Του Νίκου Μελέτη
Στα όρια της μετωπικής αντιπαράθεσης οδηγούνται οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις με αφορμή τα σκοτεινά παιγνίδια και τις μυστικές συμφωνίες για ανταλλαγή κρατουμένων, που θυμίζουν τον Ψυχρό Πόλεμο, επεισόδια που εκτυλίσσονται γύρω από την τύχη του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον που παραμένει κρατούμενος έστω και κατ'' οίκον στην Τουρκία.
Ο ίδιος ο Ντ. Τραμπ απείλησε με «σημαντικές κυρώσεις» εναντίον της Τουρκίας εάν δεν απελευθερώσει αμέσως τον Μπράνσον, ενώ σε ακόμη πιο απειλητικό και επιτακτικό τόνο ήταν οι δηλώσεις του αντιπροέδρου Μ. Πενς που απαίτησε την απελευθέρωση του πάστορα «ΤΩΡΑ», απειλώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση η Τουρκία θα υποστεί συνέπειες και θα της επιβληθούν σημαντικές κυρώσεις.
Με την τροπή που παίρνουν τα πράγματα, ακόμη κι αν η Τουρκία και η... «ανεξάρτητη» δικαιοσύνη της προγραμμάτιζαν, μετά την απόφαση για κατ'' οίκον περιορισμό, την απελευθέρωση του Α. Μπράνσον, τώρα πλέον δύσκολα ο κ. Ερντογάν θα δώσει το πράσινο φως καθώς θα εμφανισθεί ότι υποκύπτει στις απειλές και στις πιέσεις των ΗΠΑ. Όμως η ένταση της σύγκρουσης φαίνεται ότι έχει παρασκήνιο που θυμίζει κατασκοπευτικό σενάριο.
Η Τουρκία και ο Ερντογάν φαίνεται ότι όχι μόνο αθέτησαν τις δεσμεύσεις που είχαν δώσει στους Αμερικανούς για την ομαλή έκβαση της δικαστικής υπόθεσης του Μπράνσον, αλλά δεν τήρησαν και την μυστική Συμφωνία που έρχεται στο φως και προέβλεπε την απελευθέρωση της Τουρκάλας ακτιβίστριας υποστηρίκτριας της Χαμάς, που κρατούνταν στο Ισραήλ, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση του Μπράνσον.
Η υπόθεση ήρθε στο φως από την Washington Post επιβεβαιώθηκε από την ισραηλινή κυβέρνηση, και διαψεύδεται από την Άγκυρα, η οποία επιστρέφει δημοσιοποιώντας μέσω της φιλοκυβερνητικής Sabah ένα άλλο κατασκοπευτικό σενάριο.
Σύμφωνα με αυτό ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Πομπέο ήταν σε μυστικές διαβουλεύσεις με τον Τούρκο ομόλογο του Μ. Τσαβούσογλου και τον αρχηγό της ΜΙΤ Χ. Φιντάν ώστε να μεταφερθεί ο Τούρκος τραπεζίτης και στενός συνεργάτης του Ερντογάν, Μεχμέτ Χακάν Αττίλα στην Τουρκία για να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του για τις μυστικές συναλλαγές με το Ιράν από την τράπεζα του Halkbank και σε αντάλλαγμα να επιστρέψει στις ΗΠΑ ο Μπράνσον.
Το τουρκικό σενάριο αναφέρει μάλιστα ότι ο Πομπέο βρέθηκε εκτεθειμένος καθώς ενώ επρόκειτο να γίνει αυτή η ανταλλαγή, ο αντιπρόεδρος Μ. Πενς εξαπέλυσε την επίθεση στην Τουρκία, πείθοντας και τον Ντ. Τραμπ να συμπράξει, έχοντας στο μυαλό του τις επαναληπτικές εκλογές του φθινοπώρου και το σημαντικό κοινό των Ευαγγελιστών, των οποίων μέλος είναι ο Άντριου Μπράνσον.
Τουρκικές πηγές μάλιστα αναφέρουν ότι τη συμφωνία ανταλλαγής είχαν συζητήσει και ο στενός συνεργάτης του Ερντογάν Ιμπραήμ Καλίν με τον Σύμβουλο Ασφαλείας των ΗΠΑ Τ. Μπόλτον.
Παρά τις διαψεύσεις της Τουρκίας, αμερικανικές και ισραηλινές πηγές φαίνεται να επιβεβαιώνουν το σενάριο ότι η απελευθέρωση της Τουρκάλας ισλαμίστριας Εμπρού Οζκάν που είχε συλληφθεί στο Ισραήλ για τις σχέσεις της με την Χαμάς έγινε μετά από παρέμβαση του Λευκού Οίκου στον Νετανιάχου, καθώς η Άγκυρα είχε υποσχεθεί ως αντάλλαγμα την απελευθέρωση του Άντριου Μπράνσον.
Παρά τα πυρά που αντάλλαξαν οι δυο πλευρές, ο Ερντογάν, ξέχασε τους υψηλούς τόνους που συνήθως χρησιμοποιεί και θέλοντας να αφήσει ανοικτό ένα παράθυρο για την διπλωματία, επέλεξε ένα απλό σχόλιο. Σχόλιο που έκανε σε λάθος ύφος και σε λάθος χώρο. Στην συνάντηση που είχε με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν στην Νότια Αφρική στο περιθώριο της Συνοδού των BRICS ο κ. Ερντογάν σχολίασε ότι «κάποιοι ζηλεύουν την καλή μας σχέση..». Σχόλιο που μάλλον οργή προκαλεί στην Ουάσιγκτον.
Νωρίτερα είχαν αναλάβει να απαντήσουν με υψηλούς τόνους ο Τούρκος υπουργός εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου που δήλωσε ότι η Τουρκία «δεν θα ανεχθεί ποτέ απειλές από κανέναν, ούτε δέχεται διαταγές, ο νόμος είναι για τον κάθε έναν και δεν θα υπάρξει καμία εξαίρεση», ενώ και ο εκπρόσωπος της Προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν κάλεσε την αμερικανική κυβέρνηση να «αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, εξαπολύοντας απειλές στην Τουρκία». Ο κ. Τσαβούσογλου μάλιστα επιχείρησε να βρει άκρη σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον ομόλογο του Πομπέο, η οποία μάλλον κατέληξε άδοξα, καθώς το στίγμα το δίνει φυσικά ο ίδιος ο Πρόεδρος Τραμπ.
Στην Ουάσιγκτον ήδη το κλίμα είναι βαρύ και στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας ομάδα γερουσιαστών με επικεφαλής τον Δημοκρατικό Μπομπ Μενέντεζ πέτυχε να περάσει απόφαση σύμφωνα με την οποία θα αποκλεισθεί η πρόσβαση της Τουρκίας σε κονδύλια από διεθνείς οργανισμούς (στους οποίους έχουν λόγο οι ΗΠΑ) μέχρι την απελευθέρωση του πάστορα.
Σε αυτό το κλίμα επίσης δυσκολεύει και η απόφαση που φαίνεται να είχε πάρει ο Ντ. Τράμπ να παρακάμψει τα ψηφίσματα Γερουσίας και Κογκρέσου και να προχωρήσει κανονικά η διαδικασία παράδοσης των F35. Όμως η πραγματική απειλή για την Τουρκία προκύπτει από την είδηση η οποία δημοσιοποιήθηκε ξαφνικά χθες.
Εκπρόσωποι της SDF της αραβοκουρδικής οργάνωσης που στηρίζουν οι ΗΠΑ στην Τουρκία και έχουν βασική συνιστώσα τις δυνάμεις του YPG (που η Τουρκία θεωρεί ως ενεργούμενο του PKK) είχαν με τις ευλογίες των Αμερικανών και φυσικά των Ρώσων συνομιλίες στη Δαμασκό με τον πρόεδρο Μ. Ασάντ. Η είδηση αυτή κτύπησε συναγερμό στην Άγκυρα καθώς είτε αφορά στην παραχώρηση εδαφών από το SDF στις κυβερνητικές δυνάμεις για μια τελική επίθεση εναντίον των τζιχαντιστών, είτε αφορά την αφετηρία της συζήτησης για ένα μελλοντικό καθεστώς αυτονομίας των κουρδικών περιοχών στην μεταπολεμική Συρία, και τα δυο σενάρια είναι εφιαλτικά για τον κ. Ερντογάν.
Και όλα αυτά ενώ την ίδια στιγμή που κορυφαίοι ισραηλινοί αξιωματούχοι, δεν αποκλείουν την συνεννόηση με τον Ασάντ (με την μεσολάβηση και των Ρώσων) προκειμένου να διασφαλίσουν τον περιορισμό της παρουσίας του Ιράν στο έδαφος της Συρίας και να αποτρέψουν την προσέγγιση της Χεζμπολάχ η των τζιχαντιστών στα σύνορα Ισραήλ-Συρίας.
