Του Χρήστου Μηνάγια*
Η στρατηγική εκτίμηση της Άγκυρας για τις εξελίξεις στην περιοχή εστιάζεται στην ακόλουθη φράση: «Οι Δυτικοί θα οπισθοχωρήσουν, οι Ανατολικοί θα ανακάμψουν, η Τουρκία θα ισχυροποιηθεί και οι διενέξεις θα ενταθούν». Μάλιστα οι Τούρκοι επισημαίνουν δύο θέματα, τα οποία, κατ'' αυτούς, θα τους ισχυροποιήσουν έτι περαιτέρω: πρώτον, η Τουρκία δεν πρέπει να απέχει από τις διενέξεις και δεύτερον, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την τήρηση σε ετοιμότητα μιας στρατιωτικής ισχύος άμεσα διαθέσιμης, όπου και όποτε απαιτηθεί.
Ας σημειωθεί ακόμη ότι, οι επιτελικοί σχεδιασμοί των Τούρκων εστιάζονται σε 6,5 ενδεχόμενα μέτωπα σύγκρουσης ή πολέμου τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Ειδικότερα: α. Στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα περιλαμβάνεται το «μισό» μέτωπο που αφορά στο εσωτερικό της Τουρκίας για επιχειρήσεις εσωτερικής ασφάλειας, το μέτωπο της βόρειας Συρίας, καθώς επίσης το μέτωπο του βόρειου Ιράκ συμπεριλαμβανομένων της Μοσούλης και του Κιρκούκ. Υπόψη ότι, τα μέτωπα αυτά εντάσσονται σε ένα ενιαίο Θέατρο Επιχειρήσεων, το οποίο αφορά στην αντιμετώπιση της κουρδικής απειλής. β. Στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα περιλαμβάνονται τα μέτωπα του Ιράν, της Αρμενίας, της Κύπρου και της Ελλάδος.
Για το λόγο αυτό, εξετάζεται από την Άγκυρα η δημιουργία ενός νέου δόγματος για τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και δυνάμεις ασφαλείας βάσει του οποίου, αφενός θα προβλέπεται η τήρηση ισχυρών εφεδρειών και η δυνατότητα ταχείας μεταφοράς τους όπου απαιτηθεί, αφετέρου θα δοθεί βαρύτητα στις επιχειρήσεις εντός κατοικημένων τόπων τόσο στο εσωτερικό όσο και πέραν των συνόρων. Αναφορικά με τις επιχειρήσεις πέραν των συνόρων, το νέο δόγμα θα εστιασθεί στην ευρεία χρησιμοποίηση των ειδικών δυνάμεων με την ταυτόχρονη υποστήριξη τους από τους τοπικούς πληθυσμούς που διάκεινται φιλικά προς την Τουρκία.
Επιπρόσθετα, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί μια σημαντική «λεπτομέρεια» για την προεδρική εκλογή στην Τουρκία τον Νοέμβριο του 2019. Ο Tayyip Erdogan τονίζει συνεχώς ότι, στον πρώτο γύρο της εκλογής πρέπει να επιτευχθεί υπέρ αυτού το ποσοστό του 50+1. Ο λόγος που το επισημαίνει αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι, το ποσοστό του πρώτου γύρου μπορεί να μην εκλέξει πρόεδρο, ωστόσο αυτό θα κρίνει την κατανομή των βουλευτικών εδρών. Δηλαδή εάν στον πρώτο γύρο ο Erdogan λάβει λιγότερο από 51% θα αντιμετωπίζει πρόβλημα με την ψήφιση των νόμων που θα επιθυμεί να περάσει όταν αυτός θα εκλεγεί πρόεδρος στο δεύτερο γύρο. Τούτο μας οδηγεί στην εκτίμηση ότι, μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου 2019 η Τουρκία του Erdogan θα συνεχίσει να είναι ως έχει, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο στο εσωτερικό της χώρας (κουρδικό και «εκκαθαρίσεις» Γκιουλενιστών) όσο και στο εξωτερικό (Συρία, Ιράκ, ελληνοτουρκικές σχέσεις κ.λπ.). Επίσης, σε περίπτωση που ο Erdogan λάβει κάτω του 51% στον πρώτο γύρο, τότε θα επιζητήσει τη συνεργασία με το εθνικιστικό κόμμα ΜΗΡ για να έχει την αυτοδυναμία που απαιτείται μετεκλογικά.
Τι σημαίνει αυτό; Προσπάθεια περαιτέρω ενεργοποίησης των εθνικιστικών αντανακλαστικών της τουρκικής κοινωνίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ακόλουθο κείμενο του Τούρκου αρθρογράφου Rasim Ozan Kutahyal? της εφημερίδας Sabah/02-08-2017: «Kαι η αντίσταση της 30ης Αύγουστου (1922) και η αντίσταση της 15ης Ιουλίου (2016) αποτελούν μια νίκη του έθνους εναντίον των προδοτών και εισβολέων τρομοκρατών. Αυτό πρέπει να το μάθουν μερικοί χοντροκέφαλοι (ηλίθιοι) απόστρατοι ανώτατοι αξιωματικοί μας. Αυτά τα ηλίθια μυαλά προσπαθούν να νομιμοποιήσουν αυτόν τον φασισμό προσφεύγοντας προς άσυλο στον Ataturk. Οι ανώτατοι αξιωματικοί που έκαναν πραξικοπήματα ή επιχείρησαν να πραγματοποιήσουν πραξικόπημα σε αυτήν την χώρα δεν έχουν καμία διαφορά για αυτό το έθνος από τον εισβολέα στρατηγό Χατζηανέστη του ελληνικού στρατού. Οι στρατηγοί Cemal Madanoglu και Cemal Gursel (σ.σ. ήταν πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος της 27ης Μαΐου 1960) δεν διαφέρουν καθόλου από τα καθάρματα (παλιοτόμαρα) εισβολείς Έλληνες στρατιωτικούς, τον στρατηγό Χατζηανέστη (σ.σ. αρχηγός του ελληνικού στρατηγείου της Μικράς Ασίας-1922) και τον στρατηγό Τρικούπη (σ.σ. διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού στο Αφιόν Καραχισάρ).»
Στα πλαίσια όλων των παραπάνω, η ομιλία «μανιφέστο» του Tayyip Erdogan στην Malatya στις 05-08-2017 κρίνεται σκόπιμο να τύχει ιδιαίτερης προσοχής, λαμβανομένου υπόψη και του δημοσιεύματος της τουρκικής εφημερίδος Yeni Safak/09-08-2017 βάσει του οποίου, μια 15μελής αμερικανική αντιπροσωπεία υψηλόβαθμων στρατιωτικών και διπλωματών μετέβη στην περιοχή Ayn Isa της βόρειας Συρίας και ενημέρωσε τους Κούρδους του PYD αναφορικά με τον οδικό χάρτη που θα ακολουθηθεί την επόμενη περίοδο. Αξιοσημείωτο είναι ότι, στον εν λόγω σχεδιασμό περιλαμβάνεται και η διεξαγωγή δημοψηφίσματος τον Ιανουάριο του 2018 προκειμένου οι Κούρδοι της βόρειας Συρίας να αναγνωρισθούν διεθνώς ως μια αυτόνομη κρατική οντότητα.
Ακολούθως παρατίθεται το κείμενο της ομιλίας του Τούρκου προέδρου Δημοκρατίας (βλ. www.sabah.com.tr/06-08-2017):
«Ως Τουρκία, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια σύντονη και έντονη επίθεση η οποία προέρχεται από κάθε κατεύθυνση.
Συνεχίζονται οι προσπάθειες δημιουργίας ενός τρομοκρατικού κράτους στο Νότο μας.
Επιχειρείται η πολιορκία (κύκλωση) της χώρας μας από μια τρομοκρατική οργάνωση, η οποία αλλάζει συνεχώς όνομα.
Παρόλο που η τρομοκρατική οργάνωση (σ.σ. εννοεί το ΡΚΚ) περιορίσθηκε πάρα πολύ σε σχέση με το παρελθόν, αυτή κατά διαστήματα μπορεί να πραγματοποιεί επιχειρήσεις. Μακάρι να εξαλείψουμε πλήρως και σύντομα τις δραστηριότητες αυτής της οργάνωσης στο εσωτερικό της χώρας μας.
Κατ' ουδένα τρόπο δεν θα αφήσουμε σε ησυχία αυτήν την τρομοκρατική οργάνωση και στο Ιράκ και στη Συρία.
Αυτήν την περίοδο, και για τη χώρα μας και για την περιοχή μας, το πιο μεγάλο τέλμα είναι το περιβάλλον χάους που επικρατεί στη Συρία και το Ιράκ.
Από αυτό το τέλμα εκτρέφονται όλες οι τρομοκρατικές οργανώσεις, από το «Ισλαμικό Κράτος» μέχρι το ΡΚΚ.
Οι παγκόσμιες δυνάμεις στην περιοχή, επανέφεραν τις δραστηριότητες τους εναντίον της τρομοκρατίας στην αρένα της αντιπαλότητας και της αντιπαράθεσης.
Κάθε ισχυρή δύναμη με το πρόσχημα (τη δικαιολογία) των τρομοκρατικών οργανώσεων προσπαθεί να διευρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο το πεδίο επιρροής της.
Αυτές προσπαθούν να δημιουργήσουν σε εμάς νέα προβλήματα επειδή βλέπουν ότι δεν μπορούν να μας χειραγωγήσουν. Την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου (2016) από την προδοτική συμμορία FETO (Fethullahc? Teror Orgutu/Τρομοκρατική Οργάνωση Φετουλλαχιστών) δεν πρέπει να την βλέπουμε ως μια ανεξάρτητη ενέργεια από αυτές τις εξελίξεις.
Είμαστε αποφασισμένοι, την χατζάρα που μπήξαμε με την επιχείρηση «F?rat Kalkan?/Ασπίδα του Ευφράτη» στην καρδιά του σχεδίου τρομοκρατικής σύστασης στη Συρία (σ.σ. εννοεί την κουρδική οντότητα), να την επεκτείνουμε με νέες εφόδους και εξορμήσεις. Για το θέμα αυτό, πολύ σύντομα θα προβούμε σε νέα και σημαντικά βήματα.
Είναι πλέον προφανές ότι, ο αγώνας εναντίον του προβλήματος της τρομοκρατικής οργάνωσης που βρίσκεται στη Συρία (σ.σ. εννοεί το ΡΚΚ και το PYD) έχει υπερεκχειλισθεί πολύ πέραν των συνόρων.
Κανένας δεν διασαφηνίζει τους θανάτους των πολιτών (αμάχων) που βιώνονται και οι οποίοι είναι 50, 100 φορές περισσότεροι από τον αριθμό των τρομοκρατών που εξουδετερώνονται.
Εμείς κάναμε ό,τι μας αναλογεί, το κάνουμε και θα το κάνουμε.
Το κόστος καταστροφής (αποτροπής) των σεναρίων που είναι στραμμένα κατά της ανεξαρτησίας και του μέλλοντος μας, αντί να το πληρώσουμε στα δικά μας εδάφη προτιμούμε να το πληρώσουμε στη Συρία και το Ιράκ.
Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με τους φίλους μας, τους συμμάχους μας και τα αδέλφια μας για ένα κόσμο πιο ασφαλή, πιο γαλήνιο και πιο εύπορο. Αντιθέτως, ποτέ δεν θα ξεχάσουμε και δεν θα συγχωρήσουμε αυτούς που επιχείρησαν να μας πλήξουν στην καρδιά μας.
Εμείς είμαστε ένα έθνος που γνωρίζει από πού ήρθε, που γνωρίζει που στέκεται και που γνωρίζει που θα πάει.
Σήμερα δεν γνωρίζουμε σε ποια κατάσταση και που θα βρίσκονται όλοι αυτοί που βλέπουν τους εαυτούς τους στον τεράστιο καθρέπτη. Όμως, όλοι να είναι σίγουροι ότι εμείς θα είμαστε εδώ.»
*Ο Χρήστος Μηνάγιας είναι Ταξίαρχος ε.α., Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Συγγραφέας.