Οι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που προσπαθούν αγωνιωδώς να ξεφύγουν από το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν έχουν προκαλέσει κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διχογνωμία για την αντιμετώπιση του ζητήματος έχει προκαλέσει πολλές εντάσεις στο εσωτερικό της, δίχως ωστόσο να βρεθεί η λύση που απαιτείται.
Η ανοιχτή διαφωνία του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι για τις αναφορές του στο προσφυγικό ζήτημα του Αφγανιστάν είναι ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στους κόλπους της Ευρώπης. Ο Σασσόλι εξέφρασε την απογοήτευσή του για τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Εσωτερικών Υποθέσεων, αναφέροντας πως χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποδέχονται Αφγανούς αιτούντες άσυλο, σε αντίθεση με τα κράτη μέλη.
Οι περιπτώσεις της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας, στις οποίες προφανώς αναφέρονταν μεταξύ άλλων ο Σασσόλι, έχουν τη δική τους συμβολική σημασία. Ωστόσο, δεν ανταποκρίνονται στο βασικό ζήτημα, στο οποίο χώρες, όπως η Ελλάδα αναλαμβάνουν πολύ μεγαλύτερη ευθύνη από ό,τι της αναλογεί, όσο συνεχίζεται να μην υπάρχει οργανωμένος και δίκαιος διαμοιρασμός των προσφύγων σε όλες τις χώρες.
Δεν υπάρχει ακόμα στην Ευρώπη ρεύμα που να επιβάλει ό,τι χρειάζεται να γίνει με το προσφυγικό ζήτημα. Ακόμα και σε χώρες που όπως η Γερμανία, που διαθέτει ίσως την πλέον προηγμένη μεταναστευτική πολιτική, ήδη έχουν ακουστεί φωνές από τις περιφέρειες εναντίον της κατανομής προσφύγων από το Αφγανιστάν, στο μέγεθος που χρειάζεται.
Αν εξαιρέσει κανείς ίσως την υποψήφια για την καγκελαρία των Πρασίνων Αναλένα Μπέρμποκ, που μίλησε για την υποδοχή 50.000 Αφγανών προσφύγων από τη Γερμανία, το ζήτημα του Αφγανιστάν παραμένει στο περιθώριο του προεκλογικού αγώνα, καθώς το πολιτικό σύστημα δεν προσφέρει επαρκείς λύσεις.
Στον ίδιο τόνο κινούνταν και η παρέμβαση του καγκελαρίου της Αυστρίας, Σεμπάστιαν Κουρτς ο οποίος αντιτάχθηκε στην υποδοχή Αφγανών προσφύγων μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν. Ο Κουρτς πρότεινε να δεχθούν οι γειτονικές χώρες τους πρόσφυγες, προσθέτοντας ότι Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν έχουν δεχθεί αντίστοιχα μόνον 14 και 13 Αφγανούς πρόσφυγες.
Η παρέμβαση του Εμανουέλ Μακρόν, η οποία προκάλεσε αντιδράσεις στο εσωτερικό της Ευρώπης, ήταν αντιπροσωπευτική της στάσης που έχει επικρατήσει στην Ευρώπη για να «αντιμετωπιστεί και να προστατευθεί από το κύμα προσφύγων» από το Αφγανιστάν, όπως ανέφερε ο Γάλλος πρόεδρος.
Ουσιαστικά, το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ αποφάσισε να στηριχθεί στις γειτονικές χώρες του Αφγανιστάν για να δεχθούν πρόσφυγες σε μία προσπάθεια να εκτρέψουν τις προσφυγικές ροές που έχουν προκύψει από την προσπάθεια εγκαθίδρυσης του ταλιμπανικού καθεστώτος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σκέφτεται να διοχετεύσει περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ, ώστε να πείσει τις γειτονικές χώρες να δεχθούν τον προσφυγικό πληθυσμό, δίχως επιτυχία προς το παρόν. Καμία δεν φαίνεται διατεθειμένη να δεχθεί πρόσφυγες στο έδαφός της. Οι σχέσεις άλλωστε με το Ιράν είναι τεταμένες, λόγω του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.
Πριν από τις απροσδόκητες εξελίξεις στο Αφγανιστάν, στην Ευρώπη επικρατούσε η δυσαρέσκεια για την αναξιοπιστία του Πακιστάν καθώς και την κατάφωρη παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Σε μία εβδομάδα ωστόσο, οι Υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Μεγάλης Βρετανίας επισκέφτηκαν την πρωτεύουσα του Πακιστάν, υποσχόμενοι άμεση οικονομική ενίσχυση ώστε να ανταποκριθεί στην «ανθρωπιστική κρίση», σύμφωνα με το Politico.
Ουσιαστικά, οι Ευρωπαίοι εκτίμησαν τη συμβολή του Ισλαμαμπάντ στην απομάκρυνση των διπλωματών και των Αφγανών με τους οποίους είχαν συνεργαστεί. Η σημασία άλλωστε του ζητήματος διεφάνη και από την προσωπική παρέμβαση της Άνγκελα Μέρκελ πως θα πρέπει να συνομιλήσουν και να συνεργαστούν ακόμα και με τους Ταλιμπάν για την απομάκρυνση όσων δεν κατάφεραν να φύγουν από το Αφγανιστάν.
Όσο και αν οι προτάσεις να στηριχθούν οι γειτονικές χώρες του Αφγανιστάν, ώστε οι πρόσφυγες να παραμένουν κοντά στην πατρίδα τους και να είναι ευκολότερος ο επαναπατρισμός τους έχουν λογική, το βασικό διακύβευμα παραμένει η κατάληξη των προσφύγων. Άλλωστε τόσο το Πακιστάν, όσο και το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν δέχονται να φιλοξενήσουν πρόσφυγες μόνο για ένα προσωρινό διάστημα, έως ότου βρεθεί ο τελικός προορισμός τους.
