(Φωτ.: Οι «αυστηρές δηλώσεις Τσίπρα προς τη Merkel, μετά τη συνάντηση της Γερμανίδας Καγκελαρίου με τον Τούρκο πρωθυπουργό, Ahmet Davutoglu, για δράση του ΝΑΤΟ μόνο στα τουρκικά χωρικά ύδατα» ικανοποίησαν μεν την κοινή γνώμη και έκαναν πολλούς «να βγουν στα κάγκελα» πυροδοτώντας και τη σχετική παραφιλολογία, αλλά θεωρούμε με πλήρη συνείδηση του τι διατυπώνουμε, τη θέση αυτή πραγματιστικά από διπλωματικής απόψεως τελείως λανθασμένη από κάθε πλευρά, διότι στην ουσία λέει απροσχημάτιστα: «μη θίγεις τα δικά μου δικαιώματα, αλλά θίξε του άλλου»!)
Των Κωνσταντίνου Λουκόπουλου και Στέλιου Φενέκου*
Η αμηχανία η οποία έχει κατακλύσει την κυβέρνηση μετά τη συνάντηση της Γερμανίδας Καγκελαρίου, Angela Merkel, με τον Τούρκο πρωθυπουργό, Ahmet Davutoglu, και την κοινή γερμανοτουρκική πρόταση (περισσότερο γερμανική και λιγότερο τουρκική, για να είμαστε ακριβείς) για εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο προσφυγικό - μεταναστευτικό πρόβλημα με τις ευλογίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πλέον πασιφανής. Οι κυβερνητικές διαρροές περί αυστηρών… συστάσεων προς την κ. Merkel ή κάποιες άλλες για «κατοχύρωση των εθνικών μας δικαίων» αποτελούν ανούσια κίνηση πρόσκαιρου εντυπωσιασμού για καθαρά εσωτερική κατανάλωση και δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση δηλώσεις δημόσιας διπλωματίας. Κάποιοι μάλιστα από τη συγκυβέρνηση πήγαν παρακάτω, στρεφόμενοι εναντίον Συμμάχων και Εταίρων, βγάζοντας από το ντουλάπι το παλαιό… διήγημα (και όχι αφήγημα) για «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ… το ίδιο συνδικάτο».
Αντί της ενεργητικής πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής (μία έκφραση που χρησιμοποίησε πολλές φορές χθες σε ένα ακόμα… διάγγελμα του ο πρωθυπουργός, δανειζόμενος τον όρο από τα βιβλία του κ. Κοτζιά) διαπιστώνουμε ότι η στρατηγική της κυβέρνησης ήταν ότι δεν… είχε στρατηγική! Αντί να προηγούμαστε των διεθνών γεγονότων που μας αφορούν και να τα επηρεάζουμε, «σερνόμαστε» πίσω από αυτά. Τη μία θέλαμε τα σύνορα μας ως ευρωπαϊκά να τα φυλάξουν και οι Ευρωπαίοι, μετά κάναμε πίσω και μετά «ξαναερχόμαστε μπροστά» καταγγέλλοντας τους μάλιστα ότι η βοήθεια τους δεν ήταν επαρκής.
Υπήρξαν εδώ και μήνες πολλές προτάσεις για να ζητήσουμε εμείς ως χώρα και την εμπλοκή και του ΝΑΤΟ. Άλλωστε, το θεσμικό πλαίσιο συνεργασίας και υποστήριξης υπήρχε από την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων. Σε αυτήν την περίπτωση θα είχαμε εμείς την πρωτοβουλία, και όχι όπως τώρα μαζί με τη Γερμανία και η Τουρκία με ο,τι αυτό σημαίνει για την προώθηση της δικής της αναθεωρητικής πολιτικής, με το πρόσχημα της προβαλλόμενης από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτυχίας της Ελλάδος να ελέγξει τις προσφυγικές ροές.
Οι δηλώσεις Τσίπρα που βάζουν αυτόματα τη χώρα σε θέση άμυνας...
Οι «αυστηρές δηλώσεις Τσίπρα προς τη Merkel για δράση του ΝΑΤΟ μόνο στα τουρκικά χωρικά ύδατα» ικανοποίησαν μεν την κοινή γνώμη και έκαναν πολλούς «να βγουν στα κάγκελα» πυροδοτώντας και τη σχετική παραφιλολογία, αλλά θεωρούμε με πλήρη συνείδηση του τι διατυπώνουμε, τη θέση αυτή πραγματιστικά από διπλωματικής απόψεως τελείως λανθασμένη από κάθε πλευρά, διότι στην ουσία λέει απροσχημάτιστα: «μη θίγεις τα δικά μου δικαιώματα, αλλά θίξε του άλλου»! Σαν αρχή διαπραγμάτευσης στο διεθνές περιβάλλον είναι «a priori» εσφαλμένη, μας θέτει αυτόματα σε θέση άμυνας, ενώ μας εκθέτει, καθόσον δεν «δείχνουμε εποικοδομητική» στάση.
...και η ενδεχόμενη συνεισφορά του ΝΑΤΟ που θα έπρεπε να είναι καλοδεχούμενη
Μπορεί κάποιοι να μας μεμφθούν, αλλά κρίνουμε σκόπιμο να υπενθυμίσουμε ότι είμαστε, με την αβίαστη θέληση μας, μέλη μίας Συμμαχίας που έχει τη διευρυμένη πλέον αποστολή της εξασφάλισης μας (θεωρητικά) από κάθε είδους νέα απειλή. Επομένως θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον ρητορικά καλοδεχούμενη (επί της αρχής) η συνεισφορά του ΝΑΤΟ, καθόσον δυστυχώς η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται ανήμπορη να δράσει και στο παρόν μείζον πρόβλημα των προσφυγικών - μεταναστευτικών ροών που συνδέεται με την ασφάλεια και κοινωνική συνοχή των χωρών της Ευρώπης. Απλά θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η εμπλοκή αυτή θα είναι η βέλτιστη για τα μέλη του και μη ερχόμενη σε αντίθεση με τα εθνικά μας συμφέροντα. Άρα πρέπει να προχωρήσουμε όχι σε στείρα άρνηση, αλλά σε υποβολή ρεαλιστικών και ελκυστικών προτάσεων ή αντιπροτάσεων. Ας ξεφύγουμε επιτέλους από την αμυντική στάση μας και ας προτείνουμε νέες λύσεις προτάσσοντας όχι τις δικές μας ανησυχίες και «δίκαια μας» (έκφραση άνευ νοήματος στις διεθνείς σχέσεις), αλλά το κοινό συμφέρον… το δικό μας, των «συμμάχων» και των «εταίρων» μας.
Στο ΝΑΤΟ ως ένας διακυβερνητικός και όχι υπερεθνικός οργανισμός οι αποφάσεις λαμβάνονται με Consensus (συναίνεση) και αυτό σημαίνει ότι καμία απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί σε βάρος της χώρας μας αν και η ίδια δεν συμφωνήσει. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε παρενθετικά ότι, σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, υπάρχουν χώρες - μέλη που δεν «καίγονται» για μία τέτοια εμπλοκή.
Η εκτίμηση μας είναι ότι τα κυριαρχικά μας δικαιώματα δεν θίγονται, εάν καθορίζεται με σαφήνεια η νατοϊκή αποστολή ως ειδικού σκοπού, περιορισμένης χρονικής διάρκειας, συγκεκριμένης διοικητικής δομής και το «mandate» για την επιχείρηση να έχει συνδεθεί με τον έλεγχο και τη καταγραφή σε «μικτά hot spots» στην ξηρά, με παροχή συνδρομής σε πληροφορίες, σε προσωπικό και σε υλικό ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς και σε ανθρωπιστικές δράσεις στην ξηρά των δύο χωρών. Στην ελληνική αντιπρόταση θα μπορούσαμε να προβάλουμε την ανάγκη για μικτές ομάδες περιπολίας με τεχνολογικό εξοπλισμό στην τουρκική ακτή, σε όλη τη ζώνη επιβίβασης, ώστε να αποτρέπονται οι δουλέμποροι να φορτώνουν απελπισμένες ψυχές στις αυτοσχέδιες βάρκες μίας χρήσεως.
Αν και οι δύο έχουμε επανειλημμένα επισημάνει με αρθρογραφία μας ότι μεσοπέλαγα αποτροπή δεν γίνεται για τους λόγους που έχουμε ήδη αναλύσει, όσον αφορά στη θάλασσα, εάν τελικά εμπλακεί ΝΑΤΟ, η μόνη μας λύση είναι να αξιοποιήσουμε το ήδη κεκτημένο και αποδεκτό πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων, με τη κάθε χώρα να έχει τη διοικητική ευθύνη των περιπολιών των δικών της πλοίων συν των νατοϊκών, στα δικά της χωρικά ύδατα και να συνεργάζεται στην ανταλλαγή και αξιοποίηση πληροφοριών με τις νατοϊκές δομές.
Οι κίνδυνοι από τον δύστροπο γείτονά μας και ένα δυνητικό πλεονέκτημα
Πρέπει όμως να δοθεί ιδιαίτερη σημασία ώστε να μην εγκαθιδρυθούν συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές με συντεταγμένες, γιατί τότε, όσο πιο πολύ διαρκεί η επιχείρηση, τόσο πιο πολύ αυτές θα αποκτούν γκρίζο χαρακτήρα, αλλά και γιατί οι Τούρκοι θα επιδιώξουν να αποκλείουν περιοχές για λόγους που σχετίζονται με την προώθηση της αναθεωρητικής τους πολιτικής. Όποιες περιοχές περιπολίας συμφωνηθούν, θα πρέπει να προσδιορισθούν με κατάλληλο λεκτικό και μόνο ως προς τις ακτές επιβίβασης, γιατί εκεί υπάρχει το πρόβλημα με τη διακίνηση μεταναστών και προσφύγων.
Σε αυτό όμως που απαιτείται προσοχή και εκτιμάται ότι θα υπάρξει τριβή με τον δύστροπο γείτονα μας είναι το πεδίο (όρια ευθύνης) των διοικητικών αρμοδιοτήτων (όχι κυριαρχικών δικαιωμάτων) που μας έχουν εκχωρηθεί στα πλαίσια των διεθνών οργανισμών στις περιοχές έρευνας και διάσωσης και FIR, ενώ πιθανώς θα τεθεί σε δοκιμασία και η διαφορά χωρικών υδάτων κι εναέριου χώρου που έχουμε εγκαθιδρύσει (6 – 10 νμ). Τέλος από την εμπλοκή του ΝΑΤΟ, αλλά και των ενόπλων δυνάμεων μας, εάν φερθούμε έξυπνα, ίσως να αποκτήσουμε ένα σημαντικό πλεονέκτημα! Το ιστορικό προηγούμενο έναντι των αιτιάσεων των Τούρκων για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, κυρίως των Δωδεκανήσων και αυτό θα πρέπει να συνεκτιμηθεί.
Για όλους τους παραπάνω λόγους δεν ακολουθήσαμε στην κινδυνολογία τους πολλούς, η οποία εξυπηρετεί κατά τη γνώμη μας τις προσπάθειες εκτόνωσης από την εσωτερική πίεση που υφίσταται λόγω των αδιεξόδων της και θέλαμε να δώσουμε τη δική μας οπτική σε ένα πολύ κρίσιμο θέμα που δημιουργήθηκε από την απάθεια, την ιδεοληψία και τη διοικητική ανεπάρκεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.
Ο κ. Τσίπρας και οι λοιποί του «καραβανιού», αντί να επιδίδονται σε διαγωνισμό φληναφημάτων, ας αφήσουν τους εξαιρετικούς επαΐοντες διπλωμάτες και στρατιωτικούς μας να κάνουν τη δουλειά τους, αφού τους δώσουν σαφείς πολιτικές οδηγίες (όπως γίνεται στις σύγχρονες δυτικές δημοκρατίες) και είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να… χάσουμε. Απομένει να δούμε τι πλαίσιο θα αποφασισθεί σήμερα Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου μέχρι το μεσημέρι από τους υπουργούς Άμυνας του ΝΑΤΟ που θα σηματοδοτήσει την περαιτέρω σχεδίαση.
* Το παραπάνω άρθρο συντάχθηκε από τον Στέλιο Φενέκο και Κωνσταντίνο Λουκόπουλο ως μία προσπάθεια πραγματιστικής και νηφάλιας προσέγγισης στο θέμα που προέκυψε σχετικά με την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο προσφυγικό - μεταναστευτικό πρόβλημα!
Ο αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι συντονιστής - υπεύθυνος για τα θέματα Άμυνας και Διπλωματίας στο liberal.gr. Είναι απόφοιτος της ΣΕΘΑ και έχει περατώσει Στρατηγικές Σπουδές Ασφαλείας. Διατέλεσε εκπρόσωπος Τύπου του Α/ΓΕΕΘΑ, διευθυντής Διεθνών Σχέσεων στο ΥΕΘΑ/ΓΓΟΣΑΕ, και υπηρέτησε σε διοικητικές και επιτελικές θέσεις στην Ελλάδα και στο ΝΑΤΟ.
Ο κ. Στέλιος Φενέκος είναι Πρόεδρος της «Κοινωνίας Αξιών».
