Του Παναγιώτη Μίχου*
Η αξία ορισμένων γνωμικών συνίσταται στο ότι εάν και ειπώθηκαν για κάποια συγκεκριμένη περίσταση, δύνανται να συναρμόσουν και σε άλλες. «Μια εικόνα, χίλιες λέξεις» λέει ένα παλιό ρητό, το οποίο φαίνεται να αρμόζει πλήρως σε μία φωτογραφία που έκανε το γύρο της υδρογείου το περασμένο Σαββατοκύριακο. Ποιας φωτογραφίας; Αυτής που οι ηγέτες των Τουρκίας, Γαλλίας, Ρωσίας και Γερμανίας, κρατιούνται χέρι-χέρι, μετά το τέλος της διάσκεψης της Κωνσταντινούπολης που αφορούσε τη λύση του Συριακού προβλήματος. Η εικόνα αυτή οφείλει να λειτουργήσει ως αφύπνιση και υπόμνηση.
Εκκινώντας αντίστροφα, υπόμνηση για τον τρόπο που διεξάγεται η διεθνής πολιτική και αφύπνιση για τον τρόπο με τον οποίο αναγιγνώσκεται συνήθως στην Ελλάδα. Πολλές φορές, ειδικά στα ζητήματα που αφορούν την Τουρκία, υπάρχει η επιθυμία να δούμε και να προβλέψουμε αυτό που θέλουμε και όχι το απτό, αυτό που λαμβάνει χώρα.
Πολλά χρόνια πίσω, ο Λόρδος Πάλμερστον, αναφερόμενος στη χώρα του, είπε ότι «Η Βρετανία δεν έχει παντοτινούς φίλους, αλλά διαχρονικά συμφέροντα». Με τη πολυπλοκότητα που διέπει το σύγχρονο διεθνές περιβάλλον και τις ταχύτατες μεταβολές που συντελούνται σε αυτό, ίσως χρειαζόταν μια μικρή επικαιροποίηση η φράση? δηλαδή, όχι παντοτινά συμφέροντα, αλλά συγκεκριμένα συμφέροντα σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Η φωτογραφία των τεσσάρων ηγετών πιασμένων χέρι-χέρι ήρθε για να επισημάνει ότι αντίθετα με όσα πιστεύουν πολλοί στην Ελλάδα, η Τουρκία μόνον απομονωμένη δεν είναι. Το αντίθετο μάλιστα. Της αναγνωρίζεται ο ρόλος ενός περιφερειακού παίκτη, ενός δρώντα που θέλει να έχει ρόλο και λόγο στην ευρύτερη γεωστρατηγική της περιοχή. Από τα Βαλκάνια και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο, μέχρι τη Μέση και την Άπω Ανατολή.
Η Τουρκία αναβαθμίζεται, καθιστώντας εαυτόν αξιότιμο και σημαντικό συνομιλητή παγκόσμιων παικτών. Μη λησμονούμε, ότι η Ρωσική Ομοσπονδία και η Γαλλία είναι μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ενώ η Γερμανία, αποτελεί την ηγέτιδα δύναμη των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Και οι τρείς ηγέτες αυτών των χωρών πήγαν στην Κωνσταντινούπολη να συνομιλήσουν με τον πρόεδρο της Τουρκίας.
Μιας Τουρκίας, η οποία διατηρεί κατοχικό στρατό στη βόρεια Κύπρο και στη Συρία. Μιας χώρας που επιβουλεύεται ενεργειακούς πόρους που δεν της ανήκουν στην Νοτιανατολική Μεσόγειο και απειλεί διαρκώς ότι θα κάνει χρήση βίας ή ακόμα και πόλεμο στην Ελλάδα? χώρα εταίρο της Γερμανίας και της Γαλλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη. Μιας Τουρκίας που στο εσωτερικό της έχει καταπατήσει κάθε έννοια ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κράτους δικαίου και ελευθεροτυπίας? πρόκειται πλέον για ένα οιονεί απολυταρχικό καθεστώς. Ή, σύμφωνα, με έναν σύγχρονο όρο της πολιτικής επιστήμης, για μια «ανελεύθερη δημοκρατία», με ερωτηματικό στη δημοκρατία.
Μια πτυχή που αξίζει να αναλυθεί είναι για το ποιες ή μάλλον κατά πόσο έχουν ισχύ οι δυτικές αξίες για τους δυτικούς ηγέτες.
Οι τρεις προαναφερθέντες παγκόσμιοι δρώντες παίζουν με όρους εθνικού συμφέροντος, όπως εξάλλου όλοι οι παίκτες στη διεθνή πολιτική. Αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό στην Ελλάδα. Όπως, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η Τουρκία, δεν άγεται και φέρεται, ούτε είναι απομονωμένη. Χωρίς ρεαλιστική ανάγνωση των δεδομένων θα βρισκόμαστε πάντα μακριά από τις εξελίξεις. Και φυσικά από τις λύσεις των προβλημάτων μας.
ΥΓ: Θα πρέπει να προβληματίσει τι θα σημάνει ενδεχόμενη στροφή των χωρών της ΕΕ προς τη Ρωσία και την Τουρκία. Αν και ακούγεται πολύκροτο, μήπως ήρθε το τέλος των Ευρωατλαντικών σχέσεων;
*Ο κ. Παναγιώτης Η. Μίχος είναι φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, απόφοιτος του Εργαστηρίου Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας και μέλος του Τομέα Ευρωατλαντικών Μελετών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων.
