Η υποχώρηση της Δύσης στην διεθνή σκηνή που συμπαρασύρει σε οπισθοχώρηση τις Δυτικές Αξίες και πρότυπα αποτυπώθηκε στον τίτλο της Έκθεσης της Διάσκεψης Ασφάλειας του Μονάχου με τον τίτλο «Λιγότερη Δύση», όμως οι εργασίες της Διάσκεψης ανέδειξαν την πραγματική αδυναμία της Δύσης: την αδυναμία συνεννόησης και την εντελώς διαφορετική προσέγγιση για τον ρόλο αλλά και την σημερινή δυνατότητα τη Δύσης να παρεμβαίνει και να καθοδηγεί τις διεθνείς εξελίξεις. Τρεις τοποθετήσεις έδωσαν το στίγμα αυτής της «Βαβέλ» στο δυτικό στρατόπεδο. Του Γερμανού προέδρου Χ.Φ. Στάινμαγερ ,του Γάλλου προέδρου Εμ. Μακρόν και του Αμερικανού ΥΠΕΞ Μ. Πομπέο.
Το διατλαντικό ρήγμα είναι τόσο βαθύ που δεν μπορεί να συμφωνηθούν ούτε καν τα σημεία διαφωνίας ενώ διαπιστώνεται ο περιορισμός του ρόλου των διεθνών θεσμών που στήριξε την ευρωπαϊκή και αμερικανική Ασφάλεια για επτά δεκαετίες μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τρεις μεγάλες δυνάμεις που εκπροσωπούν την «δύναμη πυρός» της Δύσης σε θέματα ασφάλειας και άμυνας εμφανίσθηκαν με εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις για το ποια είναι η σημερινή κατάσταση στο διεθνές στερέωμα και το εάν αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι απειλές ασφάλειας που παρουσιάζονται στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται.
Οι τοποθετήσεις δεν έκρυβαν την διαφορετική με εθνικό πρόσημο στρατηγική των χωρών στα θέματα ασφάλειας που συνδέονται άμεσα και με τις οικονομικές διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής τους. Η τοποθέτηση του κ. Στάινμαγερ αποτύπωνε ανάγλυφα τον διακαή πόθο της Γερμανίας για πλήρη ομαλοποίηση των σχέσεων της Ευρώπης με την Ρωσία. Κάτι απολύτως φυσιολογικό κρίνοντας και από την ενεργειακή εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό αέριο, την δραστηριοποίηση χιλιάδων γερμανικών επιχειρήσεων στην Ρωσία αλλά και την παραδοσιακή σχέση και τοποθέτηση της Γερμανίας, έναντι του Ρωσικού παράγοντα. Η Γερμανία θεωρεί ότι αποτελεί πλήγμα προς την ίδια η επιδίωξη των Αμερικανών να ακυρώσουν και να οδηγήσουν σε ματαίωση το μεγάλο έργο του αγωγού Nord Stream2, αλλά και να επιβάλλουν στην Γερμανία και στην Ευρώπη τον αποκλεισμό της κινεζικής Huawei από το ευρωπαϊκό 5G.
Και ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν δεν έδειξε να συμμερίζεται την αγωνία των Αμερικανών να αντιμετωπίσουν την Ρωσία μετατρέποντας την Ευρώπη σε ένα νέο πεδίο αυτής της σύγκρουσης και δεν είναι τυχαίο ότι ο Γάλλος πρόεδρος εξέφρασε τον προβληματισμό του για την συνέχιση των κυρώσεων εις βάρος της Μόσχας, μια πρακτική που και δεν έχει φέρει πολιτικά-διπλωματικά αποτελέσματα, αλλά αντιθέτως έχει πλήξει σημαντικούς τομείς της οικονομίας αρκετών ευρωπαϊκών χωρών.
Ο Γερμανός Πρόεδρος Στάινμαγερ στην εναρκτήρια ομιλία του στην MSC2020 την Πέμπτη επιτέθηκε με σφοδρότητα στον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ αποδίδοντας του την ευθύνη για μια μάλλον ζοφερή εικόνα των διατλαντικών σχέσεων.
Ασκώντας κριτική στο σύνθημα του κ. Τραμπ «Make(America) Great Again» ο Γερμανός πρόεδρος δήλωσε ότι το «Μεγάλη και πάλι ,γίνεται εις βάρος των γειτόνων και εταίρων» κατηγορώντας την κυβέρνηση Τραμπ ότι απορρίπτει κάθε έννοια «διεθνούς κοινότητας» και συνεργασίας. Επίσης επέκρινε τις ΗΠΑ αλλά και την Ρωσία και την Κίνα ότι επιδίδονται σε έναν νέο ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων που οδηγεί και σε κούρσα εξοπλισμών, μια εξέλιξη καταστροφική. Μια κριτική βεβαίως που θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως απόδειξη της αδυναμίας της ίδιας της Ευρώπης να ασκήσει επιρροή και να παρεμβληθεί σε αυτόν τον ανταγωνισμό των τριών παγκόσμιων δυνάμεων.
Ο Γερμανός ΥΠΕΞ Χ. Μάας εξέφρασε τον ίδιο προβληματισμό για την κάλυψη από την Ρωσία και την Κίνα του «κενού» που δημιουργεί αυτή η προβληματική στάση των ΗΠΑ.
«Οι αποφάσεις για το μέλλον της Μέσης Ανατολής λαμβάνονται στην Αστάνα ή στο Σότσι ,αντί για την Γενεύη ή την Νέα Υόρκη» είπε χαρακτηριστικά παραπέμποντας στις συμφωνίες που έκλεισαν με πρωτοβουλία του Ρώσου προέδρου Β. Πούτιν.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μ. Πομπέο ήταν σε εντελώς διαφορετικό κλίμα. Τόνισε ότι η διεθνής Τάξη βασισμένη στις Αρχές της Δύσης, παραμένει το καλύτερο σύστημα για την διασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων και της οικονομικής προόδου.
«Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας ενημερώσω ότι ο θάνατος της Διατλαντικής συμμαχίας είναι κατι εντελώς υπερβολικό. Η Δύση κερδίζει και κερδίζουμε μαζί» είπε μιλώντας στο Μόναχο.
Ο Μ. Πομπέο απάντησε ουσιαστικά στον Στάινμαγερ, υποστηρίζοντας ότι η ευρωπαϊκή απαισιοδοξία σχετικά με την εξωτερική πολιτική του προέδρου Τραμπ δεν είναι αληθινή.
«…τόσοι πολλοί άνθρωποι θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους προκειμένου να περάσουν την Μεσόγειο και να φθάσουν στην Ελλάδα και στην Ιταλία, αλλά δεν βλέπουμε τους αδύναμους αυτού του κόσμου να ρισκάρουν τη ζωή τους προκειμένου να φθάσουν μαζικά σε χώρες όπως το Ιράν ή η Κίνα». Για αυτό ακριβώς, συνέχισε, «οι άνθρωποι θέλουν να σπουδάσουν στο Κέμπριτζ και όχι στο Καράκας. Θέλουν να φτιάξουν επιχειρήσεις στην Σίλικον Βάλεϊ και όχι στην Αγία Πετρούπολη». Και πρόσθεσε: «Μην αφήνετε να σας κοροϊδεύουν εκείνοι που σας λένε το αντίθετο».
Ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Μαρκ Έσπερ έθεσε την Κίνα στην κορυφή της λίστας των Αντιπάλων, λέγοντας ότι η Κίνα αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για την Δύση ακολουθούμενη από την Ρωσία , τα “rogue states” Β.Κορέας και Ιράν και τις ακραίες οργανώσεις και ομάδες.
Και ο Μ. Πομπέο ήταν ακόμη πιο σαφής όταν έθιξε το θέμα του 5G και του κινεζικού γίγαντα HUAWEI, θέμα που εξελίσσεται σε μείζον θέμα διατλαντικής αντιπαράθεσης.
«Η HUAWEI και άλλες κινεζικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας είναι οι Δούρειοι Ίπποι για τις κινέζικες Υπηρεσίες Πληροφοριών. Δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε τον χώρο των πληροφοριών να διαχυθεί σε δίκτυα στα οποία δεν έχουμε εμπιστοσύνη και θα είναι ελεγχόμενα από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Είναι απλώς απαράδεκτο» τόνισε ο κ. Πομπέο.
Μετά τον Πομπέο ήταν η σειρά του Προέδρου Μακρόν να τοποθετηθεί, αποφεύγοντας να αναφέρει έστω και μια φορά το όνομα του Αμερικανού προέδρου, εκφράζοντας την απογοήτευσή του για την στάση των ΗΠΑ, με λιγότερη όμως οξύτητα από ότι οι Γερμανοί. Αλλά θέλησε να υποβαθμίσει την Ουάσιγκτον και να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων της Ευρώπης ώστε να αναλάβει ρόλο στον κόσμο για να υπερασπιστεί τα δικά της συμφέροντα. Και αυτό το έθεσε σε μια Διάσκεψη που είναι επικεντρωμένη στις Διατλαντικές σχεσεις. Ο Γάλλος πρόεδρος παρουσίασε την δική του αντίληψη για την προσπάθεια της Ευρώπης να επενδύσει στην δική της Άμυνα και αυτονομία. «Έχουμε έναν Αμερικανό εταίρο που λέει ότι πρέπει να επενδύσετε περισσοτερο στην δική σας Ασφάλεια. Και αυτό είναι αλήθεια» είπε ο Μακρόν και συμπλήρωσε: «Οι Αμερικανοί λένε, δεν είμαστε ο σερίφης για να παρέχουμε ασφάλεια στην γειτονιά σας...»
Ο Εμ. Μακρόν επέμεινε ότι δεν μπορούμε να αναθέτουμε τα πάντα στις ΗΠΑ, πρέπει να «σκεφτόμαστε και με τον ευρωπαϊκό τρόπο» προβάλλοντας ένα από τα βασικά ζητήματα της ατζέντας της Προεδρίας του,την ισχυρή αυτόνομη Ευρωπαϊκή παρουσία στην διεθνή σκηνή.
Ο Γάλλος Πρόεδρος επιμένει ότι χρειάζεται ισχυρότερη Ευρώπη στον Αμυντικό τομέα έσπευσε όμως να διευκρινίσει και καθησυχάσει ότι αυτό δεν το βλέπει ανταγωνιστικά προς το ΝΑΤΟ: «Η Κοινή Ασφάλεια της Ευρώπης έχει δυο πυλώνες , ο ένας είναι το ΝΑΤΟ και ο άλλος η Ευρωπαϊκή Άμυνα» είπε ο κ.Μακρόν.
Ο γνωστός αναλυτής ΄Ιαν Μπρέμερ έθεσε το θέμα διαφορετικά: «Δεν είναι το τέλος της Δύσης αλλά είναι πραγματικά πολύ πιο εξασθενημένη και πολύ πιο διχασμένη από ότι ήταν ιστορικά. Οι Ρώσοι και οι Κινέζοι δεν είναι τόσο ισχυροί, αλλά η διαφορά είναι ότι ξέρουν καλά τι κάνουν..».
Το ερώτημα είναι εάν οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν τι πρέπει και τι μπορούν να κάνουν για να αντιμετωπίσουν τις νέες απειλές ασφάλειας, καθώς πλέον η παραδοσιακή στήριξη των ΗΠΑ, κινείται πλέον από πιο «ιδιοτελή» κίνητρα, από εκείνα που διαμόρφωσαν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, την Διατλαντική Συνεργασία και την Εγγύηση Ασφάλειας της Ευρώπης.
