Του Νίκου Μελέτη
Σε μια ακατανόητη και παντελώς αψυχολόγητη κίνηση που θυμίζει περισσότερο εργαστηριακά πειράματα στο μάθημα «Επίλυσης διαφορών», παραπέμπει η αποδοχή από την κυβέρνηση ως βάσης για συζήτηση, του ονόματος που πρότεινε ο Ζ. Ζάεφ Republika Ilidenska Makedonija. Μια ονομασία που μπορεί θεωρητικά και τυπικά να ανταποκρίνεται σε μερικά από τα κριτήρια που σαφώς είχε θέσει στην αρχή της διαπραγμάτευσης η κυβέρνηση, αλλά οδηγεί στην υιοθέτηση ονομασίας με προσδιορισμό που εδώ και 115 χρόνια αποτελεί το Σύμβολο του «μακεδονικού» εθνικισμού και αλυτρωτισμού.
Εξάλλου δεν είναι τυχαίο ότι παγίως η Ελληνική πλευρά ζητούσε την απάλειψη κάθε αναφορά στην εξέγερση του Ιλιντεν αλλά και στην Δημοκρατία του Κρουσόβου, για την οποία υπάρχει ακόμη και σήμερα αναφορά στο Σύνταγμα της ΠΓΔΜ, καθώς αποτελούν τα σύμβολα του αλυτρωτισμού και του συνθήματος για την «απελευθέρωση» και την «αυτονόμηση» της Μακεδονίας.
Η κυβέρνηση θεωρεί ότι με την πρόταση αυτή:
- Κερδίζει όνομα σύνθετο, που θα μένει αμετάφραστο (και συνεπώς παραπέμπει σε σλαβική ταυτότητα) και διευκολύνει τον κ. Καμμένο να κάνει ελιγμό, καθώς είχε δεσμευθεί ότι δεν θα αποδεχθεί τον «όρο Μακεδονία», χωρίς όμως να έχει αποκλείσει την σλαβική εκφορά του όρου
- Πιο εύκολο να επιτύχει ο κ. Ζάεφ την συμφωνία για erga omnes χρήση της ονομασίας αυτής, καθώς θα μπορεί (θεωρητικά) να την αποδεχθεί και η αντιπολίτευση του VMRO-DPMNE.
- Και ότι υπάρχει σαφής διαχωρισμός και διάκριση με την Αρχαία Μακεδονία.
Συγχρόνως έχει πάρει δεσμεύσεις από τον κ. Ζάεφ ότι αυτό το όνομα είναι το «εισιτήριο» για την αποδοχή της erga omnes χρήσης της νέας ονομασίας.
Όμως η προτεινόμενη ονομασία αποτελεί το κλασσικό σύμβολο του αλυτρωτισμού το οποίο όχι απλώς θα υπάρχει πλέον ως αναφορά στο σύνταγμα, ή σε άλλα επίσημα κείμενα και δραστηριότητες, αλλά θα αποτελεί το νέο όνομα του ίδιου του κράτους.
Δηλαδή η προσπάθεια 27 ετών για αλλαγή της ονομασίας του γειτονικού κράτους ώστε να αντιμετωπισθεί ο αλυτρωτισμός και η καπηλεία της Αρχαίας Μακεδονίας ,θα καταλήξει στην αποδοχή μιας ονομασίας η οποία σε πρώτη φάση, δεν αφορά μεν την Κληρονομιά της Αρχαίας Μακεδονίας, αλλά εκφράζει τον πιο ακραίο εθνικισμό και αλυτρωτισμό του σλαβικού μακεδονισμού. Που με ορόσημο το Ίλιντεν και την Δημοκρατία του Κρουσόβου, έθεσε τα όρια του στον στόχο της «απελευθέρωσης όλης της Μακεδονίας». Εξάλλου η διεκδίκηση «μακεδονικής μειονότητας» στην Ελλάδα που αποτελεί ένα ακόμη στοιχείο αλυτρωτισμού, δεν αφορά προφανώς την Αρχαία Μακεδονία αλλά το σλαβόφωνο στοιχείο που συνδέεται ευθέως με την κληρονομιά της εξέγερσης του Ίλιντεν.
Η πρόταση του κ. Ζάεφ με την συγκεκριμένη ονομασία αποκαλύπτει ότι και η αλλαγή των ονομάτων σε αεροδρόμιο και αυτοκινητόδρομο, ήταν μέρος του δικού του σχεδιασμού καθώς εγκαταλείπεται η ανόητη επιχείρηση εξαρχαϊσμού (όταν ο ίδιος ο Γκλιγκόροφ είχε αποδεχθεί ότι οι Σλάβοι έφθασαν στην περιοχή μετά το 600 μ.χ.) και η «επένδυση» γίνεται στον αλυτρωτισμό που θεμελιώθηκε με την εξέγερση του Ίλιντεν.
Ξεπερνώντας όμως το ιστορικό βάρος που φέρει η συγκεκριμένη πρόταση ονομασίας, το σημαντικότερο ίσως μειονέκτημα της είναι, αυτό που θεωρείται και πλεονέκτημα της: η ονομασία όχι μόνο θα προβλέπεται αλλά θα είναι και πραγματικά αμετάφραστη (π.χ. θα ήταν ακατανόητη η μετάφραση «Δημοκρατία Αι-Λιά Μακεδονίας» ή «Ilidenska Macedonia»). Αυτό σε αντίθεση με τις άλλες ονομασίες που ήταν στο τραπέζι (όπως Gorna Makedonija ή Upper Macedonia) είναι πιο δύσχρηστη και πρακτικά οδηγεί στην διολίσθηση σε απάλειψη του συνθετικού προσδιορισμού και πρακτική χρήση παντού, του ονόματος «Macedonia».
Το επιχείρημα της αμετάφραστης ονομασίας της Burkina Faso που επικαλούνται συχνά ακαδημαϊκοί, είναι λανθασμένο καθώς δεν αντικαταστάθηκε ένα παγκοίνως γνωστό μέχρι τώρα όνομα, όπως θα είναι στην περίπτωση της «Μακεδονίας», όποτε η επιστροφή για λόγους και πρακτικούς στο παλιό όνομα θα είναι μονόδρομος.
Ακόμη κι αυτή την στιγμή, και με διαπραγματευτικό χαρτί πλέον την αντίδραση που προκαλεί η συγκεκριμένη ονομασία η κυβέρνηση οφείλει να αλλάξει τακτική και να ασκήσει πίεση στον κ. Ζάεφ να δεχθεί μια καθαρή συμφωνία.
Εξάλλου το μπαλάκι είναι στην δική του πλευρά και δεν υπάρχει κανένας λόγος να το φέρουμε στην δική μας. Και στο παιγνίδι αυτό, εφόσον διακοπεί, ο μονός που θα χάσει θα είναι ο ίδιος ο κ. Ζάεφ και η χώρα του. Τώρα είναι η στιγμή για μια καλή λύση του Σκοπιανού. Ας μην την σπαταλήσουμε.
