Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Η φασαρία που γίνεται τις τελευταίες ημέρες γύρω από τις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία, υπό την κυβέρνηση Trump, έχοντας στο κέντρο της προσοχής των εξοπλισμό των Κούρδων μαχητών του YPG, από την Ουάσιγκτον, και την έμφαση στο στυλ διακυβέρνησης και τα προβλήματα του Tayyip Erdogan, αποτυγχάνει για μια ακόμη φορά να εντοπίσει την ουσία. Όπως λέει και ο σοφός λαός για μια ακόμη φορά χάνουμε το δάσος, βλέποντας το δέντρο.
Πριν τη μετάβασή του στην αμερικανική πρωτεύουσα μετά από πρόσκληση του Προέδρου Trump, ο Tayyip Erdogan είχε φροντίσει να σηκώσει πολύ σκόνη γύρω από την απόφαση της Ουάσιγκτον να προχωρήσει σε εξοπλισμό των Κούρων μαχητών του YPG, με βαριά όπλα, αλλά και για το γνωστό θέμα του Fethullah Gulen.
Η κυβέρνηση Trump, έχοντας σαν άνθρωπο κλειδί στο παιχνίδι αυτό τον Υπουργό Άμυνας, Στρατηγό James Mattis, χωρίς να κάνει πίσω στην απόφαση για τον εξοπλισμό των Κούρδων, φρόντισε με συνάντηση που είχε με τον Τούρκο Πρωθυπουργό στο Λονδίνο, να δώσει διαβεβαιώσεις στην Άγκυρα, ότι δεν διατρέχει κανένα κίνδυνο από τον εξοπλισμό των Κούρδων, αφού η Ουάσιγκτον εγγυάται την ασφάλεια της Τουρκίας και εξασφαλίζει ότι ο οπλισμός θα χρησιμοποιηθεί εναντίον του ISIS στη Συρία. Την ίδια στιγμή το θέμα Gulen, αν και συζητήθηκε δεν αποτέλεσε και ιδιαίτερο αγκάθι, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για το εγγύς μέλλον.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το Κυπριακό και η ένταση στο Αιγαίο, απουσίασε παντελώς από τις υψηλού επιπέδου επαφές και συζητήσεις του Erdogan με την αμερικανική ηγεσία στην Ουάσιγκτον.
Όλοι λοιπόν αναλώθηκαν σε ανάλυση της επίσκεψης μέσα από του πρίσμα του κακού Σουλτάνου, ο οποίος πλακώθηκε με τους Αμερικανούς για τον εξοπλισμό των Κούρδων, το θέμα Gulen, τα επεισόδια έξω από την κατοικία του πρέσβη της Τουρκίας στην Ουάσιγκτον και τη συμπεριφορά του Erdogan κατά τη διάρκεια της επίσκεψης.
Επίσης, στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών, μια επίσκεψη η οποία θα τύγχανε διεξοδικής ανάλυσης με αφορμή τα σημαντικά θέματα τα οποία αγγίζει επισκιάστηκε από τον πόλεμο των μέσων μαζικής ενημέρωσης με το Λευκό Οίκο, γύρω από το θέμα της Ρωσίας, την επίσκεψη Lavrov, και την απόλυση του Διευθυντή του FBI, James Comey.
Αυτό είναι το δημόσιο σκηνικό της επίσκεψης και των συναντήσεων του Tayyip Erdogan στην αμερικανική πρωτεύουσα. Άλλα λόγια να αγαπιόμαστε. Μόνο που όταν καταλαγιάζει ο κουρνιαχτός, επέρχεται η σκληρή πραγματικότητα των διεθνών σχέσεων και η γεωπολιτική, η οποία δεν αφήνει περιθώρια για την εικονική πραγματικότητα στην οποία ζουν κάποιοι.
Ας δούμε λοιπόν τη σκληρή πραγματικότητα της επίσκεψης και της συνάντησης του Προέδρου της Τουρκίας, με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, στο Λευκό Οίκο, βάζοντας στην άκρη την φοβερή σημασία του γεγονότος ότι ο Ντόναλντ Τράμπ, δεν πρόφερε σωστά το όνομα του Erdogan.
Η κοινή εμφάνιση των δυο Προέδρων μπροστά στις κάμερες, ήταν άνευ σημασίας αφού δεν έβγαλε κάποια ουσιαστική είδηση. Ο Πρόεδρος Trump προχώρησε σε μια γενικού περιεχομένου δήλωση και ο Tayyip Erdogan, έκανε το κομμάτι του κάνοντας αναφορά στους Κούρδους του YPG και των Gulen.
Το παιχνίδι έγινε πίσω από τις κλειστές πόρτες και από αμερικανικής πλευράς το έκαναν ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Στρατηγός McMaster, ο Υπουργός Άμυνας, Στρατηγός James Mattis, και ο Υπουργός Εξωτερικών, Rex Tillerson.
Τα συγκεκριμένα υψηλόβαθμα και καθοριστικά για τη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Trump , στελέχη, εάν προσέξει κανείς τις δηλώσεις τους έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία είναι χώρα κλειδί για την επίτευξη των στόχων της Ουάσιγκτον στην ευρύτερη περιοχή και κυρίως στην καταπολέμηση και τελική ήττα του ISIS.
Κανένας σχεδιασμός και καμία πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης στην ευρύτερη περιοχή, δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς η Ουάσιγκτον να έχει στο πλευρό της την Άγκυρα. Συρία, καταπολέμηση του ISIS, Ιράν, παιχνίδι με τη Ρωσία, ΝΑΤΟ, αντιμετώπιση της ανόδου της Κίνας, έχουν ένα κοινό παρονομαστή που ακούει στο όνομα Τουρκία. Δυστυχώς, όλοι φροντίζουν αυτό να το ξεχνούν.
Η Σημασία των Προσώπων…
Και μια ιστορικού και ταυτόχρονα ουσιαστικού περιεχομένου επισήμανση, προς ενίσχυση της άποψης ότι η Ουάσιγκτον, στο άμεσο μέλλον, θα παίξει έντονα το χαρτί Τουρκία. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, McMaster και ο Υπουργός Άμυνας, James Mattis, είναι και οι δυο Στρατηγοί. Στις τάξεις των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, η βαρύτητα της Τουρκίας, ανεξαρτήτως προσώπων, είναι πολύ μεγάλη και έχει βάθος δεκαετιών. Οι σχέσεις έχουν βαθιές ρίζες.
Ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Mike Pence και ο νέος Διευθυντής της CIA, Mike Pompeo, κατά τη διάρκεια της θητείας τους ως βουλευτές στο Κογκρέσο, ήταν και οι δύο εξέχοντα μέλη της Ομάδας, Turkish Caucus, η οποία προωθούσε έντονα τα συμφέροντα της Άγκυρας στην Ουάσιγκτον.
Όσο αφορά των Υπουργό Εξωτερικών, Rex Tillerson, προερχόμενος από τον χώρο της ενέργειας (μέχρι πρόσφατα αφεντικό της Exxon Mobile), η σημασία που δίνει στην Τουρκία είναι μεγάλη.
Αυτά, για όσους εδώ στην Ελλάδα, καταλαβαίνουν έχουν τεράστια σημασία για την αντιμετώπιση της Τουρκίας , από τα πρόσωπα και τις υπηρεσίες που διαμορφώνουν την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών.
Την ίδια στιγμή ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που καθιστά βασικό παίκτη και αναγκαίο συνομιλητή την Τουρκία στην Ουάσιγκτον είναι ο παράγοντας Ρωσία. Ο Rex Tillerson στην πρόσφατη επίσκεψή του στη Μόσχα είπε δημόσια ότι οι σχέσεις Ουάσιγκτον και Μόσχας βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το θέμα Ρωσία, έχει εξελιχθεί σε κακό δαίμονα για τον Πρόεδρο Trump και την κυβέρνησή του, δίνει ακόμη ένα πλεονέκτημα στην Άγκυρα και τον Erdogan, αφού αποτελεί νύφη διεκδίκησης μεταξύ των δυο δυνάμεων.
Επίσης, ο Erdogan και η Τουρκία, παίζει έντονα και το χαρτί της Κίνας, αφού και το Πεκίνο επιθυμεί να βρεθεί στην καλή πλευρά της Άγκυρας.
Με βάση λοιπόν όλα τα παραπάνω, δεν είναι καθόλου άστοχο να διαπιστώσει κανείς ότι, ναι, μπορεί ο Erdogan να είναι απολυταρχικός, επικίνδυνος, να καταστρατηγεί κάθε έννοια δημοκρατίας στη χώρα του, αλλά την ίδια στιγμή για τις μεγάλες δυνάμεις και ειδικά την Ουάσιγκτον, είναι ένας παίκτης που στην παρούσα συγκυρία όλοι επιδιώκουν και θέλουν να έχουν στον πάγκο τους.
Και για αυτούς που θα τρέξουν να πουν ότι αυτό αποτελεί ένα λόγο για την Ελλάδα να παίξει έντονα ευρωπαϊκά, καλό θα είναι να μην βιάζονται, γιατί πολύ σύντομα ακόμη και η Γερμανία που δήθεν έχει βγει στα κάγκελα με τον Τούρκο Πρόεδρο, θα τρέχει και πάλι να τον κατευνάσει.
Δυστυχώς στη διεθνή πολιτική η πραγματικότητα είναι σκληρή. Η Τουρκία είναι μέγεθος που κανείς δεν μπορεί να το βάλλει στην άκρη και παρά το γεγονός ότι στην παρούσα φάση ηγέτης της είναι ένας απρόβλεπτος και έντονα προβληματικός Erdogan ειδικά η Ουάσιγκτον και το σύστημα εξωτερικής πολιτικής της δεν πρόκειται να αλλάξει ρότα. Είναι και θα παραμείνει παίκτης στο μεγάλο τραπέζι των εξελίξεων και των αποφάσεων.
*Ο Δημήτρης Απόκης είναι Απόφοιτος του The Paul H. Nitze School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University και Δημοσιογράφος.
Photo by Michael Reynolds-Pool/Getty Images/Ideal Image
