Γράφει ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης*
Η δεύτερη τριμερής διάσκεψη των ηγετών Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ, πραγματοποιείται σήμερα, Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου στην Ιερουσαλήμ. Θα είναι η δεύτερη τριμερής συνάντηση των ηγετών των τριών χωρών, Τσίπρα, Αναστασιάδη και Νετανιάχου, που πραγματοποιείται 11 μήνες μετά τη «στρατηγική συμμαχία» που ανακοινώθηκε στη Λευκωσία και αποδεικνύει τις άριστες σχέσεις μεταξύ των τριών χωρών.
Σε πρόσφατο δημοσίευμα της ισραηλινής εφημερίδος “The Jerusalem Post”, ο δημοσιογράφος Keinon αναφέρθηκε στο θέμα της σημαντικής αυτής τριμερούς συνάντησης και αποκάλυπτε ότι, στην επικείμενη συνάντηση των τριών ηγετών θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος σε θέματα ενέργειας και συνεργασίας των τριών χωρών και ιδιαίτερα για τον σημαντικό (για Ελλάδα και Κύπρο) σχεδιαζόμενο αγωγό EASTMED που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τα Ισραηλινά και Κυπριακά κοιτάσματα στην Ευρώπη, για περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών και διάσωσης, καθώς και για άλλα θέματα συνεργασίας που αφορούν τις τρεις χώρες.
Ως γνωστόν, τα τελευταία χρόνια οι σχέσεις του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο ακμάζουν συνεχώς για πολλούς λόγους. Σημαντικό ρόλο εκτός των άλλων, έπαιξαν βεβαίως η ανακάλυψη ων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο, στην ΑΟΖ Κύπρου και Ισραήλ, καθώς και η επιδείνωση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας, μετά τα γνωστά γεγονότα του λεγόμενου στολίσκου ελευθερίας, επιχείρηση τουρκικής έμπνευσης, με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα του πλοίου Μάβι Μαρμαρά, τον Μάιο 2010, με 10 τούρκους ακτιβιστές νεκρούς.
Η τριμερής στο Ισραήλ είναι η πρώτη συνάντηση των τριών ηγετών, μετά από τη αναγκαστική και ημιτελή συμφιλίωση Ισραήλ-Τουρκίας, η οποία φυσικά ακόμη να καρκινοβατεί, με τον Σουλτάνο να κατηγορεί ακόμη το Ισραήλ για συμπεριφορά παρόμοια των Ναζί και τους Ισραηλινούς να αντιλαμβάνονται πλέον τι σημαίνει Τουρκία και ο Σουλτάνος Ερντογάν, με την απρόβλεπτη και προβληματική συμπεριφορά του.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το Ισραήλ εξετάζει αυτή τη στιγμή τρεις επιλογές για την εξαγωγή του φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκε πρόσφατα: Η πρώτη είναι να εξάγει ΦΑ στην Αίγυπτο για την κάλυψη των αναγκών της χώρας, η δεύτερη να το εξάγει στην Τουρκία (πολύ προβληματική περίπτωση, όπως πολλοί Ισραηλινοί αναλυτές εκτιμούν), και η τρίτη επιλογή είναι η εγκατάσταση αγωγού προς την Κύπρο και στη συνέχεια στην Ελλάδα, η οποία, όπως σημειώνει ο Keinon, είναι η πιο δαπανηρή. Βάσει της τρέχουσας δυναμικότητας παραγωγής φυσικού αερίου, το Ισραήλ έχει τη δυνατότητα να επιλέξει μόνο δύο από αυτές τις επιλογές.
Στο πλαίσιο αυτό, Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος έχουν δημιουργήσει μια τριμερή επιτροπή που εξετάζει τη δυνατότητα εγκατάστασης αγωγού φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Κύπρο και από εκεί στην Ελλάδα για την περαιτέρω εξαγωγή του ΦΑ στην Ευρώπη. Επιπλέον, να τονίσουμε ότι ο ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας, Yuval Steinitz, μετά από συνάντηση που είχε με ομολόγους του από Ελλάδα και Κύπρο τον Σεπτέμβριο, είχε δηλώσει ότι ο υποθαλάσσιος αγωγός ΦΑ είναι «ένα από τα πιο ελπιδοφόρα έργα» υπό εξέταση.
Εδώ να αναφέρουμε ότι οι εξελίξεις για το εν λόγω θέμα είναι παραπάνω από ευνοϊκές, που ανατρέπουν τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις. Η Ιταλία πλέον μπαίνει δυναμικά στο σχέδιο κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου από την ισραηλινή και την κυπριακή ΑΟΖ προς Ελλάδα και Ευρώπη, του ονομασθέντα EASTMED. Η ενεργός πλέον στήριξη της Ιταλίας στον αγωγό φυσικού αερίου από Ισραήλ και Κύπρο, μέσω Κύπρου – Κρήτης προς Ελλάδα και από εκεί στην Ευρώπη, ενισχύει σημαντικά το έργο, εντός της Ε.Ε. αφού πλέον δεν πρόκειται για ένα ουσιαστικά Ελληνο-Κυπριακό σχεδιασμό, αλλά ευρύτερης αποδοχής, ενώ προφανώς προσφέρει ακόμα πιο ψηλή προτεραιότητα οικονομικά, εμπορικά και γεωπολιτικά στον EASTMED έναντι μελετών και προθέσεων για μεταφορά του φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στηρίξει εξ αρχής τον αγωγό συμμετέχοντας στη χρηματοδότηση των μελετών βιωσιμότητας. Έτσι η διεξαχθείσα μελέτη μας αποκαλύπτει ότι η κατασκευή του αγωγού είναι πλέον πολύ ευνοϊκή, καθόσον έδειξε ότι ο αγωγός, που θα διασχίζει την Κύπρο και την Ελλάδα πριν φτάσει στην Ιταλία, θα κοστίσει περίπου €5 δισεκατομμύρια, δηλαδή πολύ λιγότερο από ό,τι είχε προηγουμένως εκτιμηθεί, έστω και αν θα είναι ο μεγαλύτερος υποθαλάσσιος αγωγού του κόσμου. Να σημειωθεί ότι οι αρχικές μελέτες που έγιναν για αγωγό Ισραήλ - Τουρκίας έδειξαν ένα κόστος μεταξύ €7 και €10 δισ.
Στην Τριμερή Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία τον Ιανουάριο, οι τρεις ηγέτες τόνισαν στην Κοινή Δήλωσή τους ότι ο νέος στρατηγικός άξονάς τους δεν είναι αποκλειστικός, και – σε ένα νεύμα προς την Αίγυπτο και την Ιορδανία – δήλωσαν ότι θα καλωσόριζαν σε αυτή τη συμμαχία και άλλα κράτη με παρόμοιους στόχους. Η τριμερής αυτή συνάντηση αποτελεί συνέχεια της Συνόδου Κορυφής του Ιανουαρίου, στην οποία τα τρία κράτη είχαν συμφωνήσει για στενότερη συνεργασία σε επτά τομείς: Την ενέργεια, τον τουρισμό, την έρευνα και την τεχνολογία, το περιβάλλον, τη διαχείριση των υδάτων, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τη μετανάστευση.
Ακόμη να αναφέρουμε και τα εξής γεγονός που είναι ενδεικτικό του κλίματος των σχέσεων και των συναισθημάτων που υφίστανται μεταξύ των τριών χωρών. Πρόσφατα όλα (στην κυριολεξία όλα) τα ΜΜΕ του Ισραήλ αναφέρθηκαν με πολύ κολακευτικά σχόλια την άμεση βοήθεια της Ελλάδος και της Κύπρου (με πυροσβεστικά αεροσκάφη και λοιπά μέσα και προσωπικό) στις πρόσφατες πυρκαγιές στο Ισραήλ, τονίζοντας την φιλία και την στρατηγική συμμαχία των τριών χωρών που διαρκώς διευρύνεται, αφού στηρίζεται σε υγιείς και ειλικρινείς βάσεις, καθώς και σε αμοιβαία εθνικά συμφέροντα και αξίες, των δύο εκ των αρχαιοτέρων λαών της ανατολικής Μεσογείου, Ελλήνων και Εβραίων. Και στο πλαίσιο αυτό της ειλικρινούς φιλίας και συνεργασίας συμμετέχει και ο τρίτος αρχαιότερος λαός της περιοχής, οι Αιγύπτιοι, δημιουργώντας έτσι ένα στρατηγικό πλαίσιο συνεργασίας, που θα αποτελέσει αφενός μεν το εργαλείο της οικονομικής των ανάπτυξης, αφετέρου δε την ασπίδα και το δόρυ για την αντιμετώπιση των διαρκώς αυξημένων κινδύνων και προκλήσεων που αναδεικνύονται στην περιοχή μας με τον Ισλαμικό εξτρεμισμό και την τρομοκρατία των φανατισμένων θρησκευτικών ιδεοληψιών. Τουλάχιστον εδώ πάμε καλά.
Πηγές: The Jerusalem Post, Ο Φιλελεύθερος
*Ο Ιωάννης Αθαν. Μπαλτζώης είναι Αντγος (ε.α.), πρώην ΑΚΑΜ Τελ Αβίβ, Απόφοιτος του Tactical Intelligence School (U.S. Army), Μεταπτυχιακό στην Γεωπολιτική Ανάλυση και Γεωστρατηγική Σύνθεση του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. www.analystsforchange.org
