Του Δημήτρη Τσαϊλά
Ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump στη συνάντηση που είχε με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Abdel Fattah el-Sisi για μια ακόμη φορά κατά τη διάρκεια του πρώτου ταξιδιού του εκτός των ΗΠΑ, εξήρε την εργασία του αιγυπτίου ηγέτη λέγοντας ότι «η ασφάλεια φαίνεται να είναι πολύ ισχυρή» και αποδέχθηκε πρόσκληση να επισκεφθεί το Κάιρο. Αυτό το ειδύλλιο που διαμορφώνεται με τον Αιγύπτιο πρόεδρο στην πρόσφατη συνάντησή τους, δείχνει πρόθεση για ηρεμία στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, οπότε η ελληνική συνεργασία με την Αίγυπτο αναβαθμίζει τη γεωπολιτική μας αξία.
Ταυτό το συμπέρασμα, απορρέει διότι τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μια αξιοσημείωτη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ, της Αιγύπτου της Ελλάδος και της Κύπρου, αφενός με στρατιωτική συνεργασία, αφετέρου με πολιτική και οικονομική. Αυτό εν μέρει είναι το αποτέλεσμα ενός προσεκτικού σχεδιασμού, καθώς η τάση αυτή οφείλεται κυρίως στις περιφερειακές εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο που οδήγησαν τον Ελληνισμό (Ελλάδα-Κύπρος) να πιστεύουν ότι η Αίγυπτος έχει την ικανότητα να προωθήσει τα συμφέροντά μας. Σύμφωνα με τη γεωγραφία της περιοχής, το νέο στρατηγικό τόξο από την Αίγυπτο στην Κύπρο, συνεχίζει στην Κρήτη και εκτείνεται στη βορειοδυτική Ελλάδα. Αν και η περιοχή αυτή περιλαμβάνει ιστορικές έχθρες, συμπεριλαμβανομένων της Ελληνο-τουρκικής διαμάχης της ισραηλινο-παλαιστινιακής διένεξης με εστίες αντιπαλότητας την Κύπρο, το Αιγαίο και τη Γάζα, καθώς και την αραβο-ισραηλινή διαμάχη, ιδιαίτερα μεταξύ του Λιβάνου και της Συρίας.
Λόγω της αύξουσας σημασίας της πολιτικής εθνικής ασφάλειας, όλων των κρατών της περιοχής, και της οικονομικής σημασίας του θαλασσίου χώρου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, η γεωπολιτική αξία του Ελληνισμού έχει εκτιναχτεί στο ζενίθ. Το φυσικό αέριο είναι το βασικό θέμα των συνομιλιών, ενώ αμερικανικές εταιρείες συμμετέχουν σε αρκετές από τις γεωτρήσεις στην θαλάσσια περιοχή της Κύπρου.
Εκτός από τις συμφωνίες για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, η Κύπρος μπορεί να αξιοποιηθεί περαιτέρω ως ένας βασικός βατήρας στην υποδομή μεταφοράς φυσικού αερίου από την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, λόγω της γειτνίασής της με την Ελλάδα που διαφαίνεται ότι διαθέτει αποθέματα φυσικού αερίου στην ΑΟΖ, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, της Παλαιστινιακής Αρχής, του Λιβάνου και του Ισραήλ. Η ισχυρή σχέση μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας θα βοηθήσει να παίξει το ρόλο του διανομέα της περιοχής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) επίσης ενδιαφέρθηκε σφόδρα για την ένωση των ηλεκτρικών δικτύων της Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ ως ένα σημαντικό έργο. Μια τέτοια σύνδεση επιτρέπει μια αμφίδρομη μεταφορά 2.000 MW, σε μια υποθαλάσσια διαδρομή 1.580 χιλιομέτρων. Στον κατάλογο των έργων ενέργειας της ΕΕ περιλαμβάνεται επίσης η κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου από την Κύπρο προς την Ελλάδα.
Η συμφωνίες αυτές δημιουργούνται με τη βασική προϋπόθεση, ότι η κατανομή των πόρων είναι η βάση για τη διασφάλιση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ευημερίας. Η αρχή του «όλοι για έναν και ένας για όλους», που απηχεί η περίφημη γραφή του Αλεξάνδρου Δουμά στο μυθιστόρημα του “Οι Τρεις Σωματοφύλακες”, προσλαμβάνει ιδιαίτερη σημασία. Η έννοια και η εφαρμογή της κοινής χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι νέα για την Ευρώπη. Υπάρχει παρόμοιο καλώδιο σύνδεσης μεταξύ της Βρετανίας και της Γαλλίας που κατασκευάστηκε στην υποθαλάσσια σιδηροδρομική σήραγγα που συνδέει τις δύο χώρες. Αυτό σημαίνει ότι η φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια ρέει προς τον καθένα κατά τις ώρες αιχμής της βιομηχανίας, ενώ οι χώρες βιώνουν μικρότερη εγχώρια ανάγκη.
Η συμφωνία και οι εφαρμογές στρατηγικών περιλαμβάνουν και κινδύνους. Η Ελλάδα, καθώς και οι υπόλοιπες χώρες της Νοτιοανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να εργαστούν από κοινού για την προστασία του καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας και των πεδίων φυσικού αερίου που βρίσκονται στην υποθαλάσσια ζώνη της περιοχής. Η Τουρκία αμφισβητεί το δικαίωμα του Ελληνισμού να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και απείλησε ακόμη με στρατιωτική επέμβαση. Έτσι η συνεργασία του Ελληνισμού με τα κράτη της περιοχής θεωρείται ως μια πρόκληση από την Τουρκία.
Η Ελλάδα και η Αίγυπτος έχουν μια μακρά και σταθερή σχέση ασφάλειας και συνεχίζουν τις κοινές αεροπορικές και ναυτικές ασκήσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, το βάρος της μεγαλύτερης ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο δεν θα είναι συμμετρικό. Η βελτιωμένη περιφερειακή ασφάλεια του θαλασσίου χώρου, των φυσικών πόρων και του υποθαλάσσιου καλωδίου είναι απαραίτητη για όλους καθώς η Ελλάδα και η Κύπρος αντιμετωπίζουν την τουρκική απειλή, ενώ η Αίγυπτος αντιμετωπίζει την απειλή της τρομοκρατίας.
Η Ελλάδα, πρέπει να συνεχίσει να ρίχνει βάρος σε αυτό το momentum καθώς όπως φαίνεται θα βγει κερδισμένη αφού είναι η καλύτερη δυνατή περίοδος να «γεωπολιτικοποιήσει» κάθε μείζον ζήτημα που την αφορά, ιδίως αναφορικά με την οικονομία. Έτσι και αλλιώς, πάντα η πολιτική προηγείται της οικονομίας. Σκεφτείτε αν η Ελλάδα είχε μια αδιάφορη γεωγραφική θέση πόσο πιο πριν θα είχε επέλθει μια οικονομική κατάρρευση δεδομένων των παθογενειών στην οικονομία της σε συνδυασμό με τις εγγενείς δυσλειτουργίες της ΕΖ.
