(Photo by Ecenur Colak/Anadolu Agency/Getty Images/Ιdeal Image)
Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Η δολοφονία Stevens έκλεισε με τον πλέον δραματικό τρόπο το κεφάλαιο «Αραβική Άνοιξη» και άνοιξε το κεφάλαιο «Ισλαμικό Κράτος». Ενδιαφέρον έχει να δούμε ποιο κεφάλαιο κλείνει η δολοφονία Karlov και ποιο νέο κεφάλαιο ανοίγει...
Από την αρχαιότητα, ο πρέσβης μιας χώρας θεωρείται πρόσωπο σχεδόν «ιερό». Περιβάλλεται από σεβασμό και προστασία. Είναι ο ενδιάμεσος μεταξύ της χώρας του και μιας ξένης χώρας. Το ταλέντο, οι γνώσεις και η ικανότητά του, κρίνουν τις σχέσεις της χώρας του με το ξένο κράτος. Σχέσεις πολέμου ή ειρήνης. Σχέσεις σταθερότητας ή αστάθειας! Οι περισσότεροι πρέσβεις μάλλον κάνουν συνήθως μια καριέρα ρουτίνας και δημοσίων σχέσεων. Ωστόσο, ορισμένοι εξ αυτών, αναλαμβάνουν δύσκολους ρόλους και αποστολές σε ζώνες έντονης σύγκρουσης διεθνοπολιτικών συμφερόντων. Τέτοια ήταν η περίπτωση του Αμερικανού πρέσβη Christopher Stevens, ο οποίος δολοφονήθηκε άγρια από τζιχαντιστές στη Λιβύη στα τέλη του 2012. Τέτοια είναι και η περίπτωση της άνανδρης πισώπλατης δολοφονίας του Ρώσου πρέσβη Andrei Karlov στην Τουρκία, λίγες μέρες πριν εκπνεύσει το 2016.
Ο Andrei Karlov και η συγκυρία της δολοφονίας του
Υπάρχουν ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία που συνοδεύουν τον εκλιπόντα πρέσβη Karlov. Και η δολοφονία του ίσως και να είναι θρυαλλίδα για τις εξελίξεις που πιθανότατα να έλθουν στο επόμενο διάστημα στο προσκήνιο.
Επί σειρά πολλών ετών, και πριν τοποθετηθεί πρέσβης της χώρας του στην Άγκυρα, υπήρξε διπλωμάτης και πρέσβης της Ρωσίας στη Βόρεια Κορέα. Υπηρέτησε εκεί, με κάποια διαλείμματα, από το 1979 έως το 2006, σε μια περίοδο δηλαδή που υπάρχουν έντονες φήμες για στήριξη της Ρωσίας και αργότερα της Κίνας στο καθεστώς της Πιον Γιανγκ και στο πυρηνικό του πρόγραμμα. Τι μπορεί να γνώριζε o Karlov που να ενοχλούσαν ενδεχομένως τις σημερινές συνθήκες και που η διεθνής κοινότητα μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια θα πρέπει να αντιμετωπίσει δραστικά το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας;
Ο πρέσβης Karlov τοποθετείται στην Άγκυρα τον Ιούλιο του 2013, λίγες μέρες μετά την υπογραφή συμφωνίας κατασκευής πυρηνικού αντιδραστήρα στην Τουρκία από την Ρωσική Rosatom.
Η χρονική συγκυρία της δολοφονίας δεν φαίνεται να είναι αδιάφορη για τις ΗΠΑ. Την ώρα που ο Karlov έπεφτε νεκρός από τα πυρά του εκτελεστή του, το σώμα των εκλεκτόρων στις ΗΠΑ αποφάσιζε για την προεδρία Trump. Clinton και Trump, μέχρι και την τελευταία στιγμή, κονταροχτυπιούνταν με κατηγορίες ότι η Ρωσία κρυβόταν πίσω από την εκλογή του νέου Αμερικανού προέδρου γελοιοποιώντας τη χώρα και τον θεσμό του Προέδρου. Η ετυμηγορία των Εκλεκτόρων έγραψε απώλειες και για τον κ. Trump και την κα Clinton. Το ζήτημα έκλεισε και τα φώτα της δημοσιότητας τράβηξε αυτόματα η δολοφονία Karlov, η οποία πιθανότατα κλείνει και την συζήτηση-έρευνα περί Ρωσικού δακτύλου στο εκλογικό αποτέλεσμα στις ΗΠΑ.
Η ταμπέλα του «Γκιουλενιστή» για το δολοφόνο του άτυχου Karlov, ίσως να διευκολύνει αρκετά τον νέο Αμερικανό πρόεδρο κ. Trump να εκδώσει τελικά στην Τουρκία τον ιμάμη Gulen και να πετάξει από πάνω του ένα φορτίο που κουβαλούσαν οι ΗΠΑ από το 2009 και που το περιέβαλλαν με περισσή εμπιστοσύνη οι πολιτικοί αντίπαλοι του Trump στην Ουάσιγκτον. Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Δίνοντας ο Trump τον Gulen αποκαθιστά τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία, δίνει χέρι βοήθειας στον Erdogan να παίζει στη ζυγαριά πλέον την Ρωσία που πανέξυπνα εκμεταλλεύθηκε τις συνθήκες που διαμορφώθηκαν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα το περασμένο καλοκαίρι στην Τουρκία, ενώ παράλληλα εξυπηρετεί τον κ. Trump στην ρητορική του περί «διεφθαρμένου και σάπιου συστήματος» στην Ουάσιγκτον που έδινε άσυλο σε τρομοκράτες και που εκείνος θέλει να ανατρέψει.
Η δολοφονία Karlov εκτιμάται ότι μάλλον θα συσφίξει ακόμη περισσότερο τις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας και νομιμοποιεί τον Τούρκο πρόεδρο Erdogan να κάνει και άλλες εκκαθαρίσεις χωρίς το ενοχλητικό στίγμα του δικτάτορα, ενώ ο Ρώσος πρόεδρος Putin να αντιδράσει δυναμικά στο Συριακό μέτωπο χωρίς την ενοχλητική δημόσια κατακραυγή.
Το σκηνικό της επόμενης μέρας...
Ο πρέσβης Karlov δολοφονείται την ώρα που ο ενεργειακός αγωγός Ρωσίας-Κίνας πιθανότατα δεν προχωρά, και την ώρα που πριν από περίπου ένα μήνα δημοσιεύθηκε στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τρίτη συμφωνία κατασκευής πυρηνικού αντιδραστήρα στην Τουρκία, αυτή τη φορά από την Κίνα.
Πριν καν αναλάβει επίσημα καθήκοντα προέδρου ο κ. Trump, είδαμε δυο πολύ σημαντικά σημεία γραφής στην εξωτερική πολιτική που πιθανώς θα ακολουθήσει. Πολιτική «συνεννόησης» με τη Ρωσία και σύγκρουσης με την επικίνδυνα ανερχόμενη Κίνα. Μάλιστα η «συνεννόηση» ΗΠΑ-Ρωσίας έχει στο επίκεντρο την από κοινού αντιμετώπιση της επικίνδυνα ανερχόμενης Κίνας. Μιας Κίνας που απειλεί τα συμφέροντα και των δυο άλλων υπερδυνάμεων και που συνεργάζεται και στηρίζει τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Βόρειας Κορέας. Κρατήστε αυτό το τελευταίο στοιχείο.
Ίσως η Τουρκία να είναι το πεδίο-αντιπρόσωπος που οι αντιδράσεις στην ανταλλαγή μηνυμάτων θα κρίνουν και το σκηνικό στην μακρινή Άπω Ανατολή. Και ίσως να θέλουν οι δυο υπερδυνάμεις να συσφίξουν τόσο τις σχέσεις τους με την Τουρκία που να την καταστήσουν σημαντικό πόλο απασχόλησης και ανταγωνισμού της Γερμανικής Ευρώπης. Κλείνοντας να υπενθυμίσουμε ότι στις διεθνείς σχέσεις συνήθως λέμε πως τίποτα δεν είναι έτσι όπως φαίνεται!
