Photo by alex.ch, CC BY-SA 4.0.
Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Η Σύνοδος των χωρών-μελών του Organization of the Petroleum Exporting Countries (OPEC) στις 30 Νοεμβρίου στην έδρα του Οργανισμού στη Βιέννη είναι ίσως η κρισιμότερη των τελευταίων δεκαετιών. Κρίνεται η επιβίωση πολλών κρατών - παραγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και η υπόληψη του Οργανισμού στα παγκόσμια γεω-οικονομικά πράγματα.
Στο International Energy Forum που έλαβε χώρα στο Αλγέρι στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου, τα κράτη-μέλη του Οργανισμού αποφάσισαν επί της αρχής ένα πάγωμα της παγκόσμιας παραγωγής κοντά στα 32,5 με 33 εκατ. βαρέλια την ημέρα, προκειμένου να αυξηθεί η τιμή του πετρελαίου μετά τις πτωτικές τιμές που καταγράφονται από το 2014.
Τότε την πτώση των τιμών την είχε προκαλέσει η Σαουδική Αραβία προκειμένου να χτυπήσει τιμολογιακά την παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στη Βόρεια Αμερική και να κυριαρχήσει σε μερίδια αγοράς παγκοσμίως. Είναι γνωστό ότι η Κίνα, ο μεγαλύτερος αγοραστής ενέργειας παγκοσμίως, προμηθεύεται μαζικά και αποθεματοποιεί πετρέλαιο σε περιόδους πολύ χαμηλών τιμών. Η στρατηγική αυτή γύρισε μπούμερανγκ στη Σαουδική Αραβία, πλήττοντας τους κρατικούς προϋπολογισμούς όλων των χωρών - παραγωγών πετρελαίου εκτός των ΗΠΑ, Καναδά. Τα κράτη - παραγωγοί αναζητούν σήμερα σανίδα σωτηρίας σε μια συμφωνία παγώματος της παραγωγής. Η απόφαση παγώματος της παραγωγής ώστε να αυξηθεί η τιμή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου κρέμεται κυριολεκτικά από μια κλωστή. Εάν τελικά δεν υπάρξει σχετική απόφαση, μέσα στο 2017 ορισμένα κράτη - παραγωγοί πετρελαίου εισέρχονται σε τροχιά βέβαιης χρεοκοπίας!
Πόσο κοντά είμαστε σε συμφωνία...
Με άρθρο μας στο Liberal στις 26 Σεπτεμβρίου 2016 είχαμε έγκαιρα επισημάνει πως η θέληση για συμφωνία δεν σημαίνει και συμφωνία στην πράξη.
Το Ιράν (φωτ. στη μέση) και το Ιράκ (φωτ. αριστερά) αρνούνται να παγώσουν την παραγωγή τους, αν και το θέλουν προκειμένου να δουν έσοδα στα ταμεία τους, διότι ζητούν το μεγαλύτερο βάρος στη μείωση της παραγωγής να το σηκώσει η Σαουδική Αραβία (φωτ. δεξιά) και γιατί επίσης δεν εμπιστεύονται τη Σαουδική Αραβία ότι θα το κάνει ακόμη και αν συμφωνήσει.
Photo on the left by Darwinek - self-made using Image:Flag of Iraq.svg and Image:Iraq location map.svg, CC BY-SA 3.0.
Η Σαουδική Αραβία δεν θέλει σημαντική μείωση ή πάγωμα της παραγωγής της, διότι κινδυνεύει να χάσει μερίδια αγοράς από τους ανταγωνιστές της που είναι εκτός OPEC, όπως είναι για παράδειγμα η Αμερική και η Ρωσία.
Μετά από συζητήσεις που έλαβαν χώρα στις 28 Νοεμβρίου μεταξύ του Οργανισμού και της Ρωσίας, η Ρωσία δήλωσε πως δεν θα παρακολουθήσει τη Σύνοδο του Οργανισμού, παραπέμποντας μια συμφωνία για πάγωμα της παραγωγής στο μέλλον.
Ο OPEC κινδυνεύει με ανυποληψία και με τον κίνδυνο της πετρελαϊκής κρίσης να είναι ορατός
Σε πρόβλημα για την αξιοπιστία του Οργανισμού ως το σημαντικότερο ενεργειακό καρτέλ στον κόσμο εξελίσσεται η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των μεγάλων παραγωγών κρατών-μελών, αλλά και η ανίσχυρη θέση που αισθάνονται ότι έχουν πλέον μικρότεροι παραγωγοί, όπως η Βενεζουέλα και η Νιγηρία, που το παιχνίδι των τιμών τους στέλνει απευθείας στη χρεοκοπία και την πολιτικο-κοινωνική αστάθεια. Αυτά τα κράτη δεν θα περιμένουν για πολύ συλλογικές αποφάσεις...
Εάν δεν υπάρξει γρήγορα αξιόπιστη συλλογική λύση με τη σύμφωνη γνώμη και των μη-μελών πάνω στην παραγωγή, ο OPEC κινδυνεύει να καταστεί ανεπίκαιρος, σε μια εποχή που οι χαμηλές τιμές Υ/Α δεν επιτρέπουν νέες επενδύσεις στον κλάδο και νέες εξορύξεις, με αποτέλεσμα και προϊόντος του χρόνου, τα αποθέματα να εξαντλούνται, νέες επενδύσεις να μην γίνονται και γρήγορα να αντιμετωπίσουμε από την κατάσταση των χαμηλών τιμών μία πετρελαϊκή κρίση πραγματικής έλλειψης Υ/Α στις διεθνείς αγορές.
Πότε να περιμένουμε συμφωνία
Για λόγους κύρους, η σύνοδος του OPEC πιθανότατα θα αναλωθεί στο να καλλιεργηθεί μια καλή δικαιολογία προκειμένου να μεταθέσει τη λήψη απόφασης μέσα στους ερχόμενους μήνες.
Πριν αναλάβει επίσημα η νέα αμερικανική διοίκηση στον Λευκό Οίκο (ΦΩΤ.) και μέχρι να υπάρξουν σαφή σημάδια των αμερικανικών προθέσεων στον τομέα, κανείς παίκτης στους Υ/Α δεν πρόκειται να εγκλωβιστεί με δεσμεύσεις.
Το 2016 πρέπει να κλείσει με θετικό πρόσημο ανάπτυξης σε παγκόσμια κλίμακα και το μόνο προϊόν που μπορεί να το εγγυηθεί αυτό είναι οι χαμηλές τιμές πετρελαίου.
Ακόμη και αν λαμβάνονταν μια απόφαση παγώματος της παραγωγής από όλους τους παίκτες –OPEC και μη OPEC– είναι τέτοια τα αποθέματα που έχουν συσσωρευτεί που η τιμή θα αυξανόταν σημαντικά μόνο μετά από μερικούς μήνες και η απόφαση δεν θα είχε άμεσο αντίκτυπο, τουλάχιστον αυτόν που επιθυμούν τα κράτη - παραγωγοί. Επίσης, μια συμφωνία παγώματος ενδεχομένως να προκαλούσε μείωση της ζήτησης από την Κίνα, κατάσταση που πάλι θα έφερνε μείωση των τιμών.
Κλειδί στο πότε θα υπάρξει γόνιμο έδαφος για συμφωνία αποτελεί ο χρόνος ολοκλήρωσης του προγράμματος κατασκευής δεξαμενών αποθήκευσης Υ/Α στην Κίνα. Το πρόγραμμα αυτό μαζί με τα καράβια που λειτουργούν ως αποθήκες αυτήν τη στιγμή έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 60 - 65%. Το πιθανότερο λοιπόν σενάριο θέλει μια πιθανή συμφωνία να διαμορφώνεται προς τα τέλη της Άνοιξης του 2017. Εκτός απροόπτου...
* Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής.
