Του Γιώργου Ξ. Πρωτόπαπα
Σε ένα σύνθετο γεωπολιτικό παιχνίδι παραπέμπει η συνεργασία ΗΠΑ και Σύριων Κούρδων και φέρνει σε δύσκολη θέση τον τούρκο πρόεδρο Tayyip Erdogan καθώς ανησυχεί για το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός κουρδικού κρατιδίου στα σύνορα της χώρας του. Οι Σύριοι Κούρδοι εξελίσσονται σε σημαντικό παράγοντα στη διαμόρφωση της ισορροπίας δυνάμεων στο συριακό μέτωπο καθώς εξυπηρετούν σε ένα βαθμό και τα συμφέροντα Ρωσίας και Ιράν.
Η τουρκική αεροπορική επίθεση εναντίον κουρδικών στόχων σε Συρία και βόρειο Ιράκ ανάγκασε τον Αμερικανό πρόεδρο Donald Trump να «ανοίξει τα χαρτιά του»για τους Σύριους Κούρδους. Το γεγονός οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις περιπολούν στο πλευρό των κουρδικών Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) κατά μήκος της τούρκο - συριακής μεθορίου αλλάζει ακόμα μια φορά τις ισορροπίες στη συριακή σκακιέρα κατά της Τουρκίας. Ο πρόεδρος Erdogan δήλωσε ότι «δυστυχώς η παρουσία της αμερικανικής σημαίας πλάι στο (σύμβολο) μιας τρομοκρατικής οργάνωσης που αποκαλείται YPG μας θλίβει βαθιά».
Η Τουρκία έχει καταστήσει σαφές ότι θα κάνει χρήση όπλων προκειμένου να αποτρέψει τη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους στα σύνορά της και αντιτίθεται σε οποιαδήποτε συνεργασία των αμερικανών με τις κουρδικές δυνάμεις YGP. Ο στόχος των σύριων Κούρδων είναι η ένωση των τριών καντονιών (Τζαζίρα, Κομπάνι, Αφρίν) στη βόρεια Συρία σε μια αυτόνομη περιοχή παρόμοια με το μοντέλο της Κουρδικής Περιφερειακής Κυβέρνησης του Ιράκ. Οι τούρκοι φοβούνται ότι ένα συριακό αυτόνομο κρατίδιο θα ενισχύσει τα εθνικιστικά αισθήματα της τουρκικής κουρδικής μειονότητας για αυτονομία και θα την ωθήσει στη δημιουργία ενός δικού της κουρδικού κρατιδίου.
Η υποστήριξη των Αμερικανών στους Σύριους Κούρδους στέλνει το μήνυμα στον Erdogan ότι τελούν πλέον υπό την προστασία τους και ότι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός απέναντι σε συμμαχικές δυνάμεις των ΗΠΑ που έχουν συνεισφέρει τα μέγιστα στην καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους. Ο πρόεδρος Donald Trump φαίνεται να διαφοροποιείται από τους προκατόχους τους οι οποίοι ιστορικά επένδυσαν σε οργανώσεις ή ομάδες που δεν δικαίωσαν τις προσδοκίες τους. Οι Μουτζαχεντίν του Αφγανιστάν μετεξελίχθηκαν στους Ταλιμπάν,οι αντάρτες της Λιβύης δεν διαφέρουν σε ακρότητες από τις δυνάμεις του καθεστώτος Καντάφι και η σιίτικη ιρακινή κυβέρνηση εξαπέλυσε πογκρόμ εναντίον σουνιτών και Μπααθιστών. Ο πρώην πρόεδρος Barack Obama υποστήριξε στο συριακό εμφύλιο το συνονθύλευμα των συριακών αντικαθεστωτικών μονάδων που αντί να δώσει λύση δημιούργησε περισσότερα προβλήματα. Ο Συριακός Ελεύθερος Στρατός (FSA) είναι ένα ετερόκλητο σώμα από αποστάτες του Εθνικού Συριακού Στρατού που πολλοί από αυτούς συνδέθηκαν με την Αλ- Νούρσα.
Μόσχα και Τεχεράνη από την πλευρά τους θεωρούν ότι οι Σύριοι Κούρδοι εξυπηρετούν και τα δικά τους συμφέροντα. Τους επέτρεψαν να επεκταθούν μακριά από τις ζώνες επιρροής τους πάνω στη τούρκο- συριακή μεθόριο εκμεταλλευόμενοι το ότι πολεμούν το Ισλαμικό Κράτος. Η Ρωσία στο προσχέδιο Συντάγματος μιας μεταπολεμικής Συρίας προβλέπει και παραχώρηση καθεστώτος αυτονομίας στους Σύριους Κούρδους. Το σιίτικο Ιράν χρησιμοποιεί τις κουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) για να υπονομεύσει τα συμφέροντα της σουνίτικης Τουρκίας εντός της Συρίας καθώς τις περιφερειακές φιλοδοξίες της. Ωστόσο πρέπει να επισημανθεί ότι το Ιράν δεν επιθυμεί τη δημιουργία ενός «Μεγάλου Κουρδιστάν διότι έχει και αυτό κουρδική μειονότητα. Η κυβέρνηση της Άγκυρας ανησυχεί για την αυξανόμενη επιρροή της Τεχεράνης σε Ιράκ και Συρία και ισχυρίζεται ότι απειλείται από συνεργασία του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK)με τις σιϊτικές παραστρατιωτικές οργανώσεις.
Ο αμερικανός πρόεδρος Donald Trump όποιος έχει δεσμευθεί να νικήσει το Ισλαμικό Κράτος θεωρεί ότι οι κουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) αποτελούν μέρος του σχεδίου του. Η νέα αμερικάνικη διοίκηση εμφανίζεται δυσαρεστημένη από την απροθυμία της Τουρκίας να υιοθετήσει μια ειλικρινή στρατηγική που θα συμβάλλει ουσιαστικά στην ήττα του Ισλαμικού Κράτους. Η μόνη προτεραιότητα του Erdogan είναι η εξόντωση του ΡΚΚ και όσων θεωρεί συμμάχους του. Η κυβέρνηση της Άγκυρας ισχυρίζεται ότι οι μαχητές των YPG κινούνται ελεύθερα στις γραμμές του PKK και ότι ο εφοδιασμός που καταλήγει στις YPG περνάει και στο PKK που χρησιμοποιεί τα όπλα εναντίον τουρκικών στόχων. Το θέμα των σύριων κούρδων αναμένεται να κυριαρχήσει στην επικείμενη συνάντηση του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν με τον Αμερικανό ομόλογό του Donald Trump στην Ουάσιγκτον στις 16 – 17 Μαΐου.
Ο Ερντογάν θα κάνει ότι είναι δυνατόν από την πλευρά του για να μεταπείσει το Trump και ίσως να προχωρήσει και σε κάποιες ενέργειες για δημιουργήσει την εντύπωση ότι είναι αποφασισμένος για όλα. Ο Trump από την πλευρά του αναμένεται να δώσει ένα δείγμα των προθέσεων του για την πολιτική που προτίθεται να ακολουθήσει προς την Τουρκία. Το κουρδικό αποτελεί «αχίλλειος πτέρνα» για τον Erdogan και το γνωρίζουν Ουάσιγκτον, Μόσχα και Τεχεράνη που έχουν τη δυνατότητα χρησιμοποιήσουν τους Σύριους Κούρδους ως μοχλό πίεσης όταν κρίνουν ότι βγαίνει εκτός των ορίων του.
*Ο Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας είναι Διεθνολόγος – Δημοσιογράφος. Αρθρογραφεί στο περιοδικό ΑΜΥΝΑ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ και είναι Εκτελεστικός Διευθυντής του Κέντρου Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων (ΚΕΔΙΣΑ).
