Το 1ο Μέρος της Ανάλυσης δημοσιεύτηκε χθες 31 Ιανουαρίου.
Του Δρ. Γεώργιου Χρυσοχού*
Συμπεράσματα και προτάσεις
Ως προκύπτει συμπερασματικά, από πλευράς εθνικού ενδιαφέροντος οι κυριότερες προκλήσεις ασφαλείας του γεωγραφικού περιβάλλοντος της Αν. Μεσογείου για τη χώρα μας στην παρούσα συγκυρία, χωρίς φυσικά να υποβαθμίζουμε τις υπόλοιπες, ακούνε στις εξής: Πρώτον στην Τουρκική προκλητικότητα και αναθεωρητική πολιτική, δεύτερον στο μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα και τη σύνδεσή του με το οργανωμένο έγκλημα, την τρομοκρατία, καθώς με απειλές κατά της οικονομίας και κοινωνικής συνοχής, ιδίως κατά την παρούσα δημοσιονομική συγκυρία της χώρας μας και, τρίτον στους ενεργειακούς ανταγωνισμούς και συνεργασίες στην ευρύτερη περιοχή.
Αναφορικά με την τουρκική προκλητικότητα και αναθεωρητική πολιτική, από ελληνικής πλευράς, θα πρέπει να υπάρξει τόνωση των αμυντικών δαπανών με ενδελεχή στρατηγικό σχεδιασμό, βασιζόμενο στην ενίσχυση και εξωστρέφεια της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, στην προσφορά στην κοινωνία (όπως πχ τη μείωση της ανεργίας και την επένδυση σε υψηλή τεχνολογία). Στο ίδιο πλαίσιο, η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών μηχανισμών για «έξυπνη άμυνα» προς χρηματοδότηση αμυντικών αναγκών αλλά και των ευρωπαϊκών και διεθνών προγραμμάτων για έρευνα και ανάπτυξη δύνανται αποτελέσουν το βασικό συντελεστή οικονομικής αναπτύξεως του κοινωνικού συνόλου αλλά και πολλαπλασιαστή ισχύος των Ενόπλων Δυνάμεών μας, όπως συμβαίνει σε κάθε σύγχρονο κράτος, όπου οι Ένοπλες Δυνάμεις υποστηρίζουν το ασφαλές περιβάλλον για επενδύσεις σε όλους τους τομείς της κρατικής και ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Επιπλέον, στην παρούσα συγκυρία που η Τουρκία εμφανίζεται να απομακρύνεται περισσότερο από τη Δύση, σε μια εποχή που η δεύτερη αναζητεί σταθερό σύμμαχο και γεωπολιτικό «συμπαίκτη» στην περιοχή, υφίσταται η ευκαιρία για την επιτυχία της ενεργειακής μας διπλωματίας καθώς και την ενίσχυση των αμυντικών συμμαχιών μας με ΝΑΤΟ και Ε.Ε. με παράπλευρα οφέλη για την οικονομία και την τοπική κοινωνία. Υφίσταται επίσης η ευκαιρία για την εν γένει προβολή της χώρας μας ως σταθερός πόλος για πολυποίκιλες επενδύσεις και εξυπηρέτηση των ευρωπαϊκών αμυντικών και στρατηγικών συμφερόντων μέσω της επικρατείας μας, προβάλλοντας και εξασφαλίζοντας ότι τα ανατολικά εθνικά μας σύνορα είναι και σύνορα της Ε.Ε.
Αναφορικά με το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα, οι όποιες πολιτικές αποφάσεις της χώρας μας δεν θα πρέπει να αποκλείουν οριστικά το γεγονός της δυνητικής επιρροής ή και καθοδηγήσεως μουσουλμάνων μεταναστών από γειτονικές μουσουλμανικές χώρες που επιβουλεύονται την πατρίδα μας, ενώ θα πρέπει να κυριαρχούνται από τη θέση ότι η ανεξιθρησκία είναι σεβαστή, στο βαθμό που δεν απειλείται η Δημοκρατία, το κοσμικό κράτος και το Ευρωπαϊκό κεκτημένο. Η πολιτική αυξήσεως γεννήσεων από ελληνικές οικογένειες, με σειρά κινήτρων και διευκολύνσεων και η ορθή αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος θα πρέπει να αποτελέσουν σκοπούς πρώτης προτεραιότητας. Επιπλέον, σε επίπεδο πολιτικής διαπραγμάτευσης με τους ευρωπαίους ετέρους, αλλά και σε επιχειρησιακό επίπεδο, οι δράσεις της Ελληνικής Πολιτείας οφείλουν να επικεντρωθούν στα παρακάτω θέματα:
- Υιοθέτηση μέτρων για την ενίσχυση των επιβαρυνόμενων κρατών-μελών από το μεταναστευτικό κύμα, με περισσοτέρους πόρους και μέσα για την αντιμετώπιση του διογκούμενου προβλήματος.
- Επανεξέταση των προβλέψεων της Συνθήκης του Δουβλίνου, ώστε να παρέχονται δικλείδες εκτόνωσης πίεσης στα κράτη-μέλη που δέχονται την πλειοψηφία των αιτήσεων ασύλου κατά τα πρότυπα των αποφάσεων ορισμένων χωρών για την Ελλάδα, αλλά και αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικά με συγκεκριμένες προβλέψεις της Συνθήκης.
- Προώθηση νέων Συμφωνιών επανεισδοχής μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ και των χωρών προέλευσης.
- Δικαιότερος καταμερισμός του ποσοστού προσφύγων και μεταναστών ανά χώρα υποδοχής ανάλογα με τον πληθυσμό αυτής και την οικονομική της κατάσταση.
- Ενίσχυση της FRONTEX μέσω της θεσμοθέτησης και υλοποίησης της συμμετοχής του συνόλου των κρατών-μελών στις κοινές επιχειρήσεις της FRONTEX για την επιτήρηση των θαλασσίων και χερσαίων συνόρων.
- Αύξηση των κοινών πτήσεων επιστροφών από τις χώρες ΕΕ προς τις χώρες προέλευσης των παράνομων μεταναστών με χρηματοδότηση της Ε.Ε.
- Κινητοποίηση της Ε.Ε. προς την κατεύθυνση υλοποίησης των συμφωνηθέντων από το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο το 2008 για το Άσυλο, που αφορούν τόσο στην ίδρυση Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Συνοριοφυλάκων, όσο και στην υιοθέτηση της ελληνικής άποψης για Ευρωπαϊκή Ακτοφυλακή.
- Ενίσχυση τόσο του Λιμενικού Σώματος και Ελληνικής Ακτοφυλακής της Ελλάδος με πλωτά και εναέρια μέσα, όσο και του Πολεμικού Ναυτικού με σύγχρονες μονάδες επιτήρησης (περιπολικά πλοία και σταθερά συστήματα επιτήρησης), απαιτώντας προς τούτο ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση.
- Αύξηση δράσεων κοινωνικής πρόνοιας και εθνικής κοινωνικό-οικονομικής αφομοίωσης για τα άτομα που παραμένουν τελικά στη χώρα μας, εφαρμόζοντας ωστόσο ορθό σχεδιασμό λόγω του δημογραφικού μας προβλήματος.
- Και τέλος, πολύ προσεκτική εξέταση των παραμέτρων εσωτερικής ασφάλειας μέσω της ενδελεχούς εξέτασης των εισερχόμενων μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών ως προς τις πιθανές διασυνδέσεις με οργανωμένο έγκλημα και τρομοκρατία και την έγκαιρη πρόληψη ενδεχομένων απειλητικών καταστάσεων ασφαλείας. Σε αυτό το πλαίσιο, ίσως θα ήταν θεμιτό να επανεκκινούσε η συζήτηση για σύσταση Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας με ευέλικτη δομή και τρόπο λειτουργίας ως ισχύει και σε ανεπτυγμένα στον τομέα της Ασφάλειας κράτη της Δύσης.
Αναφορικά με τους ενεργειακούς ανταγωνισμούς στην Αν. Μεσόγειο, η χώρα μας οφείλει να χαράξει την ενεργειακή της πολιτική στην ανάληψη συντονισμένων δράσεων για την έρευνα και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, υποθαλάσσιων και μη, που σχετίζονται με τα παράγωγα του πετρελαίου και το φυσικό αέριο. Συναφώς, θα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες των διαγωνισμών που εκκίνησαν το 2012, οι οποίες σχετίζονται με τη διεξαγωγή ερευνών και την εκμετάλλευση των ανωτέρω φυσικών πόρων στις περιοχές Ιονίου-Δυτικής Πελοποννήσου και Νοτίου Κρήτης, πάντα με γνώμονα το εθνικό οικονομικό και μακρόχρονο στρατηγικό συμφέρον σε όποια διαπραγμάτευση γίνεται.
Την ίδια κατεύθυνση πρέπει να έχει και η επιδίωξη μετατροπής της χώρας μας σε ενεργειακό κόμβο, καθόσον επιβάλλεται η εξασφάλιση κομβικού ρόλου για την Ελλάδα στη μεταφορά τόσο του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (περιοχές Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου) προς την Ευρώπη όσο και αυτού που προέρχεται από την περιοχή της Κασπίας, χωρίς ωστόσο να αποκλείουμε εν τη γενέσει τους αντίστοιχες ρωσικές προτάσεις, έχοντας κατά νου βέβαια το δυτικό και ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας μας. Άμεσα συνδεδεμένο με την ενεργειακή ασφάλεια και εκείνο που θα πρέπει κατ'' ελάχιστον να επιδιώκει η ελληνική πλευρά, είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων της Ελλάδας στον ενεργειακό πλούτο που διαπιστωμένα την περιβάλλει. Καθίσταται δηλαδή επιτακτική η ανάγκη περαιτέρω ενδελεχούς εξέτασης του ενδεχόμενου μελλοντικής ανακήρυξης και οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με προσεκτικά βήματα αν και αναγνωρίζεται η πολυπλοκότητά της σε ορισμένες περιοχές (και σε αρμονία με τις έως τώρα προσεγγίσεις της εξωτερικής μας πολιτικής για το ζήτημα της Υφαλοκρηπίδας).
Αυτό προφανώς κατόπιν σύναψης των απαραίτητων συμμαχιών, δεδομένου ότι, εκτός της οικονομικής, υπάρχει και η γεωστρατηγική συνιστώσα αυτής, που μπορεί να αναβαθμίσει τη χώρα και να θέσει τον απαραίτητο μοχλό πίεσης στην Τουρκία, ενισχύοντας ταυτόχρονα και τις αμυντικές μας αποτρεπτικές δυνατότητες και υποδομές. Κατά συνέπεια, η πλήρης αξιοποίηση του ενεργειακού μας πλούτου δύναται να αποτελέσει τη σημαντικότερη οικονομική παρακαταθήκη για το μέλλον του Ελληνισμού στην Aν. Μεσόγειο.
Εν κατακλείδι, μας επιβάλλεται να γνωρίζουμε ότι αυτό στο οποίο θα πρέπει να αποβλέπει η Εθνική μας Στρατηγική και πάντοτε να επιδιώκουμε ως έθνος και σύγχρονο κράτος, είναι η απόκτηση διεθνούς φήμης ως προς τον ρόλο της Ελλάδος στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Αν. Μεσογείου, περιέχουσα κατ' ελάχιστον τους χαρακτηρισμούς «αξιόπιστος», «σταθεροποιητής», «πολιτικά συνεκτικός», «οικονομικά εύρωστος», γεφυροποιός, «κράτος θαλάσσιας ισχύος», «απαραίτητος παίκτης για την Αν. Μεσόγειο», «ουσιαστικός σύμμαχος», «ελεγκτής του Αιγαίου», και τέλος «ενεργειακός, οικονομικός, εμπορικός, τουριστικός, ναυτιλιακός, αμυντικός και πολιτισμικός κόμβος μεταξύ Δύσης και Ανατολής».
*Ο Δρ. Γεώργιος Χρυσοχού είναι Διεθνολόγος - Καθηγητής Ακαδημιών Ενόπλων Δυνάμεων.
