Του Γιάννη Νικήτα*
Η κοινωνική προσφορά των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων αποτελεί ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό γνώρισμα στις μέρες μας. Αδιαμφισβήτητα, η κοινωνική προσφορά συγκαταλέγεται μέσα στις αποστολές των Ενόπλων Δυνάμεων πλην όμως δεν αποτελεί το κύριο έργο και αποστολή. Πόσο μάλλον σε μια περίοδο με προϋπολογισμούς που οριακά καλύπτουν τις πάγιες ανελαστικές δαπάνες των Ενόπλων Δυνάμεων.
Την τελευταία πενταετία απόρροια της δυσμενούς κατάστασης που επικρατεί στον δημόσιο τομέα και συγκεκριμένα στα Σώματα Ασφαλείας οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν αναλάβει τεράστιο όγκου πάρεργου επιβαρύνοντας σημαντικά τα κύρια μέσα που έχουν για την εκπλήρωση της αποστολής τους. Κυρίως αναφερόμαστε στα ιπτάμενα μέσα των οποίων οι διαθεσιμότητες είναι εξαιρετικά οριακές. Καθήκοντα αεροδιακομιδών έχουν φορτωθεί στις Ένοπλες Δυνάμεις τη στιγμή που είναι αποστολή του ΕΚΑΒ. Το τελευταίο μάλιστα χρωστάει δεκάδες εκατομμύρια στη Π.Α. Να σημειωθεί πως το ΕΚΑΒ διαθέτει ελικόπτερα αλλά μη χρησιμοποιώντας τα, επί της ουσίας τα έχει απαξιώσει. Το μοντέλο αεροδιακομιδών είναι τόσο προβληματικό που οι σπατάλες και η ανορθολογική κατανομή των μέσων είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε περιπτώσεις όπου εναέρια μέσα με χωρητικότητα δεκάδες θέσεις και μεγάλο κόστος ανά ώρα πτήσης όπως C-130 ή CHINOOK μεταφέρουν μόλις έναν ασθενή. Κι όλα αυτά γνωρίζοντας από τα περιστατικά πως μόνον το 20% των αεροδιακομιδών είναι απαραίτητες ενώ το υπόλοιπο 80% εξυπηρετεί πελατειακές σχέσεις των τοπικών κοινωνιών.
Άλλο παράδειγμα είναι οι αποστολές έρευνας και διάσωσης. Τη στιγμή που διεθνώς τις αποστολές έρευνας και διάσωσης εκτελεί στο μεν υδάτινο περιβάλλον η ακτοφυλακή και στο δε χερσαίο η Πυροσβεστική ή άλλες υπηρεσίες διάσωσης, στην Ελλάδα και αυτό το έργο το έχει αναλάβει η Π.Α και συγκεκριμένα η 384 και η 358 Μοίρες Έρευνας Διάσωσης. Το Λιμενικό Σώμα ενώ διαθέτει έξι υπερσύγχρονα πτητικά μέσα έχει τραγικές διαθεσιμότητες δίχως να τα αξιοποιεί. Δευτερευόντως απόρροια της ευθυνοφοβίας των εκάστοτε ηγεσιών ακόμα και τα ένα ή δύο ελικόπτερα που θα είναι σε πλόιμη κατάσταση δεν πετούν για αποστολές έρευνας διάσωσης αλλά μόνον για εναέρια αστυνόμευση. Πρωτοφανές! Άραγε που ακούστηκε ακτοφυλακή διεθνώς που να μην εκτελεί αποστολές έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα;
Το Π.Σ καταβάλει εξαιρετικά φιλότιμες προσπάθειες να αναλάβει μέρος των αεροδιακομιδών και έχει πετύχει αρκετά αξιοσημείωτα σε αυτόν τον τομέα αποτελώντας παράδειγμα προς μίμηση ως προς την συντήρηση και διαχείριση των εναερίων μέσων που αξιοποιεί.
Την καλοκαιρινή περίοδο, η Αεροπορία Στρατού αναλαμβάνει μεγάλο κομμάτι της δασοπυρόσβεσης. Τα ιπτάμενα μέσα καταπονούνται σε μεγάλο βαθμό και ακολούθως καθηλώνονται για αρκετούς μήνες λόγω της έλλειψης ανταλλακτικών. Επιπροσθέτως, το θαλασσινό νερό δημιουργεί προβλήματα διάβρωσης στα ελικόπτερα CHINOOK προκαλώντας τους σοβαρές βλάβες. Το 2016 πραγματοποιήθηκαν 1.671 ρίψεις αεροπυρόσβεσης ανά την επικράτεια. Συνολική διάρκεια πτήσεων 375 ωρών.
Εκτός από τις φυσικές καταστροφές που επιβάλλεται λόγω μεγάλης κλίμακας να εμπλέκονται σχηματισμοί των Ενόπλων Δυνάμεων το μεταναστευτικό αποτέλεσε έναν επιπρόσθετο τομέα οικονομικής επιβάρυνσης του Ε.Σ αλλά και της Π.Α δευτερευόντως. Ενδεικτικά την 31η Δεκεμβρίου 2016, οι Ένοπλες Δυνάμεις διαχειρίζονταν 45 δομές φιλοξενίας ανά την επικράτεια. Χαρακτηριστική περίπτωση το προσωπικό της 350 Πτέρυγας Κατευθυνόμενων Βλημάτων PATRIOT που διέθεσε δεκάδες μέσα και προσωπικό τη στιγμή που υποτυπωδώς κάλυπτε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Πτέρυγας. Διότι προφανώς το προσωπικό δεν έφτανε και τους μετανάστες και για την εκπαίδευση. Συν τις άλλοις επί ετήσιας βάσεως οι μονάδες του Ε.Σ και ειδικότερα του Μηχανικού επιβαρύνονται με καθήκοντα αποχιονισμού επειδή κάθε χρόνο εδώ και 30 χρόνια οι αρμόδιες αρχές είναι παντελώς ανέτοιμες.
Από πλευράς Π.Ν στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος Προληπτικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης σε κατοίκους ακριτικών νήσων του Αιγαίου και Ιονίου Πελάγους διαθέτει πλοία με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το Πλοίο Γενικής Υποστήριξης «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ» για τη μεταφορά της διακλαδικής ομάδας Ιατρών-Νοσηλευτών. Ταυτοχρόνως, τα πλοία του Π.Ν έχουν προσθέσει στο ενεργητικό τους εκατοντάδες ώρες λόγου του μεταναστευτικού κύματος κατά το έτος 2015 και λιγότερο το 2016. Τα πολλαπλά περιστατικά Έρευνας Διάσωσης έκαναν το Π.Ν να συνδράμει στο Λ.Σ που αδυνατούσε να διαχειριστεί ένα τεράστιο όγκο εργασίας. Πρόσφατα αποφασίστηκε και η εμπλοκή της Διοίκησης Ελικοπτέρων Ναυτικού σε αεροδιακομιδές και έρευνα διάσωση σε ξηρά και θάλασσα.
Τα παραπάνω αποτελούν ενδεικτικές αναφορές σε ένα ζήτημα το οποίο έχει ξεπεράσει κάθε όριο και μέτρο τη στιγμή που οι Ένοπλες Δυνάμεις μόλις μετά βίας καλύπτουν το κύριο επιχειρησιακό τους έργο που είναι η διατήρηση ετοιμότητας για ανάληψη επιχειρήσεων σε περίοδο σύρραξης. Δυστυχώς, η επιβάρυνση και συγκεκριμένα των εναερίων μέσων είναι τεράστια με αποτέλεσμα οι ήδη οριακές διαθεσιμότητες να μειώνονται κι άλλο. Η ορθολογική διαχείριση της κοινωνικής προσφορά των Ε.Δ συνεπάγεται εξοικονόμηση εκ των ενόντων πόρων και κονδυλίων. Παράλληλα, επιβάλλεται η αλλαγή του μοντέλου χρήσης των εναερίων μέσων και απαλλαγή των Ενόπλων Δυνάμεων από καθήκοντα που ανήκουν σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Περιθώρια επιπρόσθετης επιβάρυνσης και καταπόνηση δεν υπάρχουν.
*Ο κ. Γιάννης Νικήτας είναι διαπιστευμένος στρατιωτικός συντάκτης και ιδιοκτήτης της νεοσύστατης ιστοσελίδας www.defencereview.gr
