Του Δρ. Γεώργιου Χρυσοχού*
Παρόλο που το τέλος του Ψυχρού Πολέμου συνοδεύτηκε από πεποιθήσεις για εξάλειψη απειλών ασφάλειας τόσο στην Ευρώπη όσο και στην ευρύτερη περιφέρειά της, οι μετέπειτα εξελίξεις, οι γεωπολιτικές αλλαγές, οι μεταβολές στους συσχετισμούς ισχύος και οι κοινωνικοί μετασχηματισμοί των κρατών της περιοχής (όπως η επανάκαμψη της Ρωσίας, η ανάδυση της Κίνας, η Αραβική Άνοιξη και η άνοδος του ισλαμικού φονταμενταλισμού), αποκαθήλωσαν τις εν λόγω ελπίδες και πεποιθήσεις.
Το νέο περιβάλλον που διαμορφώθηκε παρήγαγε απειλές που αφορούν και επηρεάζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), πολλές εκ των οποίων έχουν επίκεντρο αυτών τη γεωγραφική περιοχή της Ανατολικής (Αν.) Μεσογείου.
Για το λόγο αυτό η Αν. Μεσόγειος αποτελεί ένα κατεξοχήν πεδίο προκλήσεων ασφάλειας, ως έχει αναγνωριστεί τόσο σε επίπεδο ΝΑΤΟ αλλά και σε επίπεδο Ε.Ε., με την εκπόνηση των αντίστοιχων στρατηγικών τους δογμάτων για την περιοχή αυτή. Σε αυτό το πεδίο προκλήσεων ασφαλείας προσδιορίζονται σημαντικές απειλές οι οποίες σε γενικές γραμμές είναι:
α. Οι απειλές ή χρήση βίας από την αμφισβήτηση των δικαιωμάτων (rights) και δικαιοδοσιών (jurisdictions) μεταξύ όμορων κρατών επί των θαλασσίων ζωνών αυτών, με ηχηρό παράδειγμα αυτό των διενέξεων μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας και Κύπρου-Τουρκίας.
β. Το διασυνοριακό οργανωμένο έγκλημα στο οποίο περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, έκνομες δραστηριότητες στη θάλασσα, όπως η παράνομη μετανάστευση και η πειρατεία καθώς και δράση εγκληματικών ομάδων με αντικείμενα την παράνομη διακίνηση προσώπων, όπλων και ναρκωτικών.
γ. Η τρομοκρατία και άλλες παράνομες δραστηριότητες τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα, ενισχυόμενη από το γεγονός της αύξησης του φονταμενταλιστικού ισλαμισμού που ενισχύεται από τον εμφύλιο στη Συρία και τη δράση του Ισλαμικού Χαλιφάτου στην ευρύτερη περιοχή και εκδηλώνεται είτε οργανωμένα υπό στρατιωτικού τύπου επιθέσεις είτε υπό καθεστώς προσβολών μοναχικών λύκων σε γειτονικές χώρες της Μέσης Ανατολής, στην Τουρκία αλλά και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
δ. Η διασπορά όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ), όπως ραδιοβιοχημικών και πυρηνικών υλικών.
ε. Η παραβίαση των αρχών της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και της ειρηνικής χρήσης των θαλασσών, μέσω της άρνησης πρόσβασης σε θαλάσσιες περιοχές και στενά και την παρεμπόδιση των θαλάσσιων γραμμών επικοινωνίας από τη δέσμευση θαλάσσιων περιοχών για στρατιωτικές επιχειρήσεις και ασκήσεις, κάτι στο οποίο ιδιαίτερα η γείτονα Τουρκία φαίνεται να πρωτοστατεί, στο πλαίσιο της αναθεωρητικής της πολιτικής και της τάσης της για προβολής της ως το ισχυρότερο «ναυτικό αφεντικό» της περιοχής.
στ. Και τέλος κίνδυνοι για το θαλάσσιο περιβάλλον μέσω της υπερβολικής και παράνομης εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων (όπως πχ η υπεραλίευση), της μόλυνσης και υποβάθμισης από τον ανθρώπινο παράγοντα καθώς και από φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές.
Έτσι, σε κάθε περίπτωση, στην περιοχή της Αν. Μεσογείου μπορούμε να διακρίνουμε αρκετές πραγματικές ή δυνητικές καταστάσεις ασφαλείας που δύναται επηρεάσουν τη χώρα μας, όπως για παράδειγμα:
- Μια αυξημένου επιπέδου έντασης Ελληνοτουρκική διένεξη στο Αιγαίο, αναφορικά με την αμφισβήτηση από τουρκικής πλευράς των εθνικών μας κυριαρχικών τίτλων καθώς και δικαιωμάτων μας επί των θαλασσίων ζωνών.
- Συγκρουσιακές καταστάσεις υπό τη μορφή θαλάσσιων επεισοδίων αναφορικά με ενεργειακούς ανταγωνισμούς επί υποθαλασσίων κοιτασμάτων, με επίκεντρο την περιοχή από ανατολικά Κρήτης μέχρι και Κύπρο, με αντίστοιχη αμφισβήτηση από την τουρκική πλευρά των ζωνών οικονομικής δικαιοδοσίας Ελλάδος και Κύπρου.
- Τρομοκρατικές ή πειρατικές επιθέσεις, αλλά και περιπτώσεις ένοπλης ληστείας στο θαλάσσιο περιβάλλον που περικλείεται από τα ανοικτά της Λιβύης έως και την Νοτιοανατολική (Ν.Α.) Μεσόγειο, ιδιαίτερα από μέλη του ISIS ή άλλων τρομοκρατικών ομάδων, αλλά και από εξαθλιωμένες ομάδες ανθρώπων - θύματα της συνεχιζόμενης εμφύλιας σύγκρουσης και κατάστασης αστάθειας και οικονομικής δυσπραγίας σε Λιβύη και Συρία.
- Αυξημένα ρεύματα μεταναστευτικών ροών, τα οποία ενέχουν τον κίνδυνο να αποτελέσουν πηγή άνθισης του οργανωμένου εγκλήματος και δημιουργίας θυλάκων τρομοκρατίας στα ευρωπαϊκά κράτη αλλά και στην Ελλάδα, διευκολυνόμενα από μια πιθανή αντίδραση της Τουρκίας για διοχέτευση μεταναστών μέσω του Αιγαίου από τις ακτές της λόγω της απομόνωσης που δέχεται από την Ε.Ε. και τη Δύση εν γένει.
- Περαιτέρω, οι προβληματισμοί για την ασφάλεια στην περιοχή της Αν. Μεσογείου περιλαμβάνουν τη θέση της Τουρκίας ως αναθεωρητική δύναμη στην περιοχή, η οποία και ασκεί μια προκλητική πολιτική ρεύματος παντουρανισμού και πέπλου προστασίας των απανταχού Μουσουλμάνων.
Πέραν των ανωτέρω, στην ατζέντα των θεμάτων ασφάλειας της ευρύτερης περιοχής πρωτοστατούν χρόνια και καίρια φλέγοντα αλληλεπιδρώντα μεταξύ τους ζητήματα όπως: ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, οι συγκρούσεις στον Λίβανο, η δυνητική πολιτική αστάθεια στην Αίγυπτο - αν και το καθεστώς Αλ Σίσι φαίνεται προς το παρόν να επιμένει σταθερά να οδηγήσει τη χώρα εκτός της επιρροής των Αδελφών Μουσουλμάνων - , το διαλυμένο κράτος της Λιβύης, οι συγκρούσεις στην Υεμένη, το Κυπριακό, το Παλαιστινιακό, οι ψυχραμένες, αν όχι τεταμένες, σχέσεις του Ισραήλ με τον αραβικό κόσμο – ιδίως μετά την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ από τις Η.Π.Α. ως πρωτεύουσα του Ισραήλ - καθώς και το Κουρδικό Ζήτημα με τις διαστάσεις που έχει τελευταία λάβει, λόγω της έντονης και βίαιης στρατιωτικής αντίδρασης από τουρκικής και ιρακινής πλευράς κατά των Κούρδων μαχητών.
Σε όλα τα παραπάνω, η ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί επίσης κύριο στοιχείο του μεσογειακού περιβάλλοντος, καθώς περισσότερο από το 65% των εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ευρώπης διέρχεται από τη Μεσόγειο, με το ανατολικό κομμάτι αυτής να διαδραματίζει προεξέχοντα ρόλο, λόγω και της γειτνίασης αυτού με τη διώρυγα του Σουέζ και τη Μέση Ανατολή, αλλά και τη Μαύρη Θάλασσα.
Κατά συνέπεια, ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον στην περιοχή είναι σημαντικό, όχι μόνο για τις χώρες που εισάγουν, αλλά επίσης για τις χώρες-παραγωγούς ενέργειας και τις χώρες μέσω των οποίων γίνεται η διαμετακόμιση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Οι απειλές και οι ευκαιρίες για την Ελλάδα
Έχοντας παρουσιάσει τις δυνητικές αλλά και πραγματικές καταστάσεις ασφαλείας της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου οφείλουμε να παρατηρήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος τα πλέον σύγχρονα ζητήματα ασφαλείας της περιοχής. Τα ζητήματα αυτά, όπως διαμορφώνονται από τις τελευταίες εξελίξεις των τοπικών πρωταγωνιστών και διεθνών δρώντων παρουσιάζουν συνάμα πραγματικές αλλά και εν δυνάμει απειλές και ευκαιρίες για την Ελλάδα. Χωρίς να απαριθμήσουμε εξαντλητικά, μπορούμε να εστιάσουμε στα εξής ζητήματα:
1ον στην Νατοϊκή εξάπλωση στα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, η οποία έχει περιλάβει σε μια διάρκεια οκτώ ετών περίπου - μέχρι και το καλοκαίρι του 2017 - δεκατρία νέα κράτη-μέλη, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες κυρώσεις της Αμερικανικής Γερουσίας κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας αλλά και την αλλαγή της φιλορωσικής στάσης των Σκοπίων. Αυτή η διεύρυνση του ΝΑΤΟ σε συνδυασμό και με τη διεύρυνση της Ε.Ε. στην εν λόγω περιοχή σίγουρα είναι κάτι το οποίο στο πλαίσιο της ειρηνικής γειτονίας και της σταθερότητας στην περιοχή το επιθυμεί η Ελλάδα, πάντα με γνώμονας το εθνικό της συμφέρον και τις πάγιες εθνικές της θέσεις, ιδίως σε ζητήματα κυριαρχίας.
Στο ίδιο πλαίσιο η Ελλάδα παραμένει υποστηρικτής της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, παρόλο που διαφαίνεται μια συνεχής απομάκρυνση της τελευταίας από την ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Είναι προφανές, ότι μια Τουρκία που δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, που έχει στο εσωτερικό της ένα περιβάλλον πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας με υψηλό κίνδυνο για τρομοκρατικά χτυπήματα στην επικράτειά της, αλλά και με μια επιθετική ρητορική κατά της Δύσης και αναθεωρητική πολιτική σε Αν. Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, δεν είναι η Τουρκία που θα ήθελε η Ε.Ε. Παρόλο που κάτι τέτοιο απογοητεύει και την Ελλάδα, η οποία δεν θέλει μια Τουρκία ως αποσταθεροποιητικό παράγοντα στην περιοχή, εντούτοις μπορεί να της δώσει στην ίδια τη δυνατότητα, να θέσει εαυτόν ως το μόνιμο πόλο σταθερότητας στην περιοχή.
Συνεπώς στην παρούσα φάση, υφίστανται οι προοπτικές ώστε η πατρίδα μας να επαυξήσει τις οικονομικές της αλλά και τις αμυντικές της δυνατότητες μέσω των κατάλληλων μηχανισμών που υφίστανται στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, με ισχυρή αιτίαση την υπεράσπιση των ευρωπαϊκών ανατολικών συνόρων σε θάλασσα, αέρα και ξηρά αλλά και των συναφών ευρωπαϊκών συμφερόντων στους τομείς του εμπορίου, των μεταφορών, του τουρισμού, της ενέργειας, της έρευνας και ανάπτυξης αλλά και της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας.
2ον στη συνεχιζόμενη και επαυξανόμενη παρουσία πολεμικών ρωσικών πλοίων στην Ν.Α. Μεσόγειο προς υποστήριξη των ρωσικών συμφερόντων που πηγάζουν από τη βάση Tartus της Συρίας, η οποία δύναται μελλοντικά δυναμιτίσει την ατμόσφαιρα στην Ανατολική Μεσόγειο, παρουσία και των μόνιμων δυνάμεων του ΝΑΤΟ που δρουν εκεί, συμβάλλοντας στην επαύξηση ενός κλίματος αβεβαιότητας για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και την απρόσκοπτη διεξαγωγή του θαλασσίου εμπορίου και μεταφορών αλλά και γενικότερα της ειρηνικής χρήσης των θαλασσών.
3ον στη συνεχιζόμενη διαδικασία αμυντικής απομόνωσης της Τουρκίας από τη Δύση, ως αυτό γίνεται αντιληπτό από τη σταδιακή απόσυρση αμερικανικών και γερμανικών στρατευμάτων από την αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ στη Τουρκία, και την αναζήτηση ισοδύναμων βάσεων στη Σούδα ή και σε έτερες ελληνικές νήσους του Ανατολικού Αιγαίου, ως απόρροια της επιθετικής ρητορικής του Ερντογάν αλλά και της ρωσοτουρκικής προσέγγισης σε αμυντικό και ενεργειακό τομέα.
Υπό το πρίσμα αυτό, διαφαίνεται ο σημαντικότατος ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει το γεωγραφικό περιβάλλον της Ελλάδας για τις αμυντικές μας συμμαχίες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., οι οποίες δύναται επιφέρουν πολλαπλά οφέλη και σε έτερους τομείς συνεργασίας. Σίγουρα, μια τέτοια προοπτική ευκαιριών θα αγγίξει και το ζήτημα επίλυσης του Κυπριακού αλλά και το θέμα ονομασίας των Σκοπίων, ιδίως τώρα που η νέα σκοπιανή κυβέρνηση εμφανίζεται λιγότερη αδιάλλακτη και πιο συνεργάσιμη από την προηγούμενη.
4ον στο ρόλο που η Τουρκία διαδραματίζει με την υποστήριξη των αδελφών Μουσουλμάνων τόσο στην Αίγυπτο και στη Συρία όσο και στην Αλβανία, όπου και έχουν ενταχθεί τα στοιχεία του πρώην Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσόβου, τα οποία με τη σειρά τους έχουν σημαντική δραστηριότητα στις τάξεις των τζιχαντιστικών οργανώσεων στη Συρία. Εν λόγω ρόλος, σε συνδυασμό με το όραμα της Μεγάλης Αλβανίας, υπό τις ευλογίες της Άγκυρας και τις αλυτρωτικές τάσεις της πρώτης εναντίον της Ελλάδας, αλλά και με το σκιώδη ρόλο που επιτελεί το Τουρκικό ΥΠΕΞ στη Δυτική Θράκη προς ανακίνηση μειονοτικών θεμάτων, σίγουρα δημιουργεί από τη μια εν δυνάμει απειλή ως προς την εθνική μας ασφάλεια αλλά ταυτόχρονα μεγαλύτερες προοπτικές για στρατηγική συμμαχία με χώρες που αισθάνονται την ίδια δυσαρέσκεια, όπως πχ η Αίγυπτος, το Ισραήλ ή ακόμα και η Σερβία ή η Βουλγαρία, σε πληθώρα τομέων, ιδίως όμως στο ενεργειακό και στρατιωτικό σκέλος.
5ον στην επικράτηση στην παρούσα φάση της λεγόμενης «διπλωματίας του αδιεξόδου» ως προς την επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος, στηριζόμενη στο φαινομενικά ελλειμματικό ισοζύγιο ισχύος μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας υπέρ της δεύτερης τη δεδομένη στιγμή, αλλά και επειδή η λύση του Κυπριακού δεν συνάδει με τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων που συνδέονται με το Παλαιστινιακό, το οποίο και προσομοιάζει σε ορισμένο βαθμό το Κυπριακό λόγω της παράνομης κατοχής της Παλαιστίνης από το Τελ-Αβίβ.
Σε αυτό το σημείο τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος πρέπει να είναι προσεκτική λόγω των συμμαχιών που έχουν αναπτυχθεί με το Ισραήλ, κάτι που επιβεβαιώνεται από την τριμερή συνεργασία στον ενεργειακό τομέα (για τη μεταφορά υδρογονανθράκων και ηλεκτρικής ενέργειας), επιδεικνύοντας την αρετή της υπομονής προς διεκδίκηση βιώσιμης και δίκαιης λύσης, που να κινείται συνδυαστικά τόσο επί τη βάσει των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του Συμβουλίου Ασφαλείας όσο και επί της ισορροπίας των δυνάμεων στην περιοχή.
6ον στην τριβή της Τουρκίας σε πολιτικό, αμυντικό και οικονομικό επίπεδο στο Κουρδικό Ζήτημα, η οποία και προκαλεί στην τουρκική κυβέρνηση «φθορές» κοινωνικοπολιτικού και οικονομικού κόστους.
7ον στην εναλλακτική διέξοδο εκτόνωσης των τουρκικών προβλημάτων στα ανατολικά και στο εσωτερικό της Τουρκίας, προς τα δυτικά σε Ελλάδα και Κύπρο, μέσω στρατηγικού σχεδιασμού δημιουργίας έντασης και κρίσεων, που δύναται οδηγήσουν διά ειδικά στοχευμένων στρατιωτικών επιχειρήσεων σε τετελεσμένα γεγονότα προς εξυπηρέτηση ιδίων συμφερόντων και επιδιώξεων για την ανατροπή του status quo επί της κυριαρχίας των νησιών του Αιγαίου, των δικαιοδοσιών σε θαλάσσιες ζώνες της Αν. Μεσογείου και της εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών εντός αυτών, αλλά και του Κυπριακού. Σε αυτή την τουρκική στρατηγική πειθαναγκαστικών παρεμβάσεων σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο συνηγορεί ο αριθμητικός όγκος των τουρκικών Ε.Δ., με πρόσκτηση υπερσύγχρονων αεροπορικών και ναυτικών μονάδων σε σχέση με την αλματώδη εξέλιξη της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, και τη γενικότερη τεχνολογική αναβάθμιση στους τομείς της βαριάς της βιομηχανίας, επαυξάνοντας την απειλή για Ελλάδα και Κύπρο.
Συνεπώς, οι αλλαγές στο συσχετισμό ισχύος μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας υπέρ της δεύτερης τα χρόνια της δημοσιονομικής κρίσης της χώρας μας, θα πρέπει να προκαλέσουν έντονο προβληματισμό καθόσον απαιτούν την άμεση αντίδραση από ελληνικής πλευράς, προκειμένου να διατηρήσουμε ανέπαφη την αποτρεπτική μας αμυντική στρατηγική, υποστηρίζοντας στο ακέραιο τα εθνικά μας συμφέροντα. Έτσι, καθίσταται αναγκαίο να μπει ένα τέλος στη ολοένα και συνεχιζόμενη άνευ στρατηγικού σχεδιασμού μείωση των αμυντικών δαπανών και τη συρρίκνωση της αμυντικής μας βιομηχανίας, έχοντας υπόψη τη μεγάλη αυτονομία της αντίστοιχης τουρκικής, ενώ θα πρέπει άμεσα να συνδεθεί η εγχώρια αμυντική βιομηχανία με όλους τους υπόλοιπους στρατηγικούς τομείς της οικονομίας επενδύοντας στην έρευνα και ανάπτυξη και αποφέροντας όφελος στην ελληνική κοινωνία.
8ον στη συνεχιζόμενη αθρόα και ανεξέλεγκτη στην πλειοψηφία της είσοδο προσφύγων και μεταναστών, κυρίως μουσουλμάνων, προς την Ε.Ε. μέσω της Ελλάδας, με την παραμονή του μεγαλύτερου μέρους αυτών στη χώρα μας, η οποία σε συνδυασμό με τη φθίνουσα δημογραφία του κράτους μας εγκυμονεί σημαντικούς οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτισμικούς και εθνικούς κινδύνους, σε περίπτωση που δεν τύχει της δέουσας άμεσης και προσεκτικής αντιμετώπισης. Τέτοιοι κίνδυνοι θα μπορούσαν να είναι η αλλοίωση της σύνθεσης του ελληνικού πληθυσμού, η επιβάρυνση της εθνικής μας οικονομίας, η αύξηση του οργανωμένου εγκλήματος, η πιθανή όξυνση πολιτισμικών και θρησκευτικών διαφορών που διαταράσσουν την κοινωνική ειρήνη, αλλά ακόμα και ίσως πιο σημαντικά ζητήματα εθνικής ασφάλειας στην περίπτωση που οι δημιουργούμενοι πολιτισμικοί και θρησκευτικοί θύλακες εντός της χώρας μας ελεγχθούν και καθοδηγηθούν από ξένα κέντρα και κράτη που θα θελήσουν να πλήξουν τη χώρα μας.
Τέλος, στις δημιουργούμενες εντάσεις από τα ανακαλυφθέντα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Αν. Μεσόγειο, μέσω της περιπλοκής αυτών από αναθεωρητικούς κρατικούς δρώντες, και δη από την Τουρκία, με χρόνια ζητήματα ασφαλείας της περιοχής (όπως το Κυπριακό και η ελληνοτουρκικές διενέξεις στο Αιγαίο). Οι εν λόγω εντάσεις, ωστόσο διαφαίνεται ότι βρίσκουν ανάχωμα στο ρόλο που οι ανακαλύψεις ενεργειακών κοιτασμάτων της περιοχής - ιδίως αυτών του φυσικού αερίου - μπορούν να διαδραματίσουν στην ενεργειακή επάρκεια και διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας της Ε.Ε. σε μακροπρόθεσμη βάση.
Συνάγεται, λοιπόν, πως οι όποιες αποφάσεις πρέπει να ληφθούν άμεσα, καθώς η διασφάλιση της πρωτιάς από τα κράτη της Αν. Μεσογείου, και ιδιαίτερα των Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας, όσον αφορά στην είσοδό τους στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά ως εναλλακτικοί προμηθευτές που θα διαθέσουν το πρώτο μη ρωσικό αέριο του νότιου ευρωπαϊκού ενεργειακού διαδρόμου, συνεπάγεται σημαντικό όφελος, κυρίως σε σχέση με τη λήψη ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για την κατασκευή αγωγού και την ενθάρρυνση σχετικών projects.
Αύριο δημοσιεύεται το 2ο Μέρος της Ανάλυσης με τα Συμπεράσματα και Προτάσεις.
*Ο Δρ. Γεώργιος Χρυσοχού είναι Διεθνολόγος - Καθηγητής Ακαδημιών Ενόπλων Δυνάμεων.
