Του Δημήτρη Τσαϊλά*
Η μετανάστευση υπερβολικά μεγάλου αριθμού ανθρώπων είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, γεγονός το οποίο γίνεται αντιληπτό ακόμη και με μια φευγαλέα ματιά στην πρόσφατη αλλά και τρέχουσα διεθνή επικαιρότητα. Διαπιστώνουμε ότι εκατοντάδες χιλιάδες εγκατέλειψαν στο παρελθόν το Σουδάν, από τη διακεκαυμένη περιοχή στη Συρία όπου μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος φεύγουν προς το Λίβανο, την Τουρκία και από εκεί στην Ελλάδα και οι μεταναστευτικές ιστορίες συνεχίζουν με μετανάστες Κούρδους, Πακιστανούς, Αφγανούς, Αφρικανούς στην Ευρώπη και τους ισπανόφωνους μετανάστες στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στην πατρίδα μας, συνυπάρχουν φωνές που έχουν την τάση να δείχνουν συμπάθεια για τα δεινά των μεταναστών, με αυτές που εκφράζουν έντονη ανησυχία και σκεπτικισμό. Είναι δίκαιο να πούμε ότι αυτή η σύγκρουση για το θέμα της μετανάστευσης, δημιουργεί την τάση σε ορισμένους κύκλους να υπερτονίζουν τα δικαιώματα μιας προϋπάρχουσας κοινότητας προκειμένου να αποκλείσουν τους νεοεισερχόμενους. Κύριο σημείο μου σε αυτό το άρθρο δεν είναι η σύγκρουση, που είναι απολύτως κατανοητή, αλλά η τάση να τονίσει την υποχρέωση του κράτους για τον έλεγχο της μετανάστευσης.
Το “αξίωμα κρατικής εξουσίας” και η Εθνική Ασφάλεια
Αυτό το αξίωμα δεν είναι ούτε παράλογο ούτε και επικίνδυνο. Οι μετανάστες μπορούν μετά τη διαδικασία εισδοχής τους να έχουν το βασικό δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας, να μοιράζονται τη ζωή της κοινότητας, να βρουν τρόπους για τον εαυτό τους και τις οικογένειες τους να ευημερήσουν, αλλά και να υποχρεούνται στη κείμενη νομοθεσία του κράτους που φιλοξενούνται.
Η χώρα μας αντιμετωπίζει μια δυσανάλογη με τις δυνατότητες της εισροή παρανόμων μεταναστών και προσφύγων, πολλοί εισηγούνται ακόμη και τη χρησιμοποίηση των ενόπλων δυνάμεων για να ανακόψουν αυτή τη ροή. Από την πρώτη στιγμή που έγινε ορατό το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης σε πολλές περιπτώσεις, αρχικά κυρίως λόγω έλλειψης μέσων από τους αρμοδίους φορείς, τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ), που έχουν εκπαιδευτεί μόνο για τις παραδοσιακές στρατιωτικές συγκρούσεις, βρέθηκαν αντιμέτωποι με το αναφερόμενο πρόβλημα ασφαλείας.
Ωστόσο οι αποστολές εκείνες είχαν καθαρά βοηθητικό χαρακτήρα και από κοινού μαζί με την αστυνομία και το λιμενικό σώμα ενεπλάκησαν σε περιπολίες, τόσο σε χερσαίες όσο και θαλάσσιες περιοχές για την αναχαίτιση και καταστολή της παράνομης μετανάστευσης και περισυλλογής προσφύγων. Σήμερα που ο “κόμπος έφτασε στο κτένι”, οι τάσεις δείχνουν τη δραματική εθνική αλλοίωση που έχει υποστεί η χώρα μας και πλέον είναι γνωστό “στους παροικούντες στην Ιερουσαλήμ”, το εντεινόμενο πρόβλημα της διεθνούς μετανάστευσης.
Ο ρόλος των Ενόπλων Δυνάμεων στο Μεταναστευτικό
Με αυξανόμενη εξάρτηση από τις ένοπλες δυνάμεις, στην κυβέρνηση, που αντιμετωπίζει το πρόβλημα της μετανάστευσης ή των προσφύγων, προτείνουν μέτρα έκτακτης ανάγκης και θεμελιώδεις αλλαγές για την πιθανότητα χρησιμοποίησης των κατά την επόμενη περίοδο.
Με μια πρώτη ματιά η μετανάστευση, μπορεί να θεωρηθεί ως φαινόμενο κοινωνικό ή οικονομικό, όμως προβάλλεται ολοένα και περισσότερο από πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, που τα αφορούν ως πρόβλημα ασφάλειας, χαρακτηρίζοντας την παράνομη μετανάστευση, η οποία είναι και μαζική ως τρέχουσα ή εν δυνάμει απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Στην πατρίδα μας εκτιμώ ότι δικαιολογείται πλέον η χρησιμοποίηση των ΕΔ σε θέματα μετανάστευσης και προσφύγων λόγω της υλικοτεχνικής γνώσεως που συνεπάγεται τη διαχείριση μεγάλων ομάδων ατόμων, κατόπιν εξασκήσεως των στελεχών μας σε μεθόδους αντιμετώπισης μετανάστευσης. Ισχυρίζομαι, ότι μπορούν οι ΕΔ οικονομικότερα, να δημιουργήσουν σε μια ικανοποιητική κλίμακα και με ρυθμό που δεν είναι δυνατό να δημιουργηθούν από άλλους κυβερνητικούς οργανισμούς, τα κέντρα υποδοχής και κράτησης παράνομων μεταναστών τα οποία η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων τα θεωρεί απαραίτητα. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι επιλύουν από μόνα τους το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης στην χώρα.
Επιπλέον, επειδή η διαδικασία απόδοσης ασύλου στην Ελλάδα, ώστε να επαναπροωθούνται άμεσα εκείνοι που δεν δικαιούνται άσυλο, εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και αναποτελεσματική, με τη συνεχή παρουσία τους τα στελέχη των ΕΔ μπορούν να παράσχουν την αποτροπή της εκρηκτικής κατάστασης της παρανόμου εισόδου από τα σύνορά μας, καθώς η παρουσία των ενόπλων στρατιωτών θα εμποδίσει τις κινήσεις των λαθρεμπόρων και θα τους στερήσει από τη δυνατότητα εκφοβισμού ή και σωματικής βαναυσότητας κατά των μεταναστών.
Συμπεράσματα
Πέρα από τη στρατιωτική παρουσία, υπάρχουν ανησυχίες που απορρέουν από τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τι θα συμβαίνει όταν οι νέοι στρατιώτες, δείξουν υπερβάλλοντα ζήλο; Επίσης ενώ έχουν εκπαιδευτεί μόνο για αντιμετώπιση πολεμικής σύρραξης, ξαφνικά θα τους ζητήσουμε να αντιμετωπίσουν την εισροή μεταναστών.
Είναι σαφές ότι η στρατιωτική ανάμειξη σε θέματα μετανάστευσης και προσφύγων είναι μια υπόθεση εργασίας, πολύπλοκη. Όσο όμως μεγαλώνει το μέγεθος της διεθνούς μετανάστευσης στον κόσμο, το οποίο οφείλεται σε παράγοντες όπως η αύξηση του πληθυσμού, η ανεργία από τις χώρες προέλευσης οι αυξανόμενες οικονομικές διαφορές μεταξύ των κρατών και οι ένοπλες συρράξεις, έχουμε προκληθεί λόγω της αυξανόμενης πίεσης να "κάνουμε κάτι".
Σκέφτομαι κυρίως την αδυναμία του έλεγχου αυτών των μαζικών μεταναστεύσεων, που οι γεωπολιτικές αλλαγές τείνουν να τις κάνουν αναπόφευκτες. Το κράτος μας πρέπει με κάποιο τρόπο να έχει πλήρη εξουσία για το θέμα. Ας ρίξουμε μια ματιά πίσω στο χρόνο, όχι πολύ μακριά αλλά λίγο πιο πέρα από την τρέχουσα πολιτιστική μυωπία μας.
Τελικά είναι απαραίτητο να ληφθούν δομικής φύσεως μέτρα τα οποία να συνδυαστούν με μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική για την μετανάστευση αφού πλέον το πρόβλημα έχει πάρει διαστάσεις εθνικής ασφαλείας.
* Ο κ. Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Υποναύαρχος ΠΝ ε.α.
