(φωτ. Η Τουρκία σε ό,τι αφορά στην Συριακή κρίση είναι πλέον όμηρος της αδιέξοδης πολιτικής της. Είναι πασιφανές ότι το «στρατηγικό πόκερ» που έπαιξε στην Συρία ο Πρόεδρος Ερντογάν δεν του «βγαίνει».)
Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου*
Μπορώ να καταλάβω τους λόγους για τους οποίους καλλιεργείται κατά διαστήματα στην Τουρκία από το νέο-οθωμανικό καθεστώς Ερντογάν – Νταβούτογλου «πολεμικό κλίμα» για την Συρία ακόμα και όταν σε συγκεκριμένο χρόνο εντατικοποιείται όπως έγινε και το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε αλλά ομολογώ ότι αδυνατώ να κατανοήσω την αναπαραγωγή αυτού του κλίματος στην Ελλάδα και μάλιστα με προσθετική διάσταση.
Δεν ήταν… επίθεση
Τι έγινε όμως το Σαββατοκύριακο στην Τουρκία σχετικά με την Συρία που χρήζει όντως περαιτέρω ανάλυσης; Όπως μας πληροφορούν τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων αλλά και ο Τουρκικός Τύπος για δύο φορές μέσα σε 36 ώρες και επί ένα περίπου δίωρο κάθε φορά προσβλήθηκε με πυρά Πυροβολικού η παλαιά αεροπορική βάση Menagh και η γύρω απ' αυτήν περιοχή την οποίαν είχαν καταλάβει μαχητές του YPG, αφού εξεδίωξαν τους ισλαμιστές αντάρτες οι οποίοι την κατείχαν από το 2013. Αξίζει να πούμε ότι σε απόσταση 25 περίπου χιλιομέτρων βορείως της περιοχής που βομβαρδίστηκε από το Τουρκικό Πυροβολικό είναι η πόλη Aζάζ δίπλα σχεδόν στα τουρκοσυριακά σύνορα η οποία ελέγχεται από κοινού από την Jahbat-Al Nusra «θυγατρική» της Al Qaida και τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό (FSA) και είναι ένα από τα δύο κέντρα Διοικητικής Μέριμνας των ανταρτών της Συριακής Αντιπολίτευσης. Όμως θα πρέπει να πληροφορήσω εκείνους που στην Ελλάδα έσπευσαν να υιοθετήσουν την ρητορική και «τα πολεμικά ρίγη» της Άγκυρας, ότι μία περιορισμένη ενέργεια σε χρόνο και σε σκοπό του τουρκικού πυροβολικού που είχε ως σκοπό την απαγόρευση χρησιμοποιήσεως της περιοχής από τα τμήματα του YPG, ουδόλως μπορεί να θεωρηθεί ως «επίθεση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων» στην Συρία.
Η Τουρκία όμηρος της αδιέξοδης πολιτικής της
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή και θα βοηθήσουμε τον αναγνώστη μας να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Η Τουρκία σε ό,τι αφορά στην Συριακή κρίση είναι πλέον όμηρος της αδιέξοδης πολιτικής της. Είναι πασιφανές ότι το «στρατηγικό πόκερ» που έπαιξε στην Συρία ο Πρόεδρος Ερντογάν δεν του «βγαίνει» η δε τουρκική κοινή γνώμη αρχίζει να το κατανοεί ενώ πληθαίνουν και οι φωνές που ασκούν δριμεία κριτική για την πολιτική που έχει ακολουθήσει. Το φοβικό «σύνδρομο της Συνθήκης των Σεβρών» δηλαδή ο φόβος διαμελισμού της Τουρκίας πάντα ήταν υπαρκτό και σε ύπνωση αλλά τώρα αρχίζει να ξυπνάει και να διαχέεται. Οι τουρκικές κινήσεις στην γεωστρατηγική σκακιέρα της Συρίας όχι μόνο απέτυχαν να ανατρέψουν το καθεστώς Άσαντ και να δημιουργήσουν αν όχι ελεγχόμενο, ένα προσκείμενο σε αυτήν σουνιτικό καθεστώς αλλά οι τελευταίες εξελίξεις ξυπνούν τα πιο εφιαλτικά σενάρια σχετικά με την ενιαία οντότητα και ασφάλεια του τουρκικού κράτους.
Από την αρχή της Συριακής κρίσης η Τουρκική Κυβέρνηση στάθηκε εχθρικά απέναντι στους Κούρδους της Συρίας θεωρώντας τους ως άμεσα διασυνδεόμενους με το αποσχιστικό «δικό της» PKK και έπραττε οτιδήποτε προκειμένου να τους περιθωριοποιήσει. Όμως πλέον οι Κούρδοι στην Συρία (PYD) αποτελούν έναν πολιτικό συνομιλητή τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για την Ρωσία, ενώ τα στρατιωτικά τους τμήματα (YPG) συνιστούν έναν αξιόπιστο μικρό στρατό που θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην καταστροφή και εκδίωξη του ISIS από την περιοχή. Κρίνεται σκόπιμο να υπενθυμίσουμε ότι οι 55 άνδρες των Αμερικανικών Ειδικών Δυνάμεων οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί στη Συρία, έχουν ενταχθεί στα τμήματα του YPG και τα υποστηρίζουν ως σύμβουλοι για πληροφορίες, οργάνωση, εκπαίδευση -διεξαγωγή επιχειρήσεων και στοχοποίηση. Τα παραπάνω έχουν προκαλέσει εξαιρετική νευρικότητα στην Άγκυρα τέτοια ώστε ό Ερντογάν με το γνωστό και πάντα «θυμωμένο» ύφος «οθωμανικού μεγαλείου», να θέσει το ερώτημα στους Αμερικανούς «με ποιους θέλουν να είναι σύμμαχοι, με τους αυτούς ή τους Κούρδους χαρακτηρίζοντας τους τρομοκράτες». Η απάντηση βέβαια ήλθε ως ψυχρολουσία από τον εκπρόσωπο του Αμερικανικού ΥΠΕΞ John Kirby ο οποίος απέρριψε το εκβιαστικό δίλημμα του Τούρκου Προέδρου και τον χαρακτηρισμό περί τρομοκρατών. Την σκυτάλη πήρε ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου ο οποίος κατηγόρησε όλους εκείνους (δηλαδή τις ΗΠΑ και τις άλλες δυτικές χώρες) που δεν θεωρούν τρομοκράτες το PYD/YPG ότι είτε αγνοούν τις συνθήκες της περιοχής είτε έχουν αρρωστημένες προθέσεις.
Είναι εμφανής η νευρικότητα της Άγκυρας καθόσον διαβλέπει ότι υπάρχει μία κατ' αρχήν μυστική συμφωνία ΗΠΑ- Ρωσίας για τις ζώνες επιρροής στην Συρία χωρίς αυτήν. Από την μία οι δυνάμεις του Άσαντ συνεχίζουν με την ρωσική υποστήριξη να επεκτείνουν τις περιοχές που ελέγχουν και εκτιμάται ότι στις επόμενες ημέρες θα βρίσκονται και στο Χαλέπι, από την άλλη οι δυνάμεις του YPG ελέγχουν ήδη τρεις μεγάλους θύλακες όπου η πλειονότητα των κατοίκων είναι Κούρδοι. Η Τουρκία προσπαθεί απελπισμένα να αποτρέψει τις κουρδικές δυνάμεις να κινηθούν βορεια του Χαλεπίου και να αποκτήσουν το έλεγχο και αυτής της περιοχής οπότε μετά θα είναι εύκολο να ενώσουν όλες αυτές τις περιοχές σε μία ζώνη. Ήλθε και η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός (άσχετα αν έχει πολύ δρόμο ακόμα η υλοποίηση της) και η όποια αρνητική στάση σε αυτή την εξέλιξη, έδειξε για μία ακόμα φορά ότι η Τουρκία ουσιαστικά δεν επιθυμεί την ειρήνευση.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η κατάσταση στην Συρία θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να περιπλακεί περισσότερο και να πάρει ακόμα πιο ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Όπως επίσης η οποιαδήποτε περαιτέρω στρατιωτική κλιμάκωση να δημιουργεί πρόσθετη ανησυχία και προβληματισμό. Στην χώρα μας όμως, όπου κυριαρχεί η υπερβολή και η στρέβλωση, όπου όλα σχεδόν γίνονται… διαφορετικά, η ανησυχία και ο προβληματισμός προσέλαβε επιεικώς «αξιοπερίεργες» διαστάσεις. Είχαμε αυτό το διήμερο, ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, επηρεαζόμενο από λίγα ευτυχώς ΜΜΕ, από κάποιους «αναλυτές» των κοινωνικών δικτύων και τον «βομβαρδισμό» κάποιων ιδιαίτερων blogs να πάρουν στα σοβαρά τις απειλές Νταβούτογλου για μεγαλύτερη εμπλοκή και να εκλάβουν την προσβολή της περιοχής που κατέλαβαν οι συρο-κουρδικές δυνάμεις ως….επίθεση και εισβολή των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στην Συρία. Με τις απειλές περί μεγαλύτερης στρατιωτικής εμπλοκής και την προσβολή του YPG από το Πυροβολικό της από …ασφαλή όμως απόσταση, η Τουρκική Κυβέρνηση προσπαθεί απελπισμένα να κάνει τις ΗΠΑ να αλλάξουν πολιτική αλλά και να πείσουν στο εσωτερικό της Τουρκίας ότι είναι σε θέση να αλλάξουν τον ρου των γεγονότων.
Γιατί η Άγκυρα δεν θα κλιμακώσει τις στρατιωτικές της ενέργειες
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που μας κάνει να εκτιμήσουμε ότι η Τουρκική Κυβέρνηση για μία ακόμα φορά μπλοφάρει σχετικά με την κλιμάκωση στρατιωτικών ενεργειών από μέρους της και σε πολλούς από αυτούς συμφωνεί και ο αρθρογράφος της Sunday's Zaman Omer Taspinar και θα τους εκθέσουμε με μία πραγματιστική προσέγγιση:
- Ποτέ δεν θα προχωρούσε η Τουρκία σε μία στρατιωτική ενέργεια μεγάλης ή ακόμα μεσαίας κλίμακας χωρίς την έγκριση των ΗΠΑ και οπωσδήποτε χωρίς την υποστήριξη και ενεργή συμμετοχή των δυτικών της συμμάχων. Οι ΗΠΑ αλλά και η Γαλλία ζήτησαν να σταματήσουν οι προσβολές.
- Ποτέ δεν θα αποτολμούσαν μία ενέργεια η οποία θα τους έφερνε άμεσα αντιμέτωπους με τους Ρώσους. Οι Ρώσοι ξέρουν να περιμένουν και πολύ έξυπνα δεν έχουν απαντήσει ακόμα στρατιωτικά στην κατάρριψη του Su-24. Οι Τούρκοι δεν γνωρίζουν πότε και με ποιο τρόπο οι Ρώσοι θα ανταποδώσουν.
- Η τουρκική κοινή γνώμη στην πλειοψηφία της αντιτίθεται σε οποιαδήποτε περαιτέρω στρατιωτική κλιμάκωση στην Συρία εκ μέρους του τουρκικού κράτους. Οι τζιχαντιστες που είναι πρόσκαιροι και «έμμεσοι» σύμμαχοι κατά του Άσαντ θα μπορούσαν να στραφούν εναντίον της Τουρκίας και να αναλάβουν τρομοκρατικά κτυπήματα μέσα στην Τουρκία μιας και όπως γνωρίζουμε…μπαινοβγαίνουν με ευκολία.
- Αν εισέλθει στο «τρελοκομείο» που λέγεται Συρία ένα είναι βέβαιο, ότι δεν θα βγει αλώβητη. Θα χάσει πιθανότατα πολλά περισσότερα από αυτά που θέλεις να κερδίσει ή να αποφύγει.
- Τέλος η Τουρκία ενεργεί στρατιωτικά όταν έχει εκ των προτέρων εξασφαλισμένη 100% την επιτυχία.
Αντί επιλόγου
Ο εμφύλιος πόλεμος στην Συρία έχει προσελκύσει το άμεσο και έντονο ενδιαφέρον της ελληνικής κοινής γνώμης λόγω της ανθρωπιστικής κρίσης που έχει προκαλέσει και την οποία πλέον την έχουμε και μέσα στην χώρα μας με τις ατελείωτες προσφυγικές ροές.
Επιπροσθέτως παρατηρούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την Συριακή κρίση καθόσον έχει εμπλακεί άμεσα η γειτονική μας Τουρκία η οποία λόγω της ηγεμονικής νέο-οθωμανικής της πολιτικής έχει εγκλωβιστεί σε αδιέξοδα, οι δε σπασμωδικές της αντιδράσεις μπορεί να επηρεάσουν την ευρύτερη περιοχή και ιδιαίτερα θέματα που αφορούν και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Είναι όμως λάθος να αναπαράγουμε τα μεγαλοιδεατικά της οράματα και τα εκβιαστικά διλήμματα που θέτει για τον απλούστατο λόγο ότι «ρίχνουμε νερό στον μύλο της». Ας το έχουμε όλοι υπόψη μας αυτό.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Συντονιστής-Υπεύθυνος για τα θέματα Άμυνας και Διπλωματίας στο liberal.gr. Είναι απόφοιτος της ΣΕΘΑ και έχει περατώσει Στρατηγικές Σπουδές Ασφαλείας. Διατέλεσε Εκπρόσωπος Τύπου του Α/ΓΕΕΘΑ, Διευθυντής Διεθνών Σχέσεων στο ΥΕΘΑ/ΓΓΟΣΑΕ, και υπηρέτησε σε διοικητικές και επιτελικές θέσεις στην Ελλάδα και στο ΝΑΤΟ.
Διαβάστε ακόμη:
- A. Pushkov: Η Τουρκία ετοιμάζεται για χερσαία επέμβαση στη Συρία
