Η συνάντηση των ηγετών των χώρων του ευρωπαϊκού νότου που συγκλήθηκε στην Αθήνα και η συνάντηση των υπουργών και υφυπουργών ευρωπαϊκών υποθέσεων που συγκάλεσαν στην Αθήνα οι κ. Ν. Παππάς και Ν. Ξυδάκης, επισκίασαν την Διάσκεψη Ασφαλείας που είχε συγκαλέσει στην Ρόδο ο υπουργός εξωτερικών Ν. Κοτζιάς.
Παρακολουθώντας τα αποτελέσματα της συνάντησης που είχαν στην Ρόδο οι 7 υπουργοί εξωτερικών (και χαμηλόβαθμοι αξιωματούχοι από άλλες πέντε χώρες) -και όχι 19 όπως ήταν η αρχική προσδοκία- μάλλον ήταν τυχεροί οι διοργανωτές, που δεν στράφηκαν τα φώτα της δημοσιότητας σε αυτή την... μικρογραφία της Ρόδου.
Παρά τις αισιόδοξες δηλώσεις πριν ακόμη ξεκινήσει η Διάσκεψη, ότι υπάρχει μαζική εκδήλωση ενδιαφέροντος από ξένους υπουργούς, μόνο οι υπουργοί της Ιταλίας, της Βουλγαρίας, της Κύπρου, της Αλβανίας, του Λιβάνου, της Αιγύπτου, της Μάλτας φρόντισαν να επωφεληθούν από ένα ευχάριστο διήμερο στην Ρόδο, με έναν ιδιαίτερα ευχάριστο και φιλόξενο οικοδεσπότη.
Χαμηλόβαθμοι εκπρόσωποι ήρθαν και από κάποιες άλλες αραβικές χώρες, που βεβαίως δεν μπορούσαν να καλύψουν το κενό ούτε να προσφέρουν την δυνατότητα να χαρακτηριστεί η μάζωξη της Ρόδου, "Διεθνής Διάσκεψη για την Ασφάλεια και την Σταθερότητα"…
Φυσικά από την συνάντηση αυτή, η οποία εξελίχθηκε περισσότερο σε κοινωνικού περιεχομένου συνάθροιση και γενική ανταλλαγή απόψεων (που βεβαίως έχει θετικά στοιχεία), δεν προέκυψε ούτε κάποιο συγκεκριμένο κείμενο, ούτε κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα, έκτος ίσως από την πρόταση του κ. Κοτζιά για κινηματογραφικό φεστιβάλ στο Κάιρο, που τελικά κατόπιν διαφωνίας των Αιγυπτίων θα προταθεί να γίνει στην… Αλεξάνδρεια!
Ο μικρομεγαλισμός στην εξωτερική πολιτική δυστυχώς υπονομεύει ακόμη και μικρές κινήσεις που μπορεί να έχουν θετικά αποτελέσματα και συγχρόνως να βοηθήσουν στην ενίσχυση της αξιοπιστίας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής με όφελος και για τα εθνικά συμφέροντα. Αντιθέτως η αμετροέπεια υποβαθμίζει ακόμη και αυτήν την θετική φιλική συνάντηση και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ κάποιων υπουργών εξωτερικών.
Από την πρώτη στιγμή είχαν εκφρασθεί επιφυλάξεις για το περιεχόμενο και την μορφή αυτής της «Διάσκεψης για την Ασφάλεια και την Σταθερότητα», καθώς επρόκειτο περί μιας ασυνάρτητης σύλληψης, όπου η μορφή της διαμορφώνονταν βάσει των απαντήσεων που έστελναν όσοι υπουργοί σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική ελάμβαναν τις προσκλήσεις του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών.
Οι προθέσεις ήταν καλές: να τονισθεί ο ρόλος της Ελλάδας ως «γεφυροποιού» μεταξύ Ευρώπης-Μ. Ανατολής και Αφρικής, να τονισθεί η ανάγκη για σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή, η ανάγκη να σταματήσουν οι απόλεμοι στην Συρία και σε άλλες περιοχές…
Σε τέτοια μεγάλα ζητήματα είναι προφανές ότι δεν αρκούν οι καλές προθέσεις ούτε τα μάλλον ξεπερασμένα μοντέλα των υποτιθεμένων πολυμερών επαφών (όπως ήταν η Διαβαλκανική Συνεργασία, που φυσικά κάθε άλλο παρά απέτρεψε τους Γιουγκοσλαβικούς πόλεμους), ούτε φυσικά οι παλαιομαρξιστικές προσεγγίσεις ότι οι πολιτιστικές και μορφωτικές σχέσεις είναι αρκετές για να «σταματήσουν τους πολέμους».
Στην Ρόδο όπου βασικό μέρος της 24ωρης παραμονής των ξένων υπουργών ήταν η περιήγηση στα αξιοθέατα του νησιού, υπήρξε συζήτηση θεωρητικού περιεχομένου για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει γενικώς η ευρύτερη περιοχή, αν και ο κ. Κοτζιάς είπε ότι σχετικά με το μείζον πρόβλημα, το μεταναστευτικό, δεν έγινε ιδιαίτερη συζήτηση.
Τελικά από την συνάντηση αυτή δεν υπήρξε κάποιο ανακοινωθέν και αντλούμε συμπεράσματα μόνο από τις δηλώσεις του κ. Κοτζιά.
«Η πρώτη αρχή είναι ότι δεν θέλουμε την επέμβαση τρίτων στην περιοχή» δήλωσε ο κ. Κοτζιάς που μάλλον αποτελεί μια ρομαντική ευχή παρά ρεαλιστική αντιμετώπιση της πραγματικότητας των διεθνών σχέσεων.
Ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε σε μια θετική ατζέντα «που θα αναπτύσσει τα δίκτυα και τα δημόσια αγαθά στην περιοχή, όπως είναι τα ζητήματα που σχετίζονται με τον πολιτισμό, τη μάχη ενάντια στη διαφθορά, την ενέργεια, τις μεταφορές, τους θεσμούς, την εκπαίδευση, ιδιαίτερα σε σχέση με τις ανάγκες της νεολαίας». «Ασχοληθήκαμε, επίσης, όχι εκτεταμένα όμως, με τα θέματα της μετανάστευσης και των προσφυγικών κυμάτων, όπου όλοι στην περιοχή συμφωνούμε ότι άλλοι προκαλούν αυτά τα κύματα και άλλοι τα πληρώνουν. Άλλοι βομβαρδίζουν και άλλοι αντιμετωπίζουν το προσφυγικό θέμα…» πρόσθεσε.
Επειδή όπως είπε ο ίδιος είναι πρακτικός άνθρωπος, αποφασίστηκαν και πρακτικά μέτρα και κάθε χώρα που συμμετείχε θα αναλάβει να προετοιμάσει μια κοινή δράση . Έτσι ο κ. Κοτζιάς ανέθεσε στην… Λιβύη την πράσινη τεχνολογία, θα υπάρξει συνεργασία Πανεπιστημίων για να οργανωθεί ένα επιστημονικό συνέδριο για τα 100 χρόνια από την Συνθήκη που χάραξε τα «ατελέσφορα αποικιοκρατικά» σύνορα στην Μέση Ανατολή, θα γίνει στην Αίγυπτο ένα φεστιβάλ κινηματογράφου των κρατών της περιοχής. Στόχος, όπως είπε, είναι να αλλάξει η ατζέντα…
Σωστά ο κ. Κοτζιάς επισήμανε ότι υπάρχουν κοινά συμφέροντα των λαών της περιοχής, αλλά αυτό φυσικά δεν αρκεί για να αποκατασταθεί η ειρήνη και η σταθερότητα, ούτε φυσικά να αποτραπούν τα μεταναστευτικά ρεύματα.
«Θέλουμε να αναπτύξουμε κοινή δράση σε πάρα πολλούς τομείς, από την ενέργεια μέχρι τα πανεπιστήμια. Πρόκειται για ανάγκες των κοινωνιών και των λαών της περιοχής, που δεν εξαρτώνται από το πώς συμπεριφέρεται η μία ή η άλλη κυβέρνηση» είπε ο κ. Κοτζιάς περιγράφοντας όμως με τα λόγια αυτά περισσότερο την δράση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, παρά μιας περιφερειακής Διάσκεψης για την Ασφάλεια και την Σταθερότητα.
Το φιλόδοξο σχέδιο του κ. Κοτζιά, που εμφορείται και από το δικό του ακαδημαϊκό οίστρο είναι να φέρει σε επαφή όπως είπε την Νοτιοανατολική Ευρώπη, την Βόρεια Αφρική και την Μέση Ανατολή με την Ευρωπαϊκή Ένωση, που αποτελούσαν ιστορικά, εδώ και χιλιάδες χρόνια, σε έναν βαθμό, ενιαίο πολιτισμικό, κοινωνικό, οικονομικό χώρο…
Το συμπέρασμα από τον «αχταρμά» της Ρόδου είναι ότι χρειάζεται μέτρο, σωστή προετοιμασία, ρεαλισμός σε τέτοια εγχειρήματα. Στην διεθνή πολιτική δεν μεταμορφώνεσαι σε περιφερειακή δύναμη ή υπερδύναμη, επειδή απλώς διάλεξες μεγάλο κουστούμι η επειδή έτσι το ονειρεύτηκες…
