Του Δρ. Χρήστου Μπαξεβάνη*
Το τελευταίο διάστημα διαμορφώνεται η εντύπωση ότι η κατάσταση στο μέτωπο του Προσφυγικού και Μεταναστευτικού έχει αρχίσει να ομαλοποιείται και να βαίνει προς εκτόνωση. Στην καλλιέργεια των εν λόγω ψευδαισθήσεων συντελεί και το γεγονός ότι το ζήτημα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών φαίνεται να έχει φύγει από τα φώτα της δημοσιότητας. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Δυστυχώς όχι. Το αντίθετο μάλιστα. Τέσσερα κρίσιμα δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι η προσφυγική κρίση βαίνει σταθερά επιδεινούμενη με ισχυρό τον κίνδυνο μιας νέας όξυνσης.
Αυξημένος ο αριθμός των αφίξεων μεταναστών και προσφύγων τον Μάιο
Τα στατιστικά στοιχεία των προσφυγικών ροών στα νησιά του βορείου Αιγαίου, που στηρίζονται στις ανακοινώσεις της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης βορείου Αιγαίου, σημαντική αύξηση των αφίξεων το Μάιο. Συγκεκριμένα, με 9.170 εγκλωβισμένους πρόσφυγες και μετανάστες, στα νησιά, βρήκε το βόρειο Αιγαίο ο Ιούνιος. Πρόκειται για αριθμό ανάλογο αυτού του περασμένου Φεβρουαρίου (9.209. Σημειώνεται ότι την 1η του περασμένου Ιανουαρίου στα νησιά βρισκόταν 11.078 άτομα, την 31η Ιανουαρίου 10.123, στις 30 Μαρτίου 8.604 και στις 30 Απριλίου 8.546. Συνολικά, στα νησιά του βορείου Αιγαίου τους πρώτους πέντε μήνες του 2017 πέρασαν 6.142 πρόσφυγες και μετανάστες. Από αυτούς 1.859 στη Λέσβο, 2.876 στη Χίο και 1.407 στη Σάμο.
Περιορισμένα τα αποτελέσματα της Μετεγκατάστασης και Επανεγκατάστασης
Σύμφωνα μάλιστα με την δωδέκατη έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τα προγράμματα επείγουσας μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης της ΕΕ, που εκδόθηκε τον περασμένο Μάιο, ορισμένα κράτη μέλη της Ένωσης (Ουγγαρία, Πολωνία και Αυστρία) δεν έχουν ακόμη πραγματοποιήσει ούτε μία, παραβλέποντας τη νομική υποχρέωσή τους. Επιπλέον, ο σημερινός ρυθμός της μετεγκατάστασης εξακολουθεί να είναι χαμηλότερος από αυτόν που απαιτείται για να εκπληρωθούν οι στόχοι οι οποίοι ορίστηκαν προκειμένου να διασφαλιστεί η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων ατόμων εντός των επόμενων μηνών. Ανάλογη είναι η εικόνα και στο πεδίο της Επανεγκατάστασης. Ενώ ορισμένα κράτη μέλη και συνδεδεμένες χώρες έχουν ήδη εκπληρώσει τους στόχους τους (ήτοι η Εσθονία, η Γερμανία, η Ιρλανδία, οι Κάτω Χώρες, η Φινλανδία, η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Ελβετία), οι προσπάθειες στον τομέα της επανεγκατάστασης εξακολουθούν να είναι άνισες. Εννέα κράτη μέλη (Βουλγαρία, Ελλάδα, Κροατία, Κύπρος, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία) δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη τις επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο των εν εξελίξει προγραμμάτων της ΕΕ. Για το λόγο αυτό η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη που εξακολουθούν να απέχουν πολύ από την επίτευξη των στόχων τους και τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη πραγματοποιήσει επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων της ΕΕ να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την επανεγκατάσταση ατόμων το συντομότερο δυνατόν προκειμένου να συμβάλουν στις κοινές προσπάθειες για την παροχή ασφαλών και νόμιμων οδών προς την ΕΕ σε άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας και για την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας.
«Διαλογή» στους μετανάστες που στέλνει στην Ελλάδα κάνει η Τουρκία
Τους τελευταίους μήνες έχει παρατηρηθεί, σε αντίθεση με το παρελθόν, πως οι περισσότεροι που φτάνουν από τα παράλια της Τουρκίας στην Ελλάδα δεν είναι πρόσφυγες αλλά οικονομικοί μετανάστες. Ενδεικτικό είναι πως σύμφωνα με τα στοιχεία των Αρχών υπάρχουν ημέρες που ακόμα και το 80-90% των αφιχθέντων είναι οικονομικοί μετανάστες. Οι αρμόδιοι αξιωματούχοι αναφέρουν πως αυτή η «προεπιλογή» οφείλεται στον υπόγειο ρόλο δουλεμπόρων που κρατάνε επί τουρκικού εδάφους τους υπηκόους Συρίας και επιλέγουν να στείλουν στην Ελλάδα μετανάστες που είναι πιο δύσκολα διαχειρίσιμοι, σε μία προσπάθεια να δημιουργήσουν μεγαλύτερη πίεση προς τη χώρα μας. Το αποτέλεσμα είναι ένα ποσοστό των ανθρώπων αυτών να παραμένει τελικά στην Ελλάδα.
Δραματική καθυστέρηση των επιστροφών στην Τουρκία από την Ελλάδα
Με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς εκδίδονται οι αποφάσεις από τις δευτεροβάθμιες επιτροπές εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, με αποτέλεσμα να υπολειτουργεί η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας ως προς το σκέλος των επιστροφών. Το γεγονός ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την παραμονή χιλιάδων ανθρώπων επί μήνες στα νησιά όπου υπάρχουν τα hotspots και κατά συνέπεια για τις απαράδεκτες συνθήκες διαμονής. Το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό, καθώς ειδικά μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ενωσης - Τουρκίας μετανάστες που φτάνουν στα ελληνικά νησιά και των οποίων το αίτημα ασύλου απορρίπτεται σε πρώτο βαθμό –αφού δεν προέρχονται από χώρες με προσφυγικό προφίλ– προσφεύγουν στις δευτεροβάθμιες επιτροπές, προκειμένου να κερδίσουν χρόνο παραμονής στην Ελλάδα για να σχεδιάσουν τις επόμενες κινήσεις τους, με αποτέλεσμα να δημιουργείται το αδιαχώρητο στα νησιά.
Αντί επιλόγου: Η εκκένωση του Ελληνικού μετά από δύο χρόνια καθυστέρησης
Χρειάστηκαν δύο χρόνια καθυστέρησης προκειμένου η Κυβέρνηση να πράξει, επιτέλους, το αυτονόητο. Να εκκενώσει το χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού από τους μετανάστες, που η ίδια εγκατέστησε, βάζοντας, έτσι, έναν επίλογο στην «άναρχη» αποθήκη ψυχών, που η ίδια δημιούργησε, με τις απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης που η ίδια επέβαλε. Αυτό που μένει να αποδειχτεί είναι εάν μαζί με τους πρόσφυγες και μετανάστες «μεταφερθεί» και το καθεστώς της πλήρους ασυδοσίας των «αλληλέγγυων» Μ.Κ.Ο., οι οποίες δρούσαν ανεξέλεγκτα, χωρίς την παραμικρή κρατική εποπτεία.
* Ο Δρ. Χρήστος Μπαξεβάνης είναι Διεθνολόγος
