(Φωτ. Ο Πρόεδρος της πΓΔΜ, Gjorge Ivanov (δεξιά) αναθέτει στον ηγέτη του VMRO DPMNE, Nikola Gruevski (αριστερά) εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, στις 9 Ιανουαρίου 2017. Photo by Senada Ibraimova/Anadolu Agency/Getty Images)
Σε συμπληγάδες πιέσεων βρίσκονται τα Σκόπια, καθώς ενώ η πολιτική κρίση στην χώρα δεν έχει τέλος, μετά την Αλβανία και η Σερβία προβαίνει σε επίδειξη δύναμης εναντίον των Σκοπίων, με «εργαλείο» μάλιστα το θέμα της ονομασίας.
Ο ανοικτός εκβιασμός του Αλβανικού παράγοντα που απαιτεί ικανοποίηση συγκεκριμένης πλατφόρμας αιτημάτων προκειμένου να συναινέσει στην συγκρότηση κυβέρνησης στην πΓΔΜ, η διαρκής απειλή από το γειτονικό Κόσσοβο, τα προβλήματα με την Βουλγαρία και τώρα η ένταση στις σχέσεις με τον τελευταίο «σύμμαχο» στην περιοχή, σε συνδυασμό με την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης, δημιουργούν συνθήκες αποσταθεροποίησης στην γειτονική χώρα.
Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι τόσο το αλβανικό στοιχείο, όσο και το Βελιγράδι, για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετικές αφετηρίες, χρησιμοποιούν το θέμα της ονομασίας για να πιέσουν τα Σκόπια, δημιουργώντας προϋποθέσεις για αντιμετώπιση του προβλήματος εφόσον αντιληφθεί η ηγεσία της γειτονικής χώρας ότι η επίλυση της διαφοράς για το όνομα αποτελεί την μοναδική λύση που θα διασφαλίσει την σταθερότητα και επιβίωση της χώρας.
Αφορμή για την αντιπαράθεση μεταξύ των δυο χωρών έδωσε η απόφαση του Βελιγραδίου να αλλάξει τις πινακίδες στον δρόμο που οδηγεί στα σύνορα με την πΓΔΜ αλλά και στα διόδια που εκδίδονται στα σύνορα, και αντί του «Δημοκρατία της Μακεδονίας» να χρησιμοποιεί πλέον την προσωρινή ονομασία FYROM.
Η αντιπαράθεση μεταξύ Βελιγραδίου και Σκοπίων σοβούσε εδώ και μήνες με αφορμή την σπουδή που έδειξε η πΓΔΜ να υποστηρίξει την ένταξη του Κοσσόβου σε διεθνείς οργανισμούς όπως η UNESCO, κάτι που επέβαλε όχι μόνο ο διεθνής παράγοντας αλλά και η πίεση που ασκήθηκε από το Αλβανικό στοιχείο που μάλιστα μέσω του κόμματος DUI στήριζε τον κυβερνητικό συνασπισμό με το VMRO-DPMNE του Ν. Γκρούεφσκι.
Για την Σερβία, που ήταν από τις πρώτες χώρες, παρά τις άριστες σχέσεις με την Ελλάδα, που είχε αναγνωρίσει την πΓΔΜ με το συνταγματικό όνομα της «Δημοκρατία της Μακεδονίας», οι κινήσεις αυτές των Σκοπίων θεωρήθηκαν ως «πισώπλατη μαχαιριά» και προκάλεσαν οργή στην σημερινή εθνικιστική σερβική ηγεσία.
Ο Υπουργός εξωτερικών της Σερβίας Ιβιτσα Ντατσιτς με δηλώσεις του στις αρχές του χρόνου είχε χαρακτηρίσει μεγάλο λάθος της Σερβίας την αναγνώριση της ΠΓΔΜ με το συνταγματικό όνομα της.
«Η Σερβία έκανε λάθος όταν αναγνώρισε τη χώρα αυτή με το συνταγματικό της όνομα (Δημοκρατία της Μακεδονίας), δεδομένου ότι τα Σκόπια αναγνώρισαν αργότερα το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος. Όλη η Ευρώπη και ο κόσμος χρησιμοποιούν το όνομα πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (FYROM), ενώ εμείς δώσαμε ένα χαστούκι στους αδελφούς μας, τους Έλληνες και τώρα περιμένουμε από εκείνους να μην αναγνωρίσουν το Κόσοβο», δήλωσε ο σέρβος ΥΠΕΞ προσθέτοντας ότι «εμείς αναγνωρίσαμε τη Μακεδονία προσβάλλοντας τους Έλληνες και αυτοί (ενν. τα Σκόπια) ψηφίζουν πάντα υπέρ του Κοσόβου. Θα πρέπει να πω ότι υπήρξαμε ανόητοι. Για να χρησιμοποιήσω έναν μη διπλωματικό όρο».
Στην ίδια συνέντευξη μάλιστα ο κ. Ντατσιτς είχε προειδοποιήσει ότι το Βελιγράδι θα συνεχίσει μεν να χρησιμοποιεί το συνταγματικό όνομα της στις διμερείς σχέσεις, αλλά σε πολυμερές ή διεθνές επίπεδο θα χρησιμοποιεί το όνομα που χρησιμοποιεί η Ε.Ε. και ο ΟΗΕ, δηλαδή το FYROM
Το ΥΠΕΞ της πΓΔΜ αντέδρασε στην κίνηση του Βελιγραδίου και με διαβήματα του ζήτησε την «διόρθωση» της ονομασίας της χώρας στις πινακίδες στα σύνορα με την Σερβία. Σε ανακοίνωσή του το ΥΠΕΞ της πΓΔΜ, αναφέρει ότι η χρήση του FYROM «έρχεται σε αντίθεση με τις συναφθείσες διπλωματικές σχέσεις μεταξύ της “Δημοκρατίας της Μακεδονίας” και της Σερβίας» και ότι θα πρέπει αυτή η «πρόκληση που προσβάλλει τα συναισθήματα των πολιτών της “Δημοκρατίας της Μακεδονίας” δεν αντικατοπτρίζει τις σχέσεις καλής γειτονίας. Είναι ακατάλληλο και επαίσχυντο, να κατονομαζόμαστε από γείτονες με προσβλητικό τρόπο».
Ο σέρβος ΥΠΕΞ Ι. Ντατσιτς χαρακτήρισε «παραλογή» την απαίτηση των Σκοπίων και με ειρωνικό τρόπο μάλιστα τόνισε ότι εάν θεωρεί η σκοπιανή κυβέρνηση ότι είναι προσβολή να αναφέρεται η χώρα με το FYROM τότε «γιατί δεν αποχωρεί από τον ΟΗΕ, από τον ΟΑΣΕ από το Συμβούλιο της Ευρώπης και δεν διακόπτουν τις σχέσεις με την Ε.Ε., που χρησιμοποιούν αυτή την ονομασία».
Και ο σέρβος ΥΠΕΞ επανέλαβε ότι πλέον διεθνώς το Βελιγράδι θα χρησιμοποιεί την προσωρινή ονομασία FYROM (η BJRM στα σερβικά) για την πΓΔΜ.
Χθες όμως τα Σκόπια βρέθηκαν στο στόχαστρο και της Σόφιας. Ο απερχόμενος Βούλγαρος πρόεδρος Ρόζεν Πρεβνελιεφ κάλεσε την «Μακεδονία να αποκηρύξει την ιδέα του Μακεδονισμού» και σε δηλώσεις του επεσήμανε ότι μπορεί η «Μακεδονία να γίνει μέλος της Ε.Ε., αλλά στην Ε.Ε. δεν έχει θέση ο Μακεδονισμού». Ο κ. Πρεβνελιεφ εξέφραζε την σκληρή επίσημη γραμμή που απαιτεί πριν από την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της πΓΔΜ με την Ε.Ε. να υπογράψει σύμφωνο φιλίας με την Σόφια που θα αποκηρύσσει τον «Μακεδονισμό» και θα αποδέχεται ουσιαστικά την ύπαρξη της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας στην σημερινή πΓΔΜ.
Ν.Μ.
