Συναγωνιζόμενος με τη ρητορική της Ουάσιγκτον σχετικά με τη ρώσο-ουκρανική κρίση, ο πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, ανακοίνωσε προχθές το Σάββατο ότι η χώρα του θα ζητήσει από το ΝΑΤΟ μία «μεγάλη» ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων στις χώρες-μέλη της Συμμαχίας στην Ανατολική Ευρώπη ως απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα απέναντι στην Ουκρανία ενώ σημαντική θα είναι και η βρετανική παρουσία εκεί.
Η δήλωση αυτή του Βρετανού πρωθυπουργού δημιουργεί εύλογο προβληματισμό για τη σκοπιμότητα της και αλλά και τη χρονική συγκυρία που έγινε καθόσον έχει ήδη ανακοινωθεί η μετάβαση της υπουργού Εξωτερικών, Λιζ Τρας, και του υπουργού Άμυνας, Μπεν Γουάλας, στη Μόσχα για συνομιλίες με τους Ρώσους ομολόγους τους μέσα στην εβδομάδα.
Από τη στιγμή πού τόσο οι ίδιοι Αμερικανοί όσο και το ΝΑΤΟ ως Συμμαχία έχουν διευκρινίσει ότι δεν πρόκειται να απαντήσουν στρατιωτικά σε μία ενδεχόμενη ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία (σημ. μετά από διαμαρτυρίες του Ουκρανού προέδρου η «επικείμενη» εισβολή έγινε…ενδεχόμενη) και η αντίδραση θα εστιαστεί σε σοβαρές κυρώσεις, η περαιτέρω ανάπτυξη δυνάμεων εκτιμάται ότι στερείται νοήματος. Όταν μάλιστα ειπώθηκε ότι αυτή η συγκεκριμένη πρόταση θα τεθεί σε Σύνοδο της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ τις επόμενες ημέρες και μάλιστα σε επίπεδο «Μονίμων Αντιπροσώπων», αυτή η πρόταση γίνεται ακόμα πιο μετέωρη διότι για κάτι τέτοιο απαιτείται πρωτίστως πολιτική απόφαση σε υψηλό επίπεδο.
Για τις πιθανότητες να υλοποιηθεί μία πρόσθετη ανάπτυξη δυνάμεων έστω και… συμβολικά ας σκεφθούμε ότι πέρα από τις πιεστικές φωνές των Βαλτικών χωρών και της Πολωνίας για κάτι τέτοιο, την αντίθεση της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας, για δικούς τους λόγους η κάθε μία. Και δεδομένου ότι οι αποφάσεις στο ΝΑΤΟ λαμβάνονται με συναίνεση (consensus) οφείλουμε να πούμε ότι θα «νερωθεί πολύ το κρασί» και ίσως καταλήξουμε σε κάτι περιορισμένο και σε επίπεδο συμβολισμού μόνο.
Ο Μπόρις Τζόνσον είπε επίσης ότι έχει διατάξει τις Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις να προετοιμαστούν για να αναπτυχθούν στην Ευρώπη ώστε να μπορέσουν να παράσχουν χερσαία, αεροπορική και ναυτική υποστήριξη στους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ. Υποστήριξη όμως απέναντι σε ποιόν; Ποιος εχέφρων πιστεύει ότι η Ρωσία θα επιτίθετο ποτέ εναντίον μία χώρας του ΝΑΤΟ προκαλώντας έναν 3ο Παγκόσμιο Πόλεμο; Έχουμε πει πολλές φορές ότι η Ρωσία μπορεί να είναι αναθεωρητική αλλά δεν είναι ανορθολογική δύναμη.
Οι δηλώσεις του βέβαια προβλημάτισαν σε μεγάλο βαθμό τη βρετανική κοινή γνώμη. Θα τολμήσουμε να πούμε ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός βρίσκει με τη ρώσο-ουκρανική κρίση μία πολύ καλή ευκαιρία να «αποσυμπιεστεί» από τις έντονες πολιτικές πιέσεις των τελευταίων εβδομάδων λόγω των σκανδάλων που συνδέονται με πάρτι που έγιναν στο «10» (στη Ντάουνινγκ Στριτ) κατά τη διάρκεια του lockdown. Ενόψει και της συνεδρίασης του μικρού Υπουργικού Συμβουλίου (Cabinet) την Τρίτη επιδιώκει να στρέψει το ενδιαφέρον της πολιτικής ατζέντας μακριά απ’ ότι τον φθείρει.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι το Λονδίνο σεβόμενο την «ειδική σχέση» που έχει με την Ουάσιγκτον είναι η αυτή η ευρωπαϊκή χώρα που πλειοδοτεί και έτσι πρωτοστατεί απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα θεωρώντας τον ρωσικό αναθεωρητισμό και την εξαναγκαστική πολιτική της Μόσχα ανεπίτρεπτο και αποσταθεροποιητικό παράγοντα. Εδώ βέβαια δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον πειρασμό και να μην σχολιάσουμε ότι για την τουρκική επιθετικότητα και τον αναθεωρητισμό της Άγκυρας δεν έχει πει κάτι και σιωπά.
Πρέπει να πούμε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει στενούς δεσμούς με το Κίεβο ενώ όπως γνωρίζουμε στο Λονδίνο δραστηριοποιούνται αρκετοί Ρώσοι ολιγάρχες, οι περισσότεροι του περιβάλλοντος Πούτιν. Πριν από λίγες ημέρες παραδόθηκαν στον ουκρανικό στρατό περί τα 2.000 αντιαρματικά όπλα και υπάρχει μία δύναμη περίπου 40 Βρετανών στρατιωτικών ως εκπαιδευτών. Ο διπλωματικός συντάκτης του BBC Τζέιμς Λαντάλ σε άρθρο του στην ιστοσελίδα για να εξηγήσει προφανώς το ισχυρό βρετανικό ενδιαφέρον και την ανησυχία της κυβέρνησης επισημαίνει ότι το ΗΒ έχει και νομικό καθήκον να υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.
Το 1994, το Ηνωμένο Βασίλειο -μαζί με τις ΗΠΑ- υπέγραψε ένα μνημόνιο στη γνωστή διεθνή διάσκεψη στη Βουδαπέστης «περί σεβασμού της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας εντός των υφισταμένων συνόρων της Ουκρανίας». Αυτό το μνημόνιο ήταν το αντάλλαγμα για την παραίτηση της Ουκρανίας από το τεράστιο πυρηνικό της οπλοστάσιο και το έχει υπογράψει όπως είναι γνωστό και η Ρωσία. Για να ακριβολογούμε όμως δεν συνιστά νομική δέσμευση αλλά μία πολιτική.
Οι Βρετανοί γνωρίζοντας τις απόψεις άλλων ευρωπαϊκών χωρών-μελών του ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα την απροθυμία τους να εμπλακούν σε μία στρατιωτική αντιπαράθεση με τη Ρωσία για την Ουκρανία εκτιμούμε ότι προσπαθούν να προκαταβάλουν κάποιες αποφάσεις στο ΝΑΤΟ. Επίσης, επιδιώκουν να δείξουν για μία ακόμα φορά ότι αυτοί είναι οι πλέον πιστοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ευρώπη αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Χθες το απόγευμα και ενώ γράφονταν αυτές οι γραμμές η υπουργός Εξωτερικών Λίζ Τρας για να ξεκαθαρίσει την κατάσταση και να καθησυχάσει τους Βρετανούς, δήλωσε ότι ναι μεν είναι υπαρκτή η απειλή μίας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία αλλά είναι πολύ απίθανο Βρετανοί στρατιώτες να βρεθούν στην Ουκρανία για να πολεμήσουν. Παράλληλα ανακοινώθηκε ότι σήμερα Δευτέρα θα προταθούν στη Βουλή των Κοινοτήτων νέες κυρώσεις εναντίον της Μόσχας.
*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
