Του Πρέσβη ε.τ. Αλέξανδρου Μαλλιά*
"Οι εκλογές τελείωσαν, η κρίση συνεχίζεται". Αυτή θα μπορούσε να είναι μια αντικειμενική αποτίμηση των γενικών βουλευτικών εκλογών της 11ηςΔεκεμβρίου2016 στην γειτονική μας πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Συνεχίζεται μια ενδημική κρίση.
Ναι, ο ιός αυτός δεν είναι εισαγόμενος. Ούτε σχετίζεται καθ' οιονδήποτε τρόπο με το πρόβλημα του ονόματος και τις σχέσεις με την Ελλάδα. Η επισήμανση αυτή έχει την σημασία της για τρεις κυρίως λόγους:
Πρώτον: διότι έχει κατά κόρον αποτελέσει την ''επιχειρηματολογία'' του συνόλου σχεδόν των πολιτικών κομμάτων και αρχηγών στην γειτονική μας χώρα εδώ και μια εικοσιπενταετία.
Το πλαίσιο της είναι απλό: ''H Ελλάδα με το πρόβλημα του ονόματος καθυστερεί την ένταξη της χώρας μας στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση με αποτέλεσμα να προκαλείται ένταση τόσο στην κοινωνία όσο και στις ενδο-εθνοτικές σχέσεις Σλαβομακεδόνων και Αλβανών(και όχι αλβανόφωνων όπως κάποιοι συνεχίζουν να γράφουν εδώ στην Ελλάδα)''. Τα έχουμε ακούσει τόσες φορές για τόσα πολλά χρόνια σε τόσες πολλές περιπτώσεις ώστε έχουν πλέον απωλέσει την σημασία τους.
Δεύτερον: Διότι την επιχειρηματολογία αυτή χρησιμοποιούσε και ακόμη κατά καιρούς χρησιμοποιεί επίσης κατά κόρον η κατ' ευφημισμό αποκαλούμενη διεθνής ''κοινότητα''. Κατ' ευφημισμό διότι μόνο ως κοινότητα κρατών και συμφερόντων δεν λειτουργεί. Όποιος απορεί ας ρίξει μια ματιά γύρω μας. Από την Γεωργία και την Κριμαία, στην Κύπρο και την Τουρκία, την Λιβύη και την Συρία. Επικρατεί μόνο το ιδιοτελές συμφέρον και ο χρυσούς κανόνας των ''δύο μέτρων και δύο σταθμών''.
Να μην ξεχνάμε επίσης ότι αυτός ήταν και ο ισχυρισμός της Ουάσινγκτον για να δικαιολογήσει την αναγνώριση της γείτονος, στις 4 Νοεμβρίου 2004, με την ονομασία '' Δημοκρατία της Μακεδονίας''. Ουδείς μας τότε είχε λάβει σοβαρά υπόψη του αυτή την αιτιολόγηση μιας μονομερούς ενέργειας που έβαλε ευθέως κατά των συμφερόντων της Ελλάδος. Επίσης, ανέτρεψε την ισορροπία στις συνομιλίες μεταξύ Αθηνών και Σκοπίων για το όνομα, καθιστώντας την ελληνική θέση διαπραγματευτικά αδύναμη.
Η Κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή ερμήνευσε ορθά το μήνυμα. Ενήργησε με σχέδιο, με αποφασιστικότητα, με συνέπεια και πάνω απ' όλα με αξιοπρέπεια. Επίσης με κόστος. Προσωπικό και πολιτικό. Αν κάποιος αμφιβάλλει δεν έχει παρά να ξαναδιαβάσει τα περί Ελλάδος 2.650 περίπου αμερικανικά έγγραφα που δημοσιοποιήθηκαν από τα WIKILEAKS.
Αποτέλεσμα, η ισορροπία αποκαταστάθηκε, σε κάποιο βέβαια επίπεδο, με την Απόφαση της Συνάντησης Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι τον Απρίλιο του 2008. Η Απόφαση αυτή επαναλήφθηκε σε όλες τις μετέπειτα Συναντήσεις Κορυφής. Ανάλογη ορολογία έχει επίσης χρησιμοποιηθεί κατ' αναλογίαν και στις Αποφάσεις που αφορούν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της πΓΔΜ με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τρίτον: Διότι η πραγματικότητα αυτή επέτρεψε στην Αθήνα να κινηθεί με μεγαλύτερη άνεση τόσο στα Σκόπια όσο και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, καθώς και στις διμερείς με τρίτες χώρες επαφές(ΗΠΑ, Γερμανία κυρίως).
Προβάλλοντας μάλιστα και την θετική αποτίμηση της εξέλιξης των λεγόμενων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Να προσθέσω όμως ότι η πρόοδος διαπιστώθηκε κυρίως κατά τη διάρκεια της εντολής της μεταβατικής κυβέρνησης στα Σκόπια. Η οριστική όμως τύχη τους θα κριθεί όταν και εφόσον σχηματισθεί η νέα κυβέρνηση. Άρα, αν μη τι άλλο, η Ελλάδα σε μια πολύ επιβαρυμένη εποχή και περίοδο, με όλα τα μείζονα θέματα σε κλιμάκωση έντασης και ανοικτά, φρόντισε να κρατήσει ''υπό έλεγχο'' την διαφορά με την πΓΔΜ.
2. Αποτελέσματα εκλογών και προοπτική
Η διαφορά ψήφων είναι περίπου 15. 000. Όπως συνήθως συμβαίνει στην γειτονική μας χώρα η αντιπολίτευση αμφισβητεί το αποτέλεσμα των εκλογών και ζήτησε ήδη επανακαταμέτρηση των ψήφων. Για το θέμα αυτό θα αποφανθεί η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο μέχρι πρότινος πρωθυπουργός και αρχηγός του ΒΜΡΟ, Νίκολα Γκρούεβσκι, έχει νικήσει τους αντιπάλους του σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις εδώ και δώδεκα χρόνια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση με κοινή Δήλωση της οιονεί Υπουργού Εξωτερικών Φεντερίκα Μογκερίνι και του Αρμόδιου για την διεύρυνση Επίτροπου Γιοχάννες Χαν σημείωσε ότι οι εκλογές παρέχουν στην πΓΔΜ μια ευκαιρία για ένα δημοκρατικό και εποικοδομητικό διάλογο προκειμένου να ξεπεράσει την μακρά πολιτική κρίση και να ενωθεί γύρω από την κοινή επιδίωξη της Ευρω-ατλαντικής Ενσωμάτωσης.
Γεγονός όμως είναι ότι ακόμη και οι πλέον ένθερμοι υποστηρικτές της πΓΔΜ, και επικριτές της Ελλάδος, στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν χάσει τον ενθουσιασμό τους και την πεποίθησή τους στο πολιτικό σύστημα της γειτονικής μας χώρας, του Προέδρου Ιβάνωφ συμπεριλαμβανομένου.
3. Το ζήτημα του ονόματος - προοπτική
Με βάση την διαχρονική ανάλυση της συμπεριφοράς των κομμάτων και της στάσης των αρχηγών τους, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα των εκλογών, μου είναι δύσκολο να προβώ σε τελεσίδικη κρίση σε σχέση με την επόμενη ημέρα.
Περισσότερες πιθανότητες την στιγμή αυτή έχει η συνέχιση της πολιτικής κρίσης, εντός και εκτός του Κοινοβουλίου.
Εκτός αν για πρώτη φορά μετά το 1991, όλα τα Αλβανικά Κόμματα συμφωνήσουν στην συμμετοχή τους στην υπό σχηματισμό κυβέρνηση πάνω σε μια κοινή πολίτικη πλατφόρμα που θα επιμείνει στην πλήρη υλοποίηση της Συμφωνάς της Αχρίδας (15 Αυγουστου,2001).
Γνωρίζω ότι τον τελευταίο χρόνο έχει γίνει μια σημαντική παρασκηνιακή προσπάθεια στην πΓΔΜ αλλά και στο Κόσσοβο για την αποκατάσταση των προσωπικών τουλάχιστον σχάσεων μεταξύ των Αλβανών ηγετών.
Άρα, και στην ένταξη στο ΝΑΤΟ που προϋποθέτει λύση του ζητήματος του ονόματος. Εξάλλου, δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να δρομολογηθούν και νέες εκλογές την Άνοιξη του 2017. Αν δεν υπάρξει κοινή συμφωνία όλων των Αλβανών της πΓΔΜ, εκτίμηση μου είναι ότι, με τα σημερινά δεδομένα, ακόμη και αν σχηματισθεί κυβέρνηση συνεργασίας με ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία (τουλάχιστον 61 έδρες) δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις -αν υποθέσουμε ότι υπήρχαν- για την προοπτική επίλυσης του προβλήματος του ονόματος της γειτονικής χώρας.
Άρα, και η διμερής διαδικασία των Μ. Ο. Ε. -εάν και εφόσον συνεχισθεί- θα ακολουθήσει αυτοτελή πορεία η οποία εκτιμώ ότι μόνη της δεν μπορεί να οδηγήσει σε λύση.
*Ο Πρέσβης ε.τ. Αλέξανδρος Μαλλιάς ήταν ο πρώτος πρέσβης (διπλωματικός αντιπρόσωπος) της Ελλάδος στην πΓΔΜ (1995-1999),
Είναι συγγραφέας των βιβλίων:
- Οράματα και Χίμαιρες-διαδρομές ενός διπλωμάτη ( I.ΣΙΔΕΡΗΣ, Νοέμβριος 2016) και
- Η άλλη κρίση-η μαρτυρία ενός πρέσβη (ΙΝΦΟΓΝΩΜΩΝ ,2013)
