Του Δρ. Χρίστου Κληρίδη*
Έχουν γραφτεί και θα συνεχίσουν να γράφονται πολλά για τα αποτελέσματα, θετικά ή αρνητικά της πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό. Στα θετικά οι υποστηριχτές της πολιτικής Αναστασιάδη ισχυρίζονται ότι σε Διεθνές πλέον επίπεδο καταχωρήθηκε η ευελιξία της δικής μας πλευράς για λύση σε αντίθεση με την αδιαλλαξία της Τουρκίας, η αγαστή συνεργασία Ελλάδος - Κύπρου, και η αναγκαιότητα πλέον διεθνούς εκστρατείας για να πεισθεί η Τουρκία από το Διεθνή παράγοντα, να μην επιμένει στις εγγυήσεις και στην παραμονή τουρκικών στρατευμάτων.
Από την άλλη η αντιπολίτευση καταλογίζει στον κύριο Αναστασιάδη επιπολαιότητα χειρισμών, υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας εκλιπούσας από την πενταμερή, αναβάθμιση του ψευδοκράτους μέσα από τον κύριο Akinci, υποβολή επικίνδυνων προτάσεων, αποδοχή της εκ περιτροπής προεδρίας, εκχώρηση του 28+ του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποδοχή της σταδιακής αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων και όχι αμέσως, αποδοχή του Τουρκικού Βέτο σε όλες τις αποφάσεις της διακυβέρνησης, εκπτώσεις στο περιουσιακό, αποδοχή των εποίκων και παροχή δικαιωμάτων σε τούρκους υπηκόους. Ποια είναι όμως η αλήθεια;
Αλήθεια πρώτη: Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ έθεσε πλαίσιο λύσης του Κυπριακού από το οποίο πολύ φοβούμαι δύσκολα θα ξεφύγουμε. Σύμφωνα με το πλαίσιο αυτό τερματίζονται οι εγγυήσεις, αλλά το θέμα πλήρους αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων παραμένει ανοικτό να συμφωνηθεί σε Ανώτατο επίπεδο: Θα έχουμε Sunset clause στη λήξη μεταβατικής περιόδου που θα συμφωνηθεί ή Review clause, ρήτρα επανεξέτασης; Με ποιο δικαίωμα ο Γ.Γ. του ΟΗΕ αφήνει ένα τέτοιο σοβαρό θέμα ανοικτό για συμφωνία;
Είναι δυνατόν κατοχικά στρατεύματα να μην αποσυρθούν από κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΗΕ, Συμβουλίου της Ευρώπης και το θέμα να εξαρτάται από την κατοχική δύναμη; Σύμφωνα επίσης με το πλαίσιο ο παράνομος επεμβασίας περιουσιών Ελλήνων στα κατεχόμενα, ο λεγόμενος χρήστης, αναβαθμίζεται αποκτώντας υπερδικαιώματα, δηλαδή προτεραιότητα αλλά όχι 100%.
Αντίθετα, στις περιοχές οι οποίες θα επιστραφούν οι ιδιοκτήτες έχουν προτεραιότητα αλλά όχι 100%. Απαράδεχτες σοφιστείες από τον εκπρόσωπο της διεθνούς νομιμότητας κατά τα άλλα. Πλήρης παραγνώριση των Αρχών Πινέιρο του ιδίου Οργανισμού, σύμφωνα με τις οποίες κατά το Διεθνές Δίκαιο ο εκτοπισθείς / πρόσφυγας έχει πρώτο δικαίωμα στην επανεγκατάσταση. Περαιτέρω σύμφωνα με το πλαίσιο η εκ περιτροπής προεδρία πρέπει να συζητηθεί με την αναλογία 2:1, οι δε Τούρκοι υπήκοοι πρέπει να τύχουν «ισότιμης μεταχείρισης» έστω με κάποια ποσόστωση που θα συμφωνηθεί. Στο εδαφικό προφανώς παραμένει το ποσοστό 28–29% με επιστροφή της Μόρφου. Στην διακυβέρνηση νομιμοποιείται ουσιαστικά, αριθμητική ισότητα δια της «αποτελεσματικής συμμετοχής» των Τούρκων και περαιτέρω συζήτηση για πτυχές των προβλημάτων που θα δημιουργηθούν.
Αλήθεια δεύτερη: Το πιο πάνω πλαίσιο δέχθηκε ουσιαστικά η δική μας πλευρά με τις γραπτές προτάσεις του κυρίου Αναστασιάδη της 6ης Ιουλίου 2017. Οι πρόσθετες διευκρινίσεις είναι για μεταβατική αλλά τελική αποχώρηση, διαμόρφωση του χάρτη για επιστροφή του 60% του εκτοπισθέντος πληθυσμού (αντί 90% που ήταν η αρχική μας θέση), «ειδικό καθεστώς» για περιουσίες σε περιοχές που θα επιστραφούν, εκ περιτροπής προεδρία σε ενιαίο ψηφοδέλτιο με διασταυρούμενη ψηφοφορία και σταθμισμένη ψήφο, ίση μεταχείριση τούρκων υπηκόων στη μόνιμη αναλογία 4:1 με κάποιους όρους.
Το γεγονός ότι οι προτάσεις αυτές αποσύρθηκαν λόγω της εμμονής της Τουρκίας στα θέματα εγγυήσεων, παραμονής τουρκικών στρατευμάτων, μερικής επιστροφής Μόρφου, πλήρους ισότιμης μεταχείρισης Τούρκων στην Κύπρο και ενσωμάτωση της λύσης σαν πρωτογενές δίκαιο δεν σημαίνει τίποτα, γιατί στην πραγματικότητα το πλαίσιο Guterres που αποδεχθήκαμε δεν αποσύρθηκε. Είναι εκεί για να καθοδηγεί μελλοντικά. Ολική ανατροπή θα είχαμε εάν ο κύριος Αναστασιάδης άρπαζε την ευκαιρία να αποσύρει τις μέχρι σήμερα προτάσεις της ελληνικής πλευράς που εδράζονται στο μόρφωμα που ονομάζεται ΔΔΟ. Αυτό δεν έγινε. Το «πλαίσιο» και οι προτάσεις Αναστασιάδη αποτελούν πλέον μέρος του «Κυπριακού κεκτημένου».
Αλήθεια τρίτη: Η Ελλάδα σήκωσε τα χέρια ψηλά όσον αφορά το περιεχόμενο της Λύσης του Κυπριακού. Θετικότατη η παρέμβαση, παρουσία, τοποθέτηση του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικού κ. Νίκου Κοτζιά, με τη σταθερή εμμονή της Ελλάδας - Κύπρος χωρίς στρατεύματα κατοχής, εγγυήσεις, και αξιόπιστο ανεξάρτητο μηχανισμό εφαρμογής της Λύσης. Όμως για την μορφή της λύσης, ΔΔΟ με εκ περιτροπής προεδρία, με αριθμητική στην πράξη ισότητα, σφαγιασμό του περιουσιακού, την εθνοκάθαρση πληθυσμιακής και περιουσιακής μορφής, τη νομιμοποίηση των εποίκων, εκχώρηση του 28 – 29% των κυπριακών εδαφών, η Ελλάδα είναι απούσα. Διερωτάται κανείς με την κατάρρευση του νέου μορφώματος και σύγκρουση Ελλήνων - Τούρκων στο νησί, αν η Ελλάδα θα μείνει απαθής; Αργά ή γρήγορα θα εμπλακεί και θα παρασυρθεί σε νέες περιπέτειες. Πέραν λοιπόν από την ηθική, ιστορική υποχρέωση της, για σωστή και δίκαιη λύση του Κυπριακού, θίγονται και τα δικά της εθνικά και οικονομικά συμφέροντα τα οποία δεν μπορεί να αφήσει στον εκάστοτε κύριον Αναστασιάδη να διαπραγματεύεται. Πέραν τούτου επίσης ο κ.Κοτζιάς δεν θα είναι για πάντα εκεί. Φανταστείτε την γραμμή που θα ακολουθήσει ο κ. Μητσοτάκης και ο ΥΠΕΞ του με δεδομένη την Ανανική του πάγια θέση.
Αλήθεια τέταρτη: Είναι μύθος να πιστεύει κανείς ότι η Τουρκία θα απομονωθεί διεθνώς γιατί περιαγάγαμε Νίκην Λαμπράν εις την Ελβετία. Ήδη ο κύριος Juncker και η ΕΕ παρ'' όλη την αδιαλλαξία της Τουρκίας προχωρεί προς την αναθέρμανση των Ευρωτουρκικών σχέσεων και τροχιοδρομεί την απομόνωση της Λευκωσίας – Αθήνας στο θέμα αυτό. Όπως δημοσιεύθηκε στις 9 Ιουλίου 2017 ο κύριος Juncker εξασφάλισε τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το οποίο με ψήφισμα του τάχθηκε στο πλευρό της Κομισιόν για έναρξη διαβουλεύσεων πριν το τέλος του 2017, προς αναβάθμιση της τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, αδιαφορώντας για τις ενστάσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επισημαίνεται ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στις 18/3/2016 έβαλε την υπογραφή του στην Κοινή Δήλωση ΕΕ - Τουρκίας στην οποία σημειώνεται «Η ΕΕ και η Τουρκία Καλωσόρισαν την εν εξελίξει εργασία για αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης». Ο ίδιος ο Γ.Γ. μετά το «ναυάγιο» της Ελβετίας, ευχαρίστησε την Τουρκία για τις προσπάθειες της εξεύρεσης Λύσης στο Κυπριακό. Οι G20 σώπασαν και η Διεθνής Κοινότητα, ανύπαρκτη. Το χειρότερο δε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ να δηλώνει «Εύχομαι στους Κύπριους στο Βορρά και Νότο ότι καλύτερο».
Αλήθεια πέμπτη: H Κύπρος βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο. Οι προεδρικές εκλογές του 2018 δεν επέτρεψαν στον κύριον Αναστασιάδη να δεχθεί αυτό που παλαιότερα δέχθηκε, την παραμονή και διατήρηση συστήματος εγγυήσεων και τουρκικών στρατευμάτων στο επίπεδο των Συμφωνιών του 1960. Αυτό δεν σημαίνει ότι εάν επανεκλεγεί δεν θα το δεχθεί. Οι τωρινές συνθήκες δεν το επέτρεπαν. Το ναυάγιο το οποίο για όσους παρακολουθούν και γνωρίζουν το Κυπριακό ήταν απόλυτα προβλεπτό και οφείλεται τόσον στην Τουρκική αδιαλλαξία αλλά και στην αδυναμία του κυρίου Αναστασιάδη σε προεκλογική περίοδο να δεχθεί αυτά που είμαι σίγουρος θα δεχόταν και που προνοούνται στα προηγούμενα σχέδια του ΟΗΕ. Κάποιο δηλαδή σύστημα εγγυήσεων και παραμονή κάποιου αριθμού στρατευμάτων στην Κύπρο.
Πέντε λοιπόν πικρές αλήθειες.
Η Κύπρος βρίσκεται για μια ακόμη φορά σε δύσκολη θέση λόγω της αδυναμίας της πολιτικής ηγεσίας των δύο κυρίως μεγάλων κομμάτων ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, να δεχθούν ότι η βάση πάνω στην οποία οδήγησαν την Κύπρο για τη λύση του Κυπριακού, η ΔΔΟ απέτυχε.
Απέτυχε συνολικά γιατί βασίζεται σε ένα ψέμα, ότι δηλαδή η ΔΔΟ μπορεί να λειτουργήσει αρμονικά για να αποκαταστήσει σε ένα δίκαιο κράτος σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τις Αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις σχέσεις των Ε/Κ και Τ/Κ, με την Τουρκία απούσα.
Η ΔΔΟ είναι το όχημα, ο Δούρειος Ίππος της Τουρκίας για άλωση της Κύπρου και υποταγής της στο στρατηγικό έλεγχο της Τουρκίας. Αυτό δυστυχώς δεν θέλει να αναγνωρίζει ένα μεγάλο μέρος της πολιτικής ηγεσίας σε Κύπρο και Ελλάδα και εξακολουθεί να πλασάρει το ψέμα ότι μέσα από τη ΔΔΟ θα πετύχουμε την επανένωση και την απαλλαγή από την τουρκική κατοχή.
*Ο Δρ. Χρίστος Κληρίδης είναι Νομικός, πρώην βουλευτής, πρώην μέλος του Εθνικού Συμβουλίου και πρώην μέλος της Διαπραγματευτικής Ομάδας.
Photo by Mustafa Yalcin/Anadolu Agency/Getty Images/Ideal Image (Από τη συνέντευξη Τύπου των A. Guterres, M. Akinci, Ν. Αναστασιάδη στη Γενεύη στις 12 Ιανουαρίου του 2017).
