Η επίσκεψη του Προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον την 21 Δεκεμβρίου, η πρώτη στο εξωτερικό μετά από 300 ημέρες πολέμου, ήταν πρωτίστως μία επίσκεψη υψηλών συμβολισμών «ακουμπώντας» όμως ταυτόχρονα και σε πολλά θέματα ουσίας. Για αυτονόητους λόγους ασφαλείας το ταξίδι του Ουκρανού Προέδρου στις ΗΠΑ σχεδιάστηκε μυστικά και μόλις την Τρίτη 20 Δεκεμβρίου διέρρευσε στη δημοσιότητα. Ο Ζελένσκι μετέβη στην Πολωνία με τρένο και από εκεί όπως είδαμε και στο σχετικό βίντεο πέταξε με στρατιωτικό αεροσκάφος στην Ουάσιγκτον συνοδευόμενος από την Πρέσβη των ΗΠΑ στο Κίεβο Κριστίνα Κβίεν και ελάχιστους συνεργάτες του αφήνοντας «στο πόδι του» όπως λέει ο λαός μας τον πανίσχυρο Σύμβουλο του Μιχαήλο Ποντόλιακ.
Το ταξίδι Ζελένσκι στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ συντελέστηκε σε μία ιδιαίτερη φάση του πολέμου. Δεν πραγματοποιούνται μείζονες στρατιωτικές επιχειρήσεις, η Ρωσία επιχειρεί να αναδιοργανώσει και να ενισχύσει τις δυνάμεις της, να σταθεροποιήσει τα εδαφικά της κέρδη ενώ συνεχίζει τον πόλεμο κατατριβής προκαλώντας σημαντικές ζημιές στις ενεργειακές υποδομές της χώρας αποσκοπώντας στο να κάμψει τη θέληση των Ουκρανών για περαιτέρω αντίσταση. Παράλληλα ο οικονομικός πόλεμος της Δύσης απέναντι στη Μόσχα δεν αποδίδει στον βαθμό που επιδιωκόταν και ένα μέρος των κυρώσεων της Δύσης επιστρέφει ως «μπούμερανκ» πίσω σε αυτήν προκαλώντας σοβαρά προβλήματα τις οικονομίες των δυτικών χωρών με ότι αυτό συνεπάγεται σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.
Η επίσκεψη αυτή μπορεί να συνέπεσε χρονικά με την έγκριση από το Κογκρέσο ενός νέου πακέτου στρατιωτικής βοήθειας που φθάνει το 1,8 δις δολάρια στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και η παραχώρηση μίας Πυροβολαρχίας Patriot και σημαντικές ποσότητες πυρομαχικών Πυροβολικού. Όμως παρά τη διακήρυξη για συνέχιση της αμερικανικής υποστήριξης, δυναμώνουν οι φωνές σκεπτικισμού αλλά και οι φόβοι κάποιων, κυρίως στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικάνων, για εμπλοκή των ΗΠΑ σε έναν «ξένο» πόλεμο χωρίς τέλος.
Για λόγους καταγραφής κρίνεται σκόπιμο σε αυτό το σημείο να τονίζουμε ότι η συνολική βοήθεια (στρατιωτική, ανθρωπιστική και οικονομική) των Αμερικανών που έχει παρασχεθεί στην Ουκρανία, έχει ανέλθει στα 105,5 δις δολάρια (13,6 τον Μάρτιο, 40 τον Μάιο, 13,7 τον Σεπτέμβριο και 37,7 τον Νοέμβριο) δηλαδή ….6,8 δις τον μήνα. Χωρίς αυτήν τη βοήθεια, τα κάποια δις της ΕΕ και τα 7 περίπου δις από το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ουκρανία όπως τουλάχιστον την γνωρίσαμε μάλλον σήμερα δεν θα υπήρχε! Αυτή είναι η αδυσώπητη αλήθεια χωρίς εξωραϊσμούς. Απλά και μόνον να τονίσουμε ότι για να λειτουργήσει ως κράτος χρειάζεται 2,5-3 δις ευρώ τον μήνα με το 1 δις να καταβάλλεται από την ΕΕ και το 1,5 δις από τις ΗΠΑ.
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι ακριβώς ειπώθηκε στη συνάντηση Μπάιντεν - Ζελένσκι αλλά ο Αμερικανός Πρόεδρος δημοσίως καθησύχασε τον Ουκρανό ομόλογο του ότι «η Αμερική θα είναι στην Ουκρανία όσο η Ουκρανία είναι εκεί» επαναβεβαιώνοντας τη στρατηγική «όσο χρειαστεί». Θα λέγαμε όμως ότι αυτή η δήλωση Μπάιντεν είχε αποδέκτες και όλους εκείνους που μέσα στην Αμερική πιστεύουν ότι δεν διακυβεύονται ζωτικά αμερικανικά συμφέροντα και θεωρούν ότι η βοήθεια που χορηγείται και υπερβολική είναι και πιθανώς μέρος της να χάνεται στα κανάλια της διαφθοράς που αναμφίλεκτα υπάρχουν στη χώρα.
Παρά το γεγονός ότι δεν τονίστηκε αρκούντως στις κοινές δηλώσεις, η εκτίμηση μας είναι ότι η κατ’ ιδίαν συζήτηση των δύο Προέδρων σε ένα μεγάλο μέρος της εστιάστηκε και στην αναζήτηση στρατηγικής εξόδου από τον πόλεμο ο οποίος παρατείνεται επικίνδυνα καθόσον ελλοχεύει ο κίνδυνος κλιμάκωσης ενώ παράλληλα καταστρέφει όλο και περισσότερο την Ουκρανία. Όλα δείχνουν ότι ο Πούτιν δεν πρόκειται να κάνει καμία υποχώρηση από την μία και από την άλλη μία αποφασιστική νίκη της Ουκρανίας που θα της επιτρέψει να εκδιώξει τους Ρώσους από όλα τα κατεχόμενα εδάφη δεν έχει μεγάλες πιθανότητες. Πάντως, ερωτώμενος ο Ζελένσκι από δημοσιογράφο σχετικά με το πώς βλέπει μία «δίκαιη ειρήνη» δεν μπόρεσε να απαντήσει με σαφήνεια αναφερόμενος μόνον στην πρόταση των 10 σημείων που είχε καταθέσει στην διάσκεψη του G20 στην Ινδονησία.
Από την πλευρά του, ο Αμερικανός Πρόεδρος διευκρίνισε όμως ότι εναπόκειται στον Ζελένσκι να «αποφασίσει πώς θέλει να τελειώσει ο πόλεμος»! Ο Ζελένσκι ενδεδυμένος καθ’ όλη την διάρκεια της επίσκεψης του στην Αμερικανική Πρωτεύουσα με τα γνωστά «μιλιτέρ» ρούχα του αναφερόμενος στην Ρωσία την χαρακτήρισε ως «κράτος- τρομοκράτη». Όμως ούτε ο Μπάιντεν ούτε κάποιος άλλος αξιωματούχος επανέλαβαν αυτόν τον χαρακτηρισμό όπως επεδίωξε διακαώς ο Ουκρανός Πρόεδρος. Την στάση των ΗΠΑ την έχει προσδιορίσει με αρκετή σαφήνεια ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Μπάιντεν Τζέικ Σάλιβαν : «Δεν γνωρίζουμε πως θα τελειώσει όλο αυτό, αλλά συνεχίζουμε την στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη της Ουκρανίας για να είναι σε όσο το δυνατόν καλύτερη θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων»
Με την γνωστή του θεατρικότητα, σε με μία έντονη συναισθηματικά ομιλία προς το Κογκρέσο ο Ζελένσκι εξέφρασε από την μία την ευγνωμοσύνη του στον Μπάιντεν, και στα δύο κόμματα αλλά και στον Αμερικανικό λαό για την αμέριστη βοήθεια, όμως από την άλλη όμως παραπονέθηκε ξανά ότι δεν είναι αρκετή εκνευρίζοντας μάλιστα κάποιους. Αναντίρρητα, γνωρίζει ότι πολλοί στην Αμερική προβληματίζονται σοβαρά για την σκοπιμότητα της συνέχισης της οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας που λαμβάνει από τις ΗΠΑ που όπως προειπώθηκε έφθασε τα 105,5 δις δολάρια. Ο Ουκρανός Πρόεδρος δεν παρέλειψε να τονίσει ότι «τα χρήματά που δίνονται δεν είναι φιλανθρωπία αλλά μια επένδυση στην παγκόσμια ασφάλεια και δημοκρατία και τα χειριζόμαστε με τον πιο υπεύθυνο τρόπο».
Ναι μεν φαίνεται προς τα έξω ότι υπάρχει μία καλή συνεργασία αλλά εκτιμάται ότι έχουν δημιουργηθεί σύννεφα στις σχέσεις των δύο Προέδρων όπως δείχνουν κάποιες επιλεκτικές διαρροές του Λευκού Οίκου προς τα αμερικανικά ΜΜΕ. Ενόχλησε επίσης την Ουάσιγκτον η εμμονή του Κιέβου να προσπαθεί να εμπλέξει άμεσα το ΝΑΤΟ όπως διαπιστώσαμε με το γεγονός της πρόσπτωσης των δύο πυραύλων της ουκρανικής αεράμυνας στην Πολωνία ή να δρα χωρίς συνεννόηση όπως η υποβολή αιτήματος ένταξης στο ΝΑΤΟ, όπως αναλύσαμε και σε σχετικό άρθρο μας στο Liberal «Γιατί είναι ανέφικτη η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ».
Ένα άλλο σημείο τριβής είναι κάποια οπλικά συστήματα που απαιτεί επιτακτικά η Ουκρανία αλλά η διοίκηση Μπάιντεν αρνείται, όπως προηγμένα όπλα μεγάλου βεληνεκούς σαν τα τακτικά πυραυλικά συστήματα (ATACMS) και μη επανδρωμένα αεροσκάφη υψηλής τεχνολογίας, προκειμένου να επιτρέψει στις Ουκρανικές Δυνάμεις να προσβάλουν σε βάθος ρωσικούς στρατιωτικούς στόχους και υποδομές. Ούτε βέβαια αμερικανικά άρματα μάχης. Ο λόγος είναι ότι η Αμερική δεν επιθυμεί μία ανεπιθύμητη κλιμάκωση με αυτόν τον τρόπο.
Τι θα μπορούσαμε άραγε να πούμε συμπερασματικά ως «διάγνωση σε αυτήν την ακτινογραφία» που επιχειρήσαμε να …βγάλουμε με αυτό το άρθρο; Αναλύοντας τις εικόνες που είδαμε όλοι μας και φυσικά όλα αυτά τα στοιχεία που περιήλθαν στην γνώση μας από την επίσκεψη Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον μπορούμε να πούμε ότι αυτή είχε όντως ισχυρούς συμβολισμούς τόσο προς τις ΗΠΑ και τη δυτική «συμμαχία» που στηρίζει την Ουκρανία στον πόλεμο κατά της Ρωσίας όσο βέβαια και προς την Μόσχα.
Από πλευράς ουσίας ναι μεν του παραχωρήθηκε μία Πυροβολαρχία Patriot όπως άλλωστε είχε προαναγγελθεί τις δύο τελευταίες εβδομάδες αλλά αποκλείεται πριν τον Μάρτιο-Απρίλιο να είναι επιχειρησιακά έτοιμη, ένα καθαρά αμυντικό όπλο που όμως κατά τη γνώμη μας δεν επιλύει το πρόβλημα της Α/Α άμυνας της Ουκρανίας. Ο Ζελένσκι δεν έλαβε όμως καμία δέσμευση από την αμερικανική πλευρά για όλα αυτά τα «ισχυρότερα οπλικά συστήματα», όπως τα είχε περιγράψει ο Αρχηγός των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων Βαλερί Ζαλούζνι που θα του έδιναν σημαντική ισχύ και πολλαπλασιαστές ισχύος που θα του επέτρεπαν να αναλάβει σημαντικές επιθετικές επιχειρήσεις την άνοιξη του 2023 όπως σημειώνεται και από την Washington Post!
Τέλος, επισημαίνεται ότι η Αμερική παρά τις συνεχείς προοτροπές του Κιέβου δεν συμμερίζεται τουλάχιστον θεσμικά, κάτι που θα επιτρέψει άλλου είδους κυρώσεις, τον «χαρακτηρισμό της Ρωσίας ως «κράτος τρομοκράτη» όπως έχουν κάνει οι Βαλτικές Χώρες αλλά και η Πολωνία η οποία φιλοδοξεί να γίνει η …περιφερειακή δύναμη που θα ανασχέσει την …ρωσική επιθετικότητα! Και μία ακροτελεύτια παρατήρηση… όλο και περισσότεροι ομιλούν για την αδήριτη ανάγκη αναζήτησης εξόδου από αυτόν τον πόλεμο και ο Ζελένσκι δεν λέει πλέον ότι δεν πρόκειται να συζητήσει με τον Πούτιν.
Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
