Του Νίκου Μελέτη
Την περικύκλωση της Κύπρου από την Τουρκία καταγγέλλει με επιστολή της στον ΟΗΕ η Λευκωσία απευθύνοντας συγχρόνως έκκληση προς τον Γ.Γ. του ΟΗΕ Α. Γκουτιέρες να παρέμβει προς την πλευρά της Τουρκίας ώστε να διακόψει και να μην επαναλάβει τις ενέργειες που συνιστούν παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και συνιστούν απειλή για την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή.
Η Επιστολή προς τον Γ.Γ. του ΟΗΕ και το ΣΑ του ΟΗΕ, η οποία δημοσιεύθηκε χθες ως επίσημο έγγραφο των Ηνωμένων Εθνών(με ημερομηνία 11 Ιουλίου), αποτυπώνει και καταγράφει όλο το πλαίσιο των παράνομων τουρκικών ενεργειών στην Κυπριακή, υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ και χωρικά ύδατα και αποδομεί την τουρκική επιχειρηματολογία περί δήθεν προστασίας των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων, ενώ επισημαίνεται ότι η Τουρκία αρνείται να αποδεχθεί την προσφυγή σε οποιοδήποτε διεθνές δικαστικό όργανο με το επιχείρημα ότι δεν δεσμεύεται από το Δίκαιο της Θάλασσας. Η επιστολή της Κύπρου συνοδεύεται και με χάρτες που αποτυπώνουν το μέγεθος των τουρκικών προκλήσεων.
Το κείμενο της επιστολής:
«Επιστολή της 11ης Ιουλίου 2019 από την επιτετραμμένη της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη, απευθυνόμενη στον Γενικό Γραμματέα,
Κατόπιν οδηγιών της κυβέρνησής μου, και κατόπιν των επιστολών μου της 12ης Δεκεμβρίου 2018 (A/73/651) και της 19ης Φεβρουαρίου 2019 (A/73/753-S/2019/160) σχετικά με τις παράνομες δραστηριότητες εξερεύνησης υδρογονανθράκων που διεξήγαγε η Τουρκική Δημοκρατία στην υφαλοκρηπίδα και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ) της Κύπρου, και ειδικότερα, κατόπιν της επιστολής της 2ας Μαΐου 2019 από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας που απευθύνονταν στο πρόσωπο σας, είμαι υποχρεωμένη να σας πληροφορήσω για τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά τη συνεχιζόμενη πρόκληση της Τουρκίας και παράνομες ενέργειες κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στρέφομαι πρώτα στις παράνομες επιχειρήσεις γεώτρησης της Τουρκίας στα Χωρικα υδατα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στις 8 Ιουλίου 2019, το πλωτό γεωτρύπανο Γιαβουζ της κρατικής Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίου, συνοδευόμενο από πολεμικά πλοία και σκάφη στήριξης, αναπτύχθηκε εντός των Χωρικων Υδατων της Κυπριακής Δημοκρατίας, περίπου 10 ναυτικά μίλια νότια της χερσονήσου της Καρπασίας, στα ανατολικά του νησιού (βλέπε παράρτημα Ι).
Οι εργασίες γεώτρησης, οι οποίες ανακοινώθηκαν δημοσίως από Τούρκους αξιωματούχους, προγραμματίζονται να πραγματοποιηθούν μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2019, όπως ορίζεται σε μια μη εξουσιοδοτημένη Αναγγελία Ναυσιπλοΐας που εκδόθηκε από την Τουρκία.
Σημειώνω ότι αυτή είναι η δεύτερη προγραμματισμένη επιχείρηση γεώτρησης, εντός δύο μηνών από την έναρξη των συνεχιζόμενων παράνομων εργασιών γεώτρησης εντός της ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας της Κύπρου (βλ. παρακάτω). Η επιχείρηση γεώτρησης του Γιαβουζ συνιστά πολύ σοβαρή παραβίαση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός των χωρικών της θαλασσών, κατά παράβαση της 1982 σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της θάλασσας, καθώς και του εθιμικού διεθνούς δικαίου, και απαράδεκτη κλιμάκωση εκ μέρους της Τουρκίας των συνεχιζόμενων παραβιάσεων της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στις θαλάσσιες ζώνες της. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι οι εργασίες γεώτρησης διεξάγονται βάσει υποτιθέμενης άδειας από την λεγόμενη «ΤΔΒΚ». Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι κάθε δραστηριότητα εξερεύνησης, συμπεριλαμβανομένων των σεισμικών ερευνών και των εργασιών γεώτρησης, που γινεται για λογαριασμό της λεγόμενης "ΤΔΒΚ" είναι παράνομη ως ζήτημα Διεθνούς Δικαίου.
Η αυτοανακήρυξη της «ΤΔΒΚ» είναι μια αποσχιστική οντότητα που εγκαταστάθηκε από την Τουρκία, την κατοχική δύναμη, στο βόρειο τμήμα του νησιού μετά την παράνομη τουρκική εισβολή στο νησί το 1974 και τη συνεχιζόμενη κατοχή.. Το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει καλέσει όλα τα κράτη να μην αναγνωρίσουν ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο να διευκολύνουν ή να επικουρήσουν το εν λόγω αποσχισθέν καθεστώς (ψηφίσματα 541 του Συμβουλίου Ασφαλείας (1983) και 550 (1984)).
Το μόνο διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος στην Κύπρο είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα που της παρέχει το διεθνές δίκαιο σε σχέση με το σύνολο της Επικράτειας της νήσου Κύπρου, καθώς και τη θάλασσα που γειτνιάζει με τις ακτές της. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε δράση είτε της ίδιας της Τουρκίας είτε μέσω της προαναφερθείσας αποσχιστικής οντότητας ή οποιασδήποτε εταιρείας, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίου, είναι παράνομες. Επιπλέον, όλες οι γεωτρήσεις που εκτελούνται από την Τουρκία στα θαλάσσια ύδατα που γειτνιάζουν με τις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου παραβιάζουν το νόμο της Πολεμικής Κατοχής.
Σύμφωνα με τους σχετικούς κανόνες, η Τουρκία, η κατοχική δύναμη, δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς πόρους της περιοχής που καταλαμβάνει παράνομα. Όσον αφορά τις παράνομες εργασίες γεώτρησης στην ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι στις 4 Μαΐου 2019, το σκάφος γεώτρησης Φατίχ της κρατικής Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίου, συνοδευόμενο επίσης από πολεμικά πλοία, αναπτύχθηκε εντός της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και παραμένει εκεί σε απόσταση περίπου 36 ναυτικών μιλίων από τη δυτική ακτή της Κύπρου.
Όπως απεικονίζεται στο χάρτη του παραρτήματος ΙΙ, ο στόχος γεώτρησης είναι 30 ναυτικά μίλια από τη διάμεση γραμμή μεταξύ των ακτών των δύο κρατών, προς τις ακτές της Κύπρου, και τουλάχιστον 83 ναυτικά μίλια από την πλησιέστερη ακτή της Τουρκίας.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η δημιουργία εγκαταστάσεων και δομών στην υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των αποκλειστικών δικαιωμάτων και δικαιοδοσίας του παράκτιου κράτους. Κατά συνέπεια, η ανάπτυξη του Φατίχ στην υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της Κύπρου παραβιάζει τα άρθρα 56 (1) (β) (i), 60 και 80 της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, τα οποία αποτελούν μέρος του εθιμικού διεθνούς δικαίου και, ως εκ τούτου, δεσμεύουν και Μη συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας. Η διεξαγωγή των εργασιών γεώτρησης από το Φατίχ στην υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της Κύπρου συνιστά κατάφωρη παραβίαση των αποκλειστικών κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου επί των φυσικών πόρων της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, κατά παράβαση των άρθρων 56 (1) (α), 77 και 81 της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, η οποία αποτελεί επίσης μέρος του εθιμικού διεθνούς δικαίου.
Επιπλέον, οι μη εξουσιοδοτημένες και εκτος κανόνων τουρκικές επιχειρήσεις γεώτρησης στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου προκαλούν ανεπανόρθωτη βλάβη στον βυθό και στο υπέδαφος και, κατά συνέπεια, δημιουργούν μη αναστρέψιμη βλάβη στα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου, καθώς και στο θαλάσσιο Περιβάλλον. Παρά την απόπειρα της Τουρκίας να χρησιμοποιήσει τα συμφέροντα της τουρκοκυπριακής κοινότητας ως πρόσχημα για τις παράνομες εργασίες γεώτρησης από το Φατίχ, η αξίωσή της προς την υφαλοκρηπίδα στα δυτικά της Κύπρου είναι, με την παραδοχή της Άγκυρας, αξίωση στην υφαλοκρηπίδα αποκλειστικά για λογαριασμό της Δημοκρατίας της Τουρκίας. Πράγματι, είναι ένας ισχυρισμός που αντιβαίνει στα ίδια τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι, μαζί με τους Ελληνοκυπρίους, θα στερούνταν ένα δίκαιο μερίδιο από τα οφέλη από τους πόρους του δυτικού και βόρειου θαλάσσιου χώρου της Κύπρου, εάν η εντελώς αβάσιμη τουρκική θέση γίνονταν ανεκτή η επιβάλλονταν.
Επαναλαμβάνω ότι η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει επανειλημμένα απευθύνει πρόσκληση προς την Τουρκία για διαπραγματεύσεις με σκοπό την οριοθέτηση των αντίστοιχων θαλάσσιων ζωνών μας, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Αντιθέτως, η Τουρκία δεν αγνόησε μόνο την πρόσκληση αυτή, αλλά δεν ενήργησε καλόπιστα με την προσφυγή σε ενέργειες που θέτουν σε κίνδυνο και εμποδίζουν την επίτευξη οριστικής συμφωνίας, κατά παράβαση των άρθρων 74 (3) και 83 (3) της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, οι οποίες αντανακλούν συνήθεις αρχές όπως η καλή πίστη, η αυτοσυγκράτηση και η ειρηνική διευθέτηση των διαφορών.
Επιπλέον, επειδή δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση και δεν αποδέχεται την υποχρεωτική δικαιοδοσία του διεθνούς δικαστηρίου, η Τουρκία έχει επιλέξει βολικά να κρατηθεί έξω από το πεδίο εφαρμογής όλων αυτών των διαδικασιών επίλυσης διαφορών μέσω τρίτου μέρους. Λόγω της δικής της άρνησης να δεχθεί την προσφυγή σε διεθνή δικαστική δικαιοδοσία, δεν υπάρχει διεθνής μηχανισμός επίλυσης διαφορών με τον οποίο οι προδήλως παράλογες και αντικρουόμενες αξιώσεις της Τουρκίας μπορούν να τεθούν σε δοκιμασία. Θα πρέπει να σημειώσω ότι οι προαναφερθείσες παράνομες εργασίες γεώτρησης από την Τουρκία λαμβάνουν χώρα γύρω και πάνω από μια συνεχιζόμενη παράνομη σεισμική έρευνα, την τρίτη συνεχόμενη κατά τη διάρκεια μόλις εννέα μηνών, η οποία διεξήχθη από το Τουρκικό σκάφος Barbaros Hayreddin Pasa στην Νότια υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας (βλ. παράρτημα III).
Αναφέρομαι στις προηγούμενες επιστολές που επισημάνθηκαν ανωτέρω, και επαναλαμβάνω ότι οποιεσδήποτε τέτοιες μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες εξερεύνησης από την Τουρκία συνιστούν παραβίαση των αποκλειστικών κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της.
Η Τουρκία έχει, στην πραγματικότητα, περικυκλώσει το νησί της Κύπρου, διεξάγοντας παράνομες δραστηριότητες εξερεύνησης υδρογονανθράκων, με την συνοδεία πολυάριθμων πολεμικών πλοίων, τα οποία, μαζί με τις επανειλημμένες στρατιωτικές ασκήσεις της Τουρκίας, οδήγησαν σε έντονη στρατιωτικοποίηση της εκτεταμένης θαλάσσιας περιοχής γύρω από την Κύπρο. Η συνολική πρακτική της Τουρκίας σε αυτούς τους τομείς δεν συνιστά μόνο σοβαρή παραβίαση του εφαρμοστέου διεθνούς δικαίου, αλλά και κατάχρηση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας, παραβιάζει την αρχή της ειρηνικής χρήσης των θαλασσών, θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και αποτελεί απειλή για την ειρήνη και τη διεθνή ασφάλεια. Η παράνομη συμπεριφορά της Τουρκίας προκάλεσε την διεθνή της ευθύνη. Η Τουρκία υποχρεούται να παύσει αμέσως τις παράνομες δραστηριότητές της, να προσφέρει εγγυήσεις μη επανάληψης και να αποκαταστήσει πλήρως τις ζημίες που προκαλούνται από την παράνομη συμπεριφορά της.
Η Τουρκία συνεχίζει να επιδιώκει εσκεμμένα μια πολιτική κλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο, χρησιμοποιώντας συστηματικά πρακτικές που συνιστούν απειλή για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής, παρόλο που επανειλημμένα ζητείται από τη διεθνή κοινότητα να απέχει από δράσεις που επιδεινώνουν τις εντάσεις και αντιβαίνουν στη διεθνή έννομη τάξη. Ως εκ τούτου, η κυβέρνησή μου ζητά να διαβιβάσετε ένα σαφές μήνυμα στην κυβέρνηση της Τουρκίας να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο, να σεβαστεί την κυριαρχία, τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της Κυπριακής Δημοκρατίας και να απόσχει από τυχόν ενέργειες που δεν ευνοούν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την επανένωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θα σας παρακαλούσα να κυκλοφορήσετε την επιστολή αυτη και τα παραρτήματα της ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, στο πλαίσιο των στοιχείων 45 και 78 της ημερήσιας διάταξης, και του Συμβουλίου Ασφαλείας, και να δημοσιευθούν στον διαδικτυακό τόπο του τμήματος Ωκεάνιων Υποθέσεων και του Δικαίου της Θάλασσας και την επόμενη έκδοση του Law of the Sea Bulletin.
Πόλυ Ιωαννου, Επιτετραμμένη»
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Τετάρτης 24 Ιουλίου
