντες εκείνους που θέλουν να παρακάμψουν τις ελληνικές ενστάσεις για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε., χωρίς την προηγούμενη επίλυση του θέματος της ονομασίας. Οι πραγματικές προθέσεις της νέας σκοπιανής κυβέρνησης θα διερευνηθούν πάντως στην πρώτη επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει πιθανότατα την ερχόμενη εβδομάδα ο ΥΠΕΞ της ΠΓΔΜ Ν. Δημητρόφ στην Αθήνα για συνομιλίες με τον Ν. Κοτζιά.
Ο Ζ. Ζάεφ επισκέπτεται αύριο την έδρα της Συμμαχίας με βασικό στόχο να δώσει μήνυμα αλλαγής κλίματος και στάσης εκ μέρους της ΠΓΔΜ, ώστε να προωθήσει την θέση για παράκαμψη της απόφασης του Βουκουρεστίου και ένταξη στο ΝΑΤΟ έστω και με την προσωρινή ονομασία «FYROM».
Σύμφωνα με πληροφορίες ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτενμπεργκ απαντώντας στην πρόσκληση που του απηύθυνε ο νέος σκοπιανός πρόεδρος Ζ. Ζάεφ για να επισκεφθεί τα Σκόπια παρέπεμψε στην απόφαση του Βουκουρεστίου του 2008, όπως επιβεβαιώθηκε και από τις Συνόδους Κορυφής που ακολούθησαν, βάσει της οποίας η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ θα γίνει μετά την επίτευξη λύσης στο θέμα της ονομασίας.
Η πρόταση Ζάεφ αυτή προς το παρόν δεν γίνεται αποδεκτή καθώς όχι μόνο έρχεται σε αντίθεση με το consensus που επιτεύχθηκε στο Βουκουρέστι, αλλά γιατί θα αποτελούσε το μέσο για την ντε φάκτο επιβολή της διπλής ονομασίας, όπου τελικά μόνο η Ελλάδα και οι διεθνείς οργανισμοί στους οποίους έχει δικαίωμα βέτο η Ελλάδα θα υιοθετούσαν την προσωρινή ονομασία σε μόνιμη πλέον βάση και για όλες τις άλλες χρήσεις θα κατοχυρώνονταν η συνταγματική ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Όμως το γεγονός ότι τουλάχιστον σε αυτή την φάση δεν γίνεται αποδεκτή η πρόταση Ζάεφ, δεν σημαίνει ότι από το φθινόπωρο και μετά δεν θα κλιμακωθεί η πίεση όχι μόνο στο ΝΑΤΟ αλλά και στην Ε.Ε. προκειμένου να γίνει αποδεκτή η συνέχιση των ευρωατλαντικών σχέσεων της χωράς αυτής με το προσωρινό όνομα. Κάτι που θα αποδυναμώσει πλήρως κάθε κίνητρο που πιθανόν υπάρχει στη γειτονική χώρα για συνέχιση των διαπραγματεύσεων για το όνομα.
Στο Βουκουρέστι η αμερικανική πλευρά προωθούσε παρασκηνιακά την φόρμουλα την οποία σήμερα υποστηρίζει ο κ. Ζάεφ, αλλά η άρνηση του Ν. Γκρουέφσκι να αποδεχθεί την ένταξη στο ΝΑΤΟ με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», διευκόλυνε τους ελληνικής χειρισμούς και με την στήριξη του γάλου προέδρου Ν. Σαρκοζί, η κυβέρνηση Καραμανλή πέτυχε την θετική απόφαση της Συνόδου Κορυφής.
Ήδη τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στην Ευρώπη ,υπάρχει ένα διάχυτο κλίμα στήριξης της ΠΓΔΜ και ανταμοιβής της προσπάθειας ομαλοποίησης της πολιτικής κατάστασης της χώρας, με την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε, πολύ περισσότερο μάλιστα όσο είναι εμφανής η προσπάθεια της Μόσχας για διατήρηση της επιρροής στα Βαλκάνια μέσω και της ΠΓΔΜ.
Στην πρώτη μεγάλη συνέντευξη τύπου ο Ζ. Ζάεφ παρουσίασε αυτή την στρατηγική της Διπλής Ονομασίας: «Ελπίζω ειλικρινά και μιλώ ανοιχτά ότι θα δημιουργήσουμε το κατάλληλο θετικό κλίμα, ώστε ο νότιος γείτονας, η φίλη Ελλάδα, να μας κατανοήσει και να μας βοηθήσει, να άρει το βέτο και η “Μακεδονία” να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ υπό την προσωρινή ονομασία που έχουμε (σ.σ. FYROM). Για το όνομα θα μιλήσουμε στην πορεία προς την ΕΕ. Η Ελλάδα μπορεί να μας μπλοκάρει 35 φορές, σε κάθε κεφάλαιο, περιλαμβανομένης μίας 36ης φοράς, όταν θα αποφασίζεται η πλήρης ένταξή μας. Αυτό ζητάμε από τον νότιο γείτονα ως βοήθεια».
Σε ό,τι αφορά την Ε.Ε., την ιδέα αυτή, της έναρξης δηλαδή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με άρση εκ μέρους της Ελλάδας του όρου για προηγούμενη επίλυση του θέματος της ονομασίας και «μετακίνηση» χρονικά του βέτο, όταν και όποτε έρθει η στιγμή της απόφασης για ένταξη της ΠΓΔΜ, έχει ήδη βολιδοσκοπηθεί η Αθήνα από τον επίτροπο αρμόδιο για την διεύρυνση Γ. Χάαν. Είναι σαφές ότι εάν ο όρος για λύση του θέματος της ονομασίας μετατεθεί στην χρονική στιγμή της απόφασης της Ε.Ε. για ένταξη της ΠΓΔΜ, η πίεση προς την Ελλάδα θα είναι τρομακτική, καθώς θα έχει προηγηθεί μια μακρά πορεία υλοποίησης μεταρρυθμίσεων και προσαρμογών μέσω της διαπραγμάτευσης των 35 Κεφαλαίων και δεν θα μπορεί να ανακοπεί η πορεία ένταξης στην Ε.Ε., χωρίς τεράστιο πολιτικό κόστος για την Ελλάδα.
Η εκλογή Ζάεφ στα Σκόπια δημιούργησε προσδοκίες και στην Ελλάδα για διαφορετική προσέγγιση στο θέμα της ονομασίας που έτσι θα προσέφερε ευκαιρίες για επίλυση του. Βεβαίως αρκετές δηλώσεις του προβλήθηκαν «μισές», στην Αθήνα.
Ο νέος σκοπιανός πρωθυπουργός αποδοκίμασε τα κακόγουστα και πανάκριβα Μνημεία με τα οποία γέμισε τις πλατείες και τις γέφυρες των Σκοπίων ο Ν. Γκρουεφκσι για να τονώσει τον «μακεδονικό φρόνημα», αλλά διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται να τα αποσύρει καθώς το… κόστος θα είναι μεγάλο. Ο κ. Ζάεφ μάλιστα δεν αποδοκίμασε την ουσία του «εξαρχαϊσμού» που επιχειρήθηκε από τον Ν. Γκρούεφσκι, αλλά όπως είπε θα αποφύγει τέτοιες προβοκάτσιες, που προκαλούν τους γείτονες στους οποίους ο ίδιος θα απευθυνθεί για βοήθεια.
Στο νέο αυτό σκηνικό που διαμορφώνεται στο Σκοπιανό, η διατήρηση της διαδικασίας κάποιων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, σε συνδυασμό με την ήπια ρητορική του Ζ. Ζάεφ, ενδέχεται να ερμηνευθούν λανθασμένα από τον διεθνή παράγοντα, ως βήματα ομαλοποίησης των σχέσεων και εξάλειψης των κινδύνων από αλυτρωτισμούς όπως αυτός που εκφράζεται από την επιμονή στο όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
