Η ηρεμία η οποία υπάρχει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις λόγω της τεράστιας ανθρώπινης τραγωδίας που προκάλεσαν οι μεγάλοι σεισμοί στην Τουρκία είναι πρόσκαιρη και πρωτίστως επίπλαστη.
Στην Ελλάδα δυστυχώς σε ό,τι αφορά στα λεγόμενα «Ελληνοτουρκικά» υπάρχει μία διαχρονική εγγενής τάσης απόδρασης από τη σκληρή πραγματικότητα. Αλλά αυτή η τάση έλαβε διαστάσεις ενδημικού φαινομένου το τελευταίο δίμηνο με αφορμή τη λεγόμενη «διπλωματία των σεισμών» αλλά και των λάθος προσδοκιών και υπερβολών από ελληνικής πλευράς.
Θεωρούμε ότι θα πρέπει να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους και να μιλήσουμε με τίμια γλώσσα αντιμετωπίζοντας την πραγματικότητα χωρίς εξωραϊστικές υπεκφυγές! Ποιος εχέφρων άνθρωπος στην Ελλάδα επιθυμεί η πατρίδα μας να βιώνει μία συνεχή ένταση με την Τουρκία; Είναι όμως άλλο η διακοπή των προκλήσεων στο πεδίο, άλλο η αλλαγή ρητορικής των Τούρκων Αξιωματούχων καθόσον αυτό συμφέρει να κάνει τώρα η Άγκυρα και άλλο ο διαχρονικός αναθεωρητισμός της και οι υπαρκτές απειλές κατά των ζωτικών μας εθνικών συμφερόντων.
Ενώ στρατηγική επιλογή της Τουρκίας ήταν και ακόμα είναι, η άσκηση στην Ελλάδα εξαναγκαστικής πολιτικής, δηλαδή με τις απειλές χρήσεως στρατιωτικής βίας να προωθήσει την αναθεωρητική της ατζέντα, κάνει με ευκαιρία τους σεισμούς μία τακτική αναδίπλωση και μειώνει την ένταση που η ίδια όμως έχει προκαλέσει διότι αυτό τη συμφέρει σε αυτήν την συγκυρία. Η Άγκυρα προσπαθεί να δημιουργήσει μία νέα διαφορετική από την πραγματικότητα εικόνα για την εξωτερική πολιτική της με αποδέκτη την Αμερική αλλά και τους Ευρωπαίους Συμμάχους. Παρουσιάζεται ως συμβιβαστική και φιλειρηνική χώρα που επιθυμεί να μειώσει τις εντάσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και να επιλύσει τα «προβλήματα» που έχει με την Ελλάδα μέσω… διαλόγου.
Δυστυχώς, κάποιες ενθουσιώδεις εκφράσεις όπως αυτή του Υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Δένδια, «ότι με τη χείρα φιλίας που μας τείνει η Τουρκία και θα ήταν εγκληματικό λάθος αν εμείς δεν να ανταποδώσουμε», δημιουργούν παρερμηνείες και σύγχυση στην ελληνική κοινή γνώμη. Δεν ειπώθηκε όμως αν με αυτήν τη … «χείρα φιλίας» η Τουρκία κατήργησε το casus belli, το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και αναγνώρισε επιτέλους ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και φυσικά ούτε ότι δεν υπάρχει αμφισβήτηση κυριαρχίας μας σε αριθμό νησιών μας.
Μπορεί να θέλουν κάποιοι στην πατρίδα μας να πιστέψουν ότι επιτέλους η Τουρκία… άλλαξε πολιτική αλλά λυπάμαι που θα απογοητευτούν, όχι από τον γράφοντα αλλά από τον «φίλο» μας τον … Μεβλούτ. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών σε μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη του στο έντονα φιλοκυβερνητικό τηλεοπτικό κανάλι Α Haber δεν μπορούσε να ήταν πιο σαφής στα λεγόμενα «ελληνοτουρκικά». Μίλησε, από γκρίζες ζώνες και εύρος χωρικών υδάτων μέχρι ακόμα και την αποστρατικοποίηση των νησιών μας.
Μπορεί να μην επανέλαβε τώρα τις «μπρουτάλ» τουρκικές απειλές αλλά ο κ. Τσαβούσογλου σε μία κλασική άσκηση δημόσιας διπλωματίας και διεγείροντας κάποια φοβικά σύνδρομα εντός των…τειχών, μας απείλησε ότι «αν δεν εκμεταλλευθούμε αυτό το θετικό κλίμα για την επίλυση των προβλημάτων μας (πληθυντικός) τότε αυτό δεν θα διαρκέσει και θα επιστρέψουμε στις εντάσεις».
Τόσο ο ίδιος όσο και το alter ego του Προέδρου Ερντογάν Ιμπραήμ Καλίν πριν από λίγες ημέρες, αναφέρθηκαν και στην προσφυγή στην Χάγη, όπως λέμε σε συντομία το εκεί Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης του ΟΗΕ για όλα όμως τα θέματα (σημ. εννοούν για όλες τις τουρκικές απαιτήσεις) με τη μορφή πακέτου. Και επειδή αυτή η αναφορά έχει βρει κάποια ευήκοα ώτα στην Ελλάδα που παρουσιάζουν την προσφυγή στην Χάγη ως πανάκεια θα πρέπει να διευκρινίσουμε κάποια σημεία.
Παρεμπιπτόντως να πούμε ότι η αποδοχή της τουρκικής απαίτησης για προσφυγή ως πακέτο όλων αυτών που αναφέρονται από την Άγκυρα ως ελληνοτουρκικές διαφορές σημαίνει ότι η χώρα μας θα πρέπει να αποδεχθεί την παραπομπή όχι μόνον του ζητήματος της οριοθετήσεως της Υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ αλλά και ζητήματα κυριαρχίας όπως το καθεστώς των νήσων και μικρονησίδων και το δικαίωμα αυτοάμυνας και αποστρατικοποίηση των νησιών ενώ θα απεμπολήσει και το δικαίωμα επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης που της δίνει το Διεθνές Δίκαιο. Όλα αυτά υπάρχουν σε δύο «μανιφεστικού» τύπου επιστολές της Τουρκίας στον ΟΗΕ.
Θα πρέπει κάποιοι στην Ελλάδα να συνέλθουν από τις ευφραντικές φαντασιώσεις τους. Εξέφρασαν φόβους για εκτροχιασμό της πορείας βελτίωσης και απομόνωση των ακραίων στοιχείων λες και… ακραίος ήταν ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος που απειλούσε ότι «θα έλθουν νύχτα» ή θα κτυπηθεί η Αθήνα από τους τουρκικούς πυραύλους και εμμέσως εγκάλεσαν κυβέρνηση γιατί συνεχίζει το εθνικό εξοπλιστικό πρόγραμμα. Το να διατηρηθεί ένα ήπιο κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι μία θετική εξέλιξη αν και αυτό πρωτίστως ευνοεί την Τουρκία.
Όπως θετικό στοιχείο είναι η λειτουργία διαύλων επικοινωνίας σε όλα τα επίπεδα. Ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις για τις προθέσεις της Τουρκίας. Κάποιοι εδώ στην Ελλάδα μπορεί να τις ξεχνούν αλλά έρχονται οι ίδιοι οι Τούρκοι να τις …θυμίζουν.
Απευθυνόμενος σε όλους αυτούς που υποστηρίζουν ότι με κάθε τρόπο θα πρέπει να μη χάσουμε το… «μομέντουμ» και να τα βρούμε με τους Τούρκους δημιουργώντας σύγχυση με μισόλογα και ψευτοδιλήμματα, τους ζητώ να μας πουν λοιπόν καθαρά και ξάστερα που λέει και ο λαός μας αν θέλουν διαπραγμάτευση με την Τουρκία για το αν οι Οινούσσες, η Παναγιά, οι Φούρνοι, το Φαρμακονήσι, το Αγαθονήσι αλλά και πάνω από 147 μικρονησίδες και βραχονησίδες ανήκουν στην Ελλάδα. Είναι αυτά τα νησιά που η ελπίδα τους ότι θα αλλάξει η Τουρκία, ο Κιλιτζάρογλου, εγκαλεί τον Ερντογάν γιατί δεν έρχεται να τα καταλάβει.
Ας μας πουν επίσης «νέτα σκέτα» αν θέλουν να συζητήσουμε με την Τουρκία το αν πρέπει να ασκήσουμε το δικαίωμα της νόμιμης άμυνας (Αρ. 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ) για τα νησιά μας στο Αιγαίο και αν πρέπει να τα αποστρατικοποιήσουμε όπως απαιτούν οι Τούρκοι! Ας μας πουν επίσης χωρίς περιστροφές αν θέλουν να απεμπολήσουμε το αναφαίρετο νόμιμο δικαίωμα της επέκτασης των χωρικών μας υδάτων σε όσο εύρος κρίνουμε εμείς; Μήπως πιστεύουν ότι ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού που αφήνει το μισό Αιγαίο εκτός μπορεί να κυριαρχεί μέσω «συνδικαιοδοσίας» (διοικητικές και λειτουργικές αρμοδιότητες) η Τουρκία; Η μήπως πιστεύουν ότι έρευνα και διάσωση μπορούν να κάνουν οι Τούρκοι όπου αυτοί απαιτούν;
Τα λεγόμενα «προβλήματα» που υπάρχουν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και οι εντάσεις που δημιουργούνται προκαλούνται από τον Τουρκικό αναθεωρητισμό και την εξαναγκαστική πολιτική που άσκησε ιδιαίτερα μετά το 2020. Δεν έχουν προκληθεί από την Ελλάδα για αυτό ας πάψουμε να λέμε «ας μειώσουμε (σημ. πληθυντικός) τις εντάσεις». Τι άλλο να κάνουμε εμείς; Με πυροσβεστικού τύπου πολιτικές για να έχουμε έστω πρόσκαιρα νερά γαλήνης στο Αιγαίο το μόνο που επιτυγχάνουμε ως χώρα είναι ο αυτοπεριορισμός και αυτοεγκλωβισμός μας. H Τουρκία αργά ή γρήγορα θα …επανέλθει.
Και εδώ πλέον πολύ σωστά κάποιος θα θέσει το ερώτημα «και λοιπόν… τώρα τι κάνουμε»! Πρώτα απ’ όλα εμμένουμε σταθερά στη διαχρονική εθνική γραμμή την οποία καμία κυβέρνηση δεν έσπασε μέχρι σήμερα και πιστεύουμε ότι αυτή η γραμμή παραμένει αταλάντευτη και συζητάμε μόνον για την οριοθέτηση της Υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ και ας σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε πληθυντικό, «διαφορές», «προβλήματα» κλπ. Διατηρούμε χωρίς αυταπάτες τους διαύλους επικοινωνίας με τους δύστροπους γείτονες και παράλληλα συνεχίζουμε την ενίσχυση της αποτρεπτικής μας ικανότητας ενδυναμώνοντας τις στρατηγικές συνεργασίες μας.
Χωρίς συγκροτημένη Εθνική Στρατηγική αλλά και με παντελή απουσία Στρατηγικής Κουλτούρας η οποία να έχει εμποτίσει κοινωνία και πολιτικό κόσμο, γυρίζαμε την πλάτη στον κίνδυνο και έτσι τον μεγιστοποιήσαμε όπως είχε πει σε κάποια άλλη ανάλογη περίπτωση ο Τσόρτσιλ. Ο κίνδυνος συνεχίζει να υπάρχει παρά την πρόσκαιρη και επίπλαστη ύφεση μετά τους σεισμούς. Ίσως, για αυτό ακούσαμε μία νέα έκφραση … για καθεστώς «μειωμένης έντασης».
Η εκτίμηση μας είναι ότι οι Τούρκοι δεν θέλουν να συνδιαλλαγούν μαζί μας αλλά επιδιώκουν να επιβάλουν στην πατρίδα μας έναν ρόλο μειωμένης κυριαρχίας. Με ελληνικά νησιά χωρίς καθόλου υφαλοκρηπίδα, με γκρίζες ζώνες και διεκδίκηση μικρονησίδων και βραχονησίδων, με Καστελόριζο χωρίς επήρεια Υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ και με τα Τουρκικά Α/Φ να πετούν ανεξέλεγκτα πάνω από τα ελληνικά νησιά.
Οι Τούρκοι τα λένε θαυμάσια. Δηλαδή με απλά λόγια ελάτε να συζητήσετε αυτά που διεκδικούμε εμείς και τότε θα ισχύσει η «καλή γειτονία» και θα έχουμε ειρήνη! Και αυτήν την παγίδα θα πρέπει να την αποφύγουμε, αλλιώς θα αυτοεγκλωβιστούμε.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής
